Phục tráng và phát triển nguồn gen sắn ruột vàng Phú Thọ tại trung du và miền núi phía Bắc

Từ một giống bản địa có nguy cơ suy giảm chất lượng, sắn ruột vàng Phú Thọ đã được phục tráng, chuẩn hóa quy trình canh tác và bước đầu hình thành mô hình sản xuất quy mô lớn, mở ra triển vọng tăng năng suất và nâng cao thu nhập cho người trồng sắn nhiều địa phương.

Nhiệm vụ khoa học công nghệ "Nghiên cứu khai thác, phát triển nguồn gen Sắn ruột vàng Phú Thọ (Manihot esculenta Crantz) tại một số tỉnh trung du, miền núi phía Bắc" do Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm chủ trì, đặt mục tiêu xây dựng cơ sở khoa học nhằm bảo tồn nguồn gen quý và khai thác giá trị của giống sắn đặc hữu Phú Thọ.

Nhóm nghiên cứu đã triển khai đồng bộ các nội dung từ phục tráng giống, mô tả đặc tính nông sinh học, xây dựng quy trình nhân giống, canh tác đến thí nghiệm sản xuất và chuyển giao kỹ thuật tại địa phương.

Đề tài đã phục tráng thành công giống sắn ruột vàng Phú Thọ.

Đề tài đã phục tráng thành công giống sắn ruột vàng Phú Thọ; hoàn thiện 2 quy trình kỹ thuật nhân nhanh giống, 1 quy trình kỹ thuật canh tác phù hợp cho giống sắn ruột vàng Phú Thọ và hướng dẫn kỹ thuật chế biến miến sắn, miến dong sắn, sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. 

Bên cạnh đó, đề tài đã hoàn thiện bản mô tả chi tiết và đẩy đủ các đặc điểm nông sinh học của giống sắn ruột vàng Phú Thọ được mô tả và đánh giá theo form bảng mô tả chi tiết do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Cây có củ tổng hợp, với sự tham gia của các chuyên gia cây sắn nhiều kinh nghiệm, uy tín.

Nhìn chung, kết quả nghiên cứu của đề tài đã góp phần cung cấp cơ sở khoa học để tiến hành phục tráng và sản xuất giống sắn ruột vàng Phú Thọ. Quy trình phục tráng giúp cán bộ của cơ sở sản xuất giống duy trì, sản xuất cây giống đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật. Giống đã được phục tráng có năng suất, chất lượng ổn định. Quy trình kỹ thuật canh tác giúp nông dân địa phương nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm trong sản xuất.

Bên cạnh đó, đề tài cũng đã cung cấp bổ sung các thông tin khoa học về đặc điểm nông sinh học, chất lượng, khả năng chống chịu bệnh, của giống sắn ruột vàng Phú Thọ, từ đó nâng cao giá trị sử dụng của giống phục vụ cho bảo tồn, khai thác và phát triển giống trong sản xuất. Những dữ liệu này đồng thời có thể là cơ sở cho nghiên cứu lai tạo giống mới trong tương lai. Thông qua sự phối hợp thực hiện tại địa phương, đề tài góp phần phổ biến các kiến thức khoa học cho người dân, tăng cường sự gắn kết giữa nhà khoa học với nhà nông và nhà quản lý, từ đó nâng cao hiệu quả trong sản xuất.

Trên cơ sở giống được phục tráng và kết quả nghiên cứu biện pháp canh tác, đề tài đã triển khai xây dựng mô hình sản xuất thử giống sắn ruột vàng Phú Thọ. Năng suất củ loại 1 đạt trung bình từ 16,2 – 20 tấn/ha, trong đó cao nhất tại Thái Nguyên đạt 16,8 - 24,2 tấn/ha. So sánh với năng suất củ loại 1 của giống cũ, ngoài mô hình vượt từ 43,8 – 61,7%. Hiệu quả kinh tế của mô hình cao hơn so với sản xuất giống ngoài mô hình (giống chưa được phục tráng và canh tác cũ) 56%. Đề tài đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân trồng sắn ở các điểm triển khai và từng bước mở rộng tại địa phương và vùng lân cận.

Sắn ruột vàng Phú Thọ sau thời gian phục tráng, đã khôi phục nhiều ưu điểm vốn có như củ to, ruột vàng giàu dinh dưỡng.

Hiệu quả xã hội của đề tài thể hiện rõ nét thông qua hoạt động phối hợp với chính quyền và người dân tại các điểm triển khai. Thông qua các buổi tập huấn và hội nghị chuyển giao, năng lực của cán bộ kỹ thuật và nông dân về kiểm tra chất lượng củ sắn, chọn hom giống, kỹ thuật canh tác và nhân giống được nâng cao đáng kể. Sự kết nối giữa nhà khoa học – nhà nông – nhà quản lý được tăng cường, giúp quy trình sản xuất mới lan tỏa nhanh hơn, thúc đẩy phát triển sinh kế bền vững. Đây cũng là đóng góp quan trọng đối với mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực và thích ứng với biến đổi khí hậu tại khu vực.

Nhìn chung, đề tài đã hoàn thành đầy đủ các mục tiêu, đóng góp cả về khoa học lẫn thực tiễn, tạo nền tảng quan trọng cho việc mở rộng sản xuất giống sắn ruột vàng Phú Thọ trong các giai đoạn tiếp theo.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/phuc-trang-va-phat-trien-nguon-gen-san-ruot-vang-phu-tho-tai-trung-du-va-mien-nui-phia-bac-197251211214648166.htm