Singapore cấm học sinh dùng điện thoại từ đầu năm 2026, Việt Nam có nên áp dụng?

Từ tháng 1.2026, Singapore mở rộng lệnh cấm sử dụng điện thoại thông minh và đồng hồ thông minh trong các trường THCS. Không chỉ trong giờ học như quy định hiện hành, học sinh giờ đây phải cất điện thoại trong tủ khóa hoặc cặp sách suốt thời gian ở trường kể cả giờ ra chơi. Liệu Việt Nam có nên áp dụng mô hình tương tự?

Báo Thanh niên•12/12/2025

Nhiều quốc gia siết chặt việc sử dụng điện thoại trong trường học

Singapore không phải quốc gia duy nhất siết chặt việc sử dụng điện thoại trong trường học. Theo UNESCO, khi khảo sát 200 hệ thống giáo dục toàn cầu, cứ 4 quốc gia thì có một nước đã cấm điện thoại thông minh ở trường học thông qua luật hoặc hướng dẫn.

Singapore cấm học sinh dùng điện thoại từ đầu năm 2026, Việt Nam có nên áp dụng? - Ảnh 1. — Nhiều quốc gia đã cấm điện thoại thông minh ở trường học thông qua luật hoặc hướng dẫn

Pháp hạn chế thiết bị kết nối tại tiểu học và THCS, các trường có thể siết hơn bằng nội quy. Thụy Điển thông báo áp dụng lệnh cấm từ mùa thu 2026 với học sinh từ 7-16 tuổi. Tại Hà Lan sau khi thực hiện hướng dẫn quốc gia từ tháng 1.2024, 75% trường trung học báo cáo học sinh dễ tập trung hơn và 28% ghi nhận kết quả học tập được nâng cao.

Trong báo cáo Giám sát giáo dục toàn cầu năm 2023, UNESCO khuyến nghị các quốc gia cấm điện thoại trong trường học. Bằng chứng khoa học cho thấy việc sử dụng điện thoại di động quá mức liên quan đến giảm hiệu suất học tập. Thời gian sử dụng thiết bị điện tử lâu có tác động tiêu cực đến ổn định cảm xúc của trẻ em. Một nghiên cứu UNESCO chỉ ra học sinh có thể mất tới 20 phút để tập trung lại sau khi bị phân tâm vì điện thoại.

Việt Nam có quy định học sinh không sử dụng điện thoại khi đang học trên lớp nhưng...

Tại Việt Nam tình hình sử dụng điện thoại của học sinh đang ở mức đáng lo ngại. Theo khảo sát của Google năm 2022, trẻ em Việt Nam trung bình sở hữu điện thoại lúc 9 tuổi, sớm hơn 4 năm so với mức trung bình thế giới là 13 tuổi. Con số này phản ánh một thực tế phụ huynh Việt Nam cho con tiếp cận công nghệ quá sớm, trong khi chỉ có 36% trẻ từ 12-17 tuổi nhận được thông tin về cách đảm bảo an toàn trên mạng.

Về mặt pháp lý Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT quy định học sinh không sử dụng điện thoại khi đang học trên lớp nếu không phục vụ học tập và không được giáo viên cho phép. Phần còn lại là bài toán quản trị ở cấp trường và cấp sở, nhất là giờ ra chơi. Công văn 5512/BGDĐT-GDTrH năm 2020 cũng hướng dẫn việc cho phép học sinh sử dụng điện thoại di động trong lớp học để hỗ trợ hoạt động học do giáo viên trực tiếp giảng dạy môn học quyết định.

Tuy nhiên quy định này chỉ cấm sử dụng không đúng mục đích. Còn việc sử dụng có đúng mục đích hay không lại phụ thuộc vào đánh giá của giáo viên. Đây là một kẽ hở lớn. Thực tế học sinh có thể lén lút sử dụng điện thoại trong lớp và giáo viên không thể kiểm soát được toàn bộ 40-45 học sinh cùng lúc.

Tại Hà Nội, Sở GD-ĐT đã yêu cầu các trường không để xảy ra tình trạng học sinh dùng điện thoại trên lớp không phục vụ học tập. TP.HCM thậm chí đi xa hơn với kế hoạch hạn chế sử dụng điện thoại trong giờ ra chơi từ năm học 2025-2026 với 16 trường thí điểm từ học kỳ I và triển khai đồng loạt từ tháng 1/2026. Nhưng đây vẫn chỉ là các văn bản hướng dẫn cấp địa phương, chưa có tính đồng bộ trên toàn quốc.

Singapore cấm học sinh dùng điện thoại từ đầu năm 2026, Việt Nam có nên áp dụng? - Ảnh 2. — Học sinh dễ tập trung hơn và kết quả học tập được nâng cao hơn khi không bị tác động bởi điện thoại di động

3 góc độ khi thực hiện cấm học sinh dùng điện thoại trong trường học

Để hiểu rõ hơn về tính hợp lý của chính sách này cần nhìn nhận từ 3 góc độ. Thứ nhất, từ góc độ giáo dục. Cấm điện thoại giúp học sinh tập trung vào học tập và tương tác trực tiếp. Bộ Giáo dục Singapore giải thích mục tiêu là tạo ra môi trường học tập ưu tiên việc học của học sinh và nâng cao sự tương tác, đồng thời hình thành thói quen sử dụng màn hình lành mạnh hơn. Điều này hoàn toàn hợp lý khi nghiên cứu khoa học đã chứng minh việc sử dụng màn hình ở học sinh làm giảm thời gian dành cho các hoạt động quan trọng như ngủ, vận động thể chất và tương tác xã hội với bạn bè, gia đình.

Thứ hai, từ góc độ phát triển tâm sinh lý. Thanh thiếu niên đang ở độ tuổi hình thành nhân cách, dễ bị cuốn vào thế giới ảo. Việc cấm điện thoại trong trường giúp giảm thời gian tiếp xúc với màn hình trong 6-7 tiếng học tập.

Thứ ba, từ góc độ an ninh mạng. Việc kiểm soát điện thoại giúp bảo vệ học sinh khỏi các nguy cơ như bạo lực mạng, bắt nạt trực tuyến, lộ lọt thông tin cá nhân. Khảo sát năm 2020 của Viện Nghiên cứu quản lý và phát triển bền vững cho thấy 40% trẻ cảm thấy không an toàn, hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet.

Singapore cấm học sinh dùng điện thoại từ đầu năm 2026, Việt Nam có nên áp dụng? - Ảnh 3. — Nhiều trường học tạo ra nhiều hoạt động cho học sinh trong giờ ra chơi khi áp dụng quy định hạn chế sử dụng điện thoại di động trong nhà trường

Việt Nam nên thực hiện thế nào để hiệu quả?

Tuy nhiên, việc cấm học sinh hoàn toàn không sử dụng điện thoại cũng đặt ra nhiều vấn đề cần cân nhắc. Một là trong thời đại công nghệ 4.0, điện thoại không chỉ là công cụ giải trí mà còn là phương tiện học tập. Nhiều bài giảng hiện nay yêu cầu học sinh tra cứu thông tin, sử dụng ứng dụng học tập trực tuyến. Nếu cấm hoàn toàn, liệu có tạo ra sự bất tiện cho giáo viên và học sinh?

Hai là vấn đề liên lạc khẩn cấp. Phụ huynh Việt Nam cho con mang điện thoại đến trường chủ yếu để liên lạc, đặc biệt trong các trường hợp khẩn cấp như đón muộn, thay đổi lịch học hoặc sự cố sức khỏe. Nếu điện thoại bị cất giữ cả ngày làm sao phụ huynh có thể liên hệ với con? Tất nhiên khi cần thiết, phụ huynh có thể thông qua giáo viên chủ nhiệm hoặc nhà trường nhưng cũng có nhiều bất tiện.

Ba là khả năng thực thi. Với hơn 23 triệu học sinh trên toàn quốc liệu các trường học có đủ nguồn lực để thực hiện lệnh cấm? Việc lưu trữ điện thoại, quản lý tủ khóa, xử lý vi phạm đòi hỏi một hệ thống quản lý chặt chẽ và nguồn kinh phí không nhỏ.

Mô hình Singapore có thể tham khảo nhưng cần điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện Việt Nam. Singapore là quốc gia nhỏ với hệ thống giáo dục được đánh giá hàng đầu thế giới, nguồn lực dồi dào và kỷ luật nghiêm minh. Việt Nam với hệ thống giáo dục rộng lớn chênh lệch về cơ sở vật chất giữa thành thị và nông thôn thì cần một lộ trình phù hợp hơn.

Thay vì cấm tuyệt đối ngay lập tức Việt Nam nên ban hành quy định thống nhất cấp quốc gia, không nên để các địa phương tự quy định rời rạc. Bộ GD-ĐT cần sửa đổi Thông tư 32/2020 để quy định rõ ràng hơn như cấm sử dụng điện thoại trong giờ học và giờ ra chơi. Chỉ cho phép trong trường hợp khẩn cấp hoặc khi giáo viên cho phép phục vụ bài giảng cụ thể. Cần thí điểm trước khi triển khai toàn diện. Bắt đầu với các trường THCS tại các thành phố lớn nơi có điều kiện về cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. Đánh giá kết quả sau một năm học trước khi mở rộng ra toàn quốc.

Bên cạnh đó các trường cần có tủ khóa cá nhân cho học sinh hoặc khu vực lưu trữ điện thoại an toàn. Đây là chi phí ban đầu cần thiết để thực hiện chính sách hiệu quả. Và phải tăng cường giáo dục kỹ năng số. Thay vì chỉ cấm, cần dạy học sinh cách sử dụng công nghệ có trách nhiệm. Lồng ghép nội dung giáo dục an toàn mạng vào các môn công nghệ, tin học và tổ chức các buổi tập huấn cho học sinh và phụ huynh.

Cuối cùng là nhà trường cần trao đổi với phụ huynh về lợi ích của việc hạn chế điện thoại, khuyến khích phụ huynh cho con sử dụng điện thoại đời cũ chỉ có chức năng gọi và nhắn tin thay vì smartphone.

Chính sách cấm điện thoại của Singapore cũng như các nước là một tín hiệu tích cực trong xu hướng toàn cầu bảo vệ trẻ em khỏi tác hại của công nghệ. Với thực trạng học sinh Việt Nam sử dụng điện thoại quá nhiều và quá sớm, việc áp dụng chính sách tương tự là cần thiết và cấp bách.

Việt Nam không nên sao chép y nguyên mà cần một lộ trình phù hợp. Chỉ khi đó chính sách mới có thể thành công và thực sự mang lại lợi ích cho học sinh. Cuối cùng cần nhớ rằng mục tiêu không phải là cấm công nghệ mà là giúp thế hệ trẻ biết sử dụng công nghệ đúng cách, đúng lúc.