Định vị “đổi mới sáng tạo trong tình hình mới”
Có thể nói, chưa giai đoạn nào phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được Đảng, Nhà nước quan tâm mạnh mẽ, với những quyết tâm chính trị quyết liệt như hai năm nay, cụ thể là từ tháng 12/2024 đến nay.
Đầu tiên, Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã tạo nền tảng chính trị - pháp lý quan trọng hàng đầu đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh. Để cụ thể hóa nghị quyết này, Quốc hội đã nhanh chóng ban hành Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tiếp đó, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và mới nhất là Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa. “Đường ray” đã sẵn sàng, chỉ còn chờ lực lượng doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam cùng “lăn bánh”!
Đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp giờ đây cần được định vị để phù hợp với tình hình mới.
Thứ nhất, đổi mới là chiến lược dài hạn, không phải chiến thuật tiết kiệm ngắn hạn. Nghị quyết 57-NQ/TW nhấn mạnh đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá để nâng cấp năng suất và sức cạnh tranh. Với doanh nghiệp, điều đó dịch ra thành các mục tiêu cụ thể trong kế hoạch 3 - 5 năm: tỷ trọng doanh thu từ sản phẩm/dịch vụ mới, tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) và dữ liệu, vòng đời sản phẩm rút ngắn, tốc độ lặp thử - học nhanh - mở rộng nhanh.
Thứ hai, đổi mới dựa trên dữ liệu và tài sản trí tuệ. “Mua công nghệ” không còn đủ; doanh nghiệp phải làm chủ dữ liệu, thuật toán, quy trình và thiết kế, biết cách bảo hộ và thương mại hóa quyền sở hữu trí tuệ. Trong bối cảnh thí điểm tài sản mã hóa, những quyền tài sản mới (sáng chế, thiết kế, dữ liệu đã ẩn danh, tín chỉ carbon, quyền doanh thu số…) có cơ hội trở thành hàng hóa tài chính để huy động vốn minh bạch.
Thứ ba, đổi mới chấp nhận rủi ro có kiểm soát. Tinh thần của các nghị quyết là “thử nghiệm có giám sát”: sẵn sàng cho phép cách làm mới, nhưng kỷ luật dữ liệu, an toàn người tiêu dùng và an ninh mạng là điều kiện tiên quyết. Với doanh nhân, đó là năng lực thiết kế cơ chế thử - sai có tiêu chí đo lường, kiểm soát rủi ro pháp lý - công nghệ - thị trường, và biết dừng đúng lúc khi giả thuyết không còn hợp lệ.
Thứ tư, đổi mới gắn với mục tiêu công - tư. Đổi mới sáng tạo không chỉ là câu chuyện lợi nhuận của từng doanh nghiệp mà còn là năng lực hấp thụ công nghệ của nền kinh tế, chất lượng dịch vụ công và phúc lợi người dân. Doanh nhân vì thế trở thành đối tác đồng kiến tạo với Nhà nước trong các nhiệm vụ về y tế số, giáo dục số, nông nghiệp chính xác, logistics xanh, quản trị đô thị thông minh.
Khung thể chế đã sẵn, doanh nhân là trung tâm triển khai
Nghị quyết số 57-NQ/TW đặt nền tảng: thể chế đi trước, đưa dữ liệu thành tư liệu sản xuất chính, Nhà nước đóng vai trò kiến tạo - dẫn dắt, doanh nghiệp và người dân là trung tâm - chủ thể; từ đó mở rộng không gian thử nghiệm cho công nghệ và mô hình kinh doanh mới, khuyến khích quỹ đầu tư mạo hiểm, liên kết viện - trường - doanh nghiệp, tiêu chuẩn hóa đo lường hiệu quả đổi mới.
Nghị quyết số 193/2025/QH15 bổ sung “hộp công cụ” đặc thù cho khoa học, công nghệ, với cơ chế tài chính linh hoạt hơn cho nghiên cứu, triển khai; quyền tự chủ rộng hơn trong sử dụng kết quả nghiên cứu; thúc đẩy thương mại hóa tri thức và phân bổ nguồn lực theo kết quả. Đây là đòn bẩy để khu vực tư nhân hấp thụ và biến tri thức thành sản phẩm, thị trường.
Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP mở một kênh vốn mới cho đổi mới sáng tạo, khi quyền tài sản trí tuệ, dữ liệu… có thể số hóa theo chuẩn công bố thông tin, lưu ký và giám sát, doanh nghiệp có thêm lựa chọn huy động vốn bên cạnh tín dụng, cổ phần, trái phiếu truyền thống. Quan trọng hơn, thị trường này buộc doanh nghiệp phải minh bạch dữ liệu, chuẩn hóa quyền sở hữu, qua đó nâng cao chất lượng quản trị.
Để cụ thể hóa tinh thần các nghị quyết về đổi mới sáng tạo, các doanh nghiệp, doanh nhân cần đặt mục tiêu doanh thu từ sản phẩm mới, mức chi cho R&D và dữ liệu trong ngân sách thường niên; đo lường thời gian ra thị trường, chi phí mỗi thử nghiệm, tỷ lệ thử nghiệm thành công, tỷ lệ giữ chân người dùng sớm. Không đo lường thì không thể quản trị; không quản trị thì không thể mở rộng.
Để biến dữ liệu thành tư liệu sản xuất, doanh nghiệp cần chú ý đầu tư cho dữ liệu. Đặc biệt, phải xây dựng văn hóa “dám nghĩ - dám làm - dám chịu trách nhiệm” đi kèm kỷ luật liêm chính; mọi thử nghiệm phải minh bạch giả thuyết - dữ liệu - chỉ số thành công, tuân thủ pháp luật sở hữu trí tuệ, bảo vệ người tiêu dùng và an ninh mạng. Liêm chính dữ liệu không chỉ để tuân thủ mà còn là lợi thế cạnh tranh khi tiếp cận các thị trường vốn mới.
Đổi mới sáng tạo hôm nay không còn là khẩu hiệu, mà là kỷ luật vận hành. Doanh nghiệp cần ba trụ cột: đo lường minh bạch, thử nghiệm có giám sát, và huy động vốn thông minh. Trên nền các nghị quyết đã mở đường, bản lĩnh doanh nhân thể hiện ở cách tổ chức con người, công nghệ, dữ liệu và thị trường để biến ý tưởng thành tăng trưởng.
Bắt đầu từ những việc nhỏ: chuẩn hóa đo lường; quản trị dữ liệu; liên kết viện - trường - doanh nghiệp; bảo hộ sở hữu trí tuệ; và xây dựng văn hóa dám chịu trách nhiệm, sẽ tạo thói quen lớn. Khi đổi mới trở thành chuẩn mực, năng suất quốc gia sẽ tự khởi động, đưa Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng chất lượng cao.
Nguồn: https://daibieunhandan.vn/su-menh-cua-doanh-nhan-viet-duoi-khung-the-che-moi-10390115.html
![[Ảnh] Sẵn sàng cho Hội chợ Mùa Thu 2025](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/10/14/1760456672454_ndo_br_chi-9796-jpg.webp)
Bình luận (0)