Tác dụng đặc biệt của chấm trắng trên tai hổ, con người cũng phải bắt chước

(Dân trí) - Ẩn sau vẻ ngoài oai vệ, hổ còn sở hữu những chi tiết thú vị minh chứng cho sự kỳ diệu của tạo hóa. Một trong số đó chính là cặp đốm lông trắng nổi bật phía sau đôi tai.

Lá chắn sinh tồn từ phía sau

Trong thế giới tự nhiên, không ít loài động vật sở hữu những đốm tròn tương phản, trông như những con mắt trên cơ thể các nhà khoa học gọi đây là “mắt giả” hay Ocelli.

Từ những cánh bướm mỏng manh đến các loài cá và thậm chí là động vật có vú như hổ, Ocelli đóng vai trò quan trọng trong chiến lược sinh tồn. Chủ yếu để đánh lừa, đe dọa hoặc làm lệch hướng tấn công của kẻ thù. Đây là một dạng ngụy trang gây bất ngờ hoặc ngụy trang đánh lạc hướng vô cùng hiệu quả.

Cận cảnh đốm trắng sau tai hổ được các nhà khoa học gọi là “mắt giả” (Ảnh: Getty).

Ở hổ, cặp đốm trắng phía sau vành tai chính là một ví dụ điển hình của Ocelli. Khi hổ cúi đầu nghỉ ngơi, rình mồi hoặc thậm chí là trong những khoảnh khắc thư giãn khi tai cụp lại, hai đốm trắng này lộ rõ mồn một.

Từ phía sau, chúng tạo ra một ảo giác thị giác mạnh mẽ, khiến kẻ thù tiềm tàng (như một con hổ khác, hoặc các loài săn mồi cơ hội) lầm tưởng rằng chúng đang bị quan sát trực diện bởi một cặp mắt lớn, cảnh giác.

Yếu tố bất ngờ và cảm giác bị theo dõi này có thể đủ để khiến kẻ có ý định tấn công từ phía sau phải chùn bước, bỏ đi hoặc ít nhất là do dự tạo cơ hội cho hổ phản ứng.

Thực tế, chiến thuật “mắt giả” này hiệu quả đến mức con người cũng học theo. Người dân sống gần các khu rừng rậm như Sundarbans (Ấn Độ), nơi hổ sinh sống đã biết đeo mặt nạ có hình đôi mắt ra sau gáy khi vào rừng.

Đây không phải là một giai thoại mà là một mẹo sinh tồn dựa trên sự hiểu biết về hành vi của động vật săn mồi, vốn thường có xu hướng tránh đối đầu trực diện khi chúng nghĩ rằng mình đã bị phát hiện.

Cư dân sinh sống tại Sundarbans (Ấn Độ) lo sợ bị hổ Bengal tấn công nên đã đeo mặt nạ phía sau gáy như vật hộ thân, tin rằng nó sẽ giúp xua đuổi hổ dữ mỗi lúc vào rừng (Ảnh: Getty).

Phương pháp giao tiếp

Chức năng của cặp đốm trắng này không chỉ dừng lại ở việc phòng thủ. Chúng còn là một công cụ quan trọng trong giao tiếp nội loài của hổ, đặc biệt trong các tương tác xã hội và quan hệ mẹ con.

Một trong những vai trò nổi bật nhất là giúp hổ con theo dõi mẹ. Trong môi trường rừng rậm với thảm thực vật dày đặc và tầm nhìn hạn chế, việc duy trì liên lạc thị giác là tối quan trọng.

Đốm trắng với độ tương phản cao trên nền lông sẫm hơn của vành tai hoạt động như những “ngọn hải đăng” nhỏ, giúp hổ con dễ dàng định vị và bám theo mẹ, đặc biệt trong điều kiện ánh sáng yếu như bình minh, hoàng hôn hoặc khi di chuyển nhanh qua các bụi rậm.

Đốm trắng sau tai sẽ giúp hổ con theo dõi được mẹ (Ảnh: Getty).

Bên cạnh đó, tai hổ vốn là một bộ phận cực kỳ linh hoạt và đóng vai trò then chốt trong việc biểu đạt cảm xúc và ý định. Các vị trí tai khác nhau vểnh thẳng đứng khi tò mò, ép sát đầu về phía sau khi hung dữ hoặc sợ hãi, xoay nhẹ để lắng nghe đều là những tín hiệu thị giác quan trọng.

Đốm trắng làm tăng cường độ rõ nét của những chuyển động và vị trí này.

Khi một con hổ thể hiện sự hung dữ bằng cách ép tai ra sau, cặp đốm trắng sẽ lộ rõ, nhấn mạnh thêm tín hiệu thị giác khiến thông điệp trở nên mạnh mẽ và dễ nhận biết hơn đối với những con hổ khác, ngay cả từ một khoảng cách nhất định.

Điều này giúp tránh những xung đột không cần thiết hoặc thiết lập sự thống trị một cách hiệu quả.

Kết tinh từ hàng triệu năm tiến hóa

Sự tồn tại của đốm trắng sau tai hổ không phải là một sự sắp đặt ngẫu nhiên mà là kết quả của quá trình chọn lọc tự nhiên kéo dài hàng triệu năm.

Những cá thể hổ sở hữu cặp “mắt giả” rõ ràng hơn, hiệu quả hơn trong việc phòng thủ trước kẻ thù và giao tiếp với đồng loại, có khả năng sống sót và sinh sản cao hơn. Qua đó, gen quy định đặc điểm này được truyền lại và trở nên phổ biến trong quần thể.

Điều thú vị là cặp đốm trắng này hoạt động song hành một cách hoàn hảo với bộ lông ngụy trang tổng thể của hổ.

Trong khi bộ lông màu cam rực rỡ với những sọc đen tưởng chừng rất nổi bật đối với mắt người sở hữu ba kênh màu (trichromacy) lại là một lớp áo tàng hình hoàn hảo trước con mồi chính của chúng như hươu, nai, lợn rừng.

Mắt người có thể xử lý màu đỏ, xanh lục và xanh lam, vì vậy đối với chúng ta, một con hổ trông có màu cam (bên phải). Nhưng mắt hươu, nai, lợn rừng chỉ có thể xử lý màu xanh lá cây và xanh lam, điều này khiến chúng bị mù màu (bên trái) (Ảnh: Getty).

Những loài này thường chỉ có hai kênh cảm nhận màu (dichromacy), khiến màu cam của hổ gần như hòa lẫn vào màu xanh của lá cây và bóng tối trong rừng, biến chúng thành “bóng ma” thực sự.

Như vậy, hổ vừa có khả năng ẩn mình tuyệt đối khi săn mồi, vừa có những tín hiệu đặc biệt được kích hoạt khi cần phòng thủ hoặc giao tiếp.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/tac-dung-dac-biet-cua-cham-trang-tren-tai-ho-con-nguoi-cung-phai-bat-chuoc-20250603225326228.htm