Tác hại lòng sông Đa Độ bị bồi lắng

Lãnh đạo Công ty TNHH một thành viên khai thác công trình thủy lợi Đa Độ phối hợp với xã An Lão kiểm tra vị trí bị ảnh hưởng bồi lắng sông Đa Độ.

Thấy rõ tác hại và nguyên nhân

Một số người dân ở xã Kiến Hưng vừa thu hoạch xong lúa vụ mùa, chuẩn bị bước sang vụ Đông Xuân năm 2025 - 2026. Bà con lại lo ngại vì cứ vào vụ Xuân, sản xuất gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn kéo dài, gây khó khăn trong nguồn nước phục vụ sản xuất. Bà Nguyễn Thị Đào, ở xã Kiến Hưng cho biết, khu vực này vào mùa khô, xâm nhập mặn vào sâu sông Văn Úc, không thể lấy nước phục vụ sản xuất. Việc lấy nước ngọt từ sông Đa Độ gặp khó khăn do mực nước trong sông thấp, về mùa mưa, việc tiêu thoát nước kéo dài gây hiện tượng úng lụt cục bộ.

Không chỉ khu vực xã Kiến Hưng, một số khu vực khác thuộc các xã An Lão, An Hưng, Phù Liễn, An Lão, An Khánh... cũng gặp khó khăn do tình trạng tiêu thoát nước dọc trục sông Đa Độ.

Nguyên nhân là do sông Đa Độ thời gian gần đây xuất hiện nhiều điểm bồi lắng, thu hẹp dòng chảy, làm giảm lưu lượng tiêu thoát và kéo dài thời gian tiêu, gây úng cục bộ. Một số vị trí bồi lắng lớn còn cản trở dòng nước thải sinh hoạt, khiến chất thải tích tụ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nguồn nước và việc lấy nước của các nhà máy.

Theo rà soát của Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đa Độ Hải Phòng, gần đây trên dòng sông này xuất hiện 9 điểm bồi lắng cục bộ tại một số vị trí chuyển hướng dòng chảy làm co hẹp dòng chảy. Các vị trí bồi lắng, nông đầy, có chiều rộng trung bình từ 30m ÷ 80m, cao trình bồi lắng trung bình từ (+0,3) ÷ (+0,7) đã làm giảm dung tích trữ nước trên sông. Cụ thể, đoạn cửa nhà máy nước Cầu Nguyệt (từ K20+250 đến K21+350) (thuộc xã An Khánh) bị tích tụ thành dải bồi lắng dài L=1.100 m, cao trình bồi lắng trung bình từ (+0,4 ÷ +0,75) m, chiều rộng bồi lắng từ 50÷70 m. Hiện trạng bồi lắng gây ách tắc dòng chảy, làm khả năng tiêu nước giảm, tốc độ dòng chảy chậm, ảnh hưởng chất lượng nguồn nước và khả năng lấy nước vào Nhà máy nước Cầu Nguyệt.

Hay đoạn từ cống Cầu Tre đến cống Khúc Giản (Từ K4+100 đến K5+450), thuộc các xã An Trường và An Lão, phía bờ trái sông bị bồi lắng dài L=1.350 m, cao trình bồi lắng (+0,35÷+0,5)m, chiều rộng bồi lắng từ 50÷60 m. Đây là vị trí quan trọng để cấp và tiêu thoát nước nhanh cho 2 tuyến kênh Khúc Giản và kênh Ngọc Chử, nhất là phòng, chống úng lụt cho các xã trên. Việc bồi lắng làm giảm khả năng tiêu thoát của các tuyến kênh gây úng lụt cục bộ cho các xã trong mùa mưa bão, ảnh hưởng sản xuất nông nghiệp…

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra vị trí bồi lắng trên sông Đa Độ.

Giải pháp tháo gỡ trước mắt và lâu dài

Hệ thống sông Đa Độ có nhiệm vụ khai thác tối đa nguồn nước qua cống Trung Trang (xã An Trường) và tiêu nước ra cống Cổ Tiểu (xã Kiến Hưng) để thau đảo, rửa chua mặn, bảo đảm chất lượng và trữ lượng nước phục vụ sản xuất, dân sinh. Hệ thống còn đóng vai trò tiêu thoát nước, phòng chống thiên tai, úng lụt, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Vì vậy, trước thực tế xuất hiện một số điểm bồi lắng nói trên, đơn vị đã áp dụng giải pháp chủ yếu là nạo vét các vị trí bồi lắng, đắp bờ để tăng lưu lượng dòng chảy, tận dụng thời gian lấy nước, tích trữ nước trong hệ thống để bảo đảm chất lượng và trữ lượng phục vụ sản xuất. Về mùa khô, diễn biến xâm nhập mặn phức tạp hơn. Vì vậy, để khắc phục hiện tượng này, từ năm 2024, Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đa Độ luôn phải tận dụng thời gian để tăng khả năng lấy nước nhanh vào sông Đa Độ để đẩy nước mặn, nước ô nhiễm ra khỏi hệ thống.

Về lâu dài, Chủ tịch Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Đa Độ Đỗ Văn Trãi cho biết, cần thiết phải quy hoạch đồng bộ sông Đa Độ thành sông tích trữ nguồn nước ngọt phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời, tiến hành nạo vét toàn bộ lòng sông Đa Độ; đắp hoạch định hai bên bờ sông Đa Độ đến cao trình +2,5 với tổng chiều dài hai bờ 100 km để bảo đảm dung tích trữ nước; xây dựng các cống trên bờ Đa Độ nhằm khép kín bờ sông, ngăn chặn chất thải, nước thải trong các tuyến kênh cấp 1 giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, bảo vệ chất lượng nước trong sông Đa Độ. Vì vậy, rất cần sự quan tâm, tạo điều kiện của thành phố và các bộ, ngành trung ương…

HỒ HƯƠNG

Nguồn: https://baohaiphong.vn/tac-hai-long-song-da-do-bi-boi-lang-528969.html