ถ่ายรูปครอบครัวช่วงวันหยุดตรุษจีน

ฉันนึกถึงวันเก่าๆ ทุกครั้งที่ถึงเทศกาลตรุษจีน เมื่อทุกคนในครอบครัวมารวมตัวกัน แม่จะเรียกลุงซอให้มาถ่ายรูป ตอนนั้นร้านของลุงซอเป็นสตูดิโอถ่ายภาพแห่งเดียวในย่านนี้ ทุกปี ภาพของเราที่เติบโตมา ภาพของทุกคนในครอบครัวที่รวมตัวกัน จะถูกบันทึกไว้ในภาพถ่ายอันแสนอบอุ่นเหล่านั้น

สาวน้อยและฤดูใบไม้ผลิ - ภาพโดย: Trinh Hoang Tan

เวลาได้รับรูปถ่าย แม่จะใส่รูปเหล่านั้นลงในกรอบใหญ่ๆ ตรงที่เก็บรูปอื่นๆ ไว้ พอนึกขึ้นได้ หลายคนก็เคยทำแบบเดียวกันนี้ พอเข้าไปในบ้าน จะเห็นกรอบรูปแขวนอยู่บนผนังอย่างชัดเจน บางบ้านก็วางรูปถ่ายไว้บนแผ่นกระจกใต้โต๊ะ เพื่อให้แขกที่มาเยี่ยมเยียนได้ดู ถามคำถาม และพูดคุยกันอย่างเป็นกันเอง ราวกับเป็นการเริ่มต้นบทสนทนาที่เป็นธรรมชาติและเป็นกันเอง

ฉันมักจะรู้สึกสะเทือนใจกับภาพถ่ายขาวดำ เพราะรู้สึกว่ากาลเวลาได้ผ่านไปแล้วและทิ้งร่องรอยไว้มากมาย ร่องรอยของความชราภาพยังคงปรากฏบนใบหน้าและรูปร่างของปู่ย่าตายายและพ่อแม่ ความบริสุทธิ์ไร้เดียงสาของเด็กๆ เลือนหายไป ทุกคนเติบโตมาด้วยสีหน้ากังวล ครุ่นคิด และระมัดระวังตัว เมื่อมองดูภาพนี้ ฉันรู้ว่าพลังของกาลเวลานั้นทรงพลังอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีคนมากมายอยู่ในภาพ บางคนยังมีชีวิตอยู่ และบางคนจากไปแล้ว ฉันได้ยินเสียงความไม่เที่ยงสงบนิ่งอยู่ใกล้ๆ

ตอนนั้นรูปถ่ายใช้ฟิล์ม เลยใช้เวลานานในการล้าง ช่วงเวลาพีคอย่างช่วงตรุษจีน บางครั้งใช้เวลานานกว่าหนึ่งเดือน ความรู้สึกที่รอคอยที่จะได้เห็นภาพที่ผมถ่ายไว้ก็ตื่นเต้นมากเช่นกัน โอกาสถ่ายรูปมีน้อย เลยมองดูทุกรูปก็เห็นรอยยิ้มเขินๆ ฝืนๆ เล็กน้อย ต่างจากตอนนี้ที่ทุกคนรู้จักวิธี "แสดง" หน้ากล้องกันหมด ตั้งแต่เด็กยันผู้ใหญ่ จริงๆ แล้วไม่ใช่การเปรียบเทียบนะ แต่ผมชื่นชมรูปถ่ายเก่าๆ เพราะมันดูจริงใจและมีมิติ ไม่ใช่สไตล์ "อินดัสเทรียล" เหมือนตอนนี้

สมัยก่อน ช่างภาพมักจะควบคุมการถ่ายภาพ ดังนั้นภาพถ่ายวันตรุษเต๊ตของแต่ละครอบครัวจึงดูคล้ายกัน ครอบครัวนั่งที่โต๊ะและเก้าอี้ มองกล้องแล้วยิ้ม บางครั้งก็ถือแก้วชนแก้ว หรือยืนข้างกระถางดอกไม้ที่วางไว้หน้าระเบียง ปัจจุบันมีอุปกรณ์ประกอบฉาก ฉาก และฉากหลังมากมาย ภาพถ่ายดูสวยงามและประณีต ผู้คนในภาพดูสมบูรณ์แบบตั้งแต่ผิวกายไปจนถึงรูปร่าง ความแตกต่างเหล่านี้เห็นได้ชัด แต่ดูเหมือนว่าความตื่นเต้นและความกระตือรือร้นจะลดลงไปมากเช่นกัน

ภาพถ่ายเทศกาลตรุษจีนในสมัยก่อนมีคุณค่ามาก เพราะเป็นโอกาสที่เด็กๆ ได้เสื้อผ้าใหม่ ผู้ใหญ่ก็แต่งตัวเรียบร้อย บ้านเรือนก็สะอาดสะอ้านสวยงาม มีดอกดาวเรืองหรือดอกโบตั๋นวางประดับอยู่บ้าง ต่างจากสมัยนี้ เรามีอะไรให้เลือกซื้อมากขึ้น เสื้อผ้าก็หาซื้อได้ตลอดทั้งปี และรูปลักษณ์ของบ้านก็สำคัญกว่า ความตื่นเต้นที่ได้รวมตัวถ่ายรูปครอบครัวดูเหมือนจะไม่จำเป็นอีกต่อไป

การถ่ายภาพไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป แค่มีสมาร์ทโฟนในมือ ใครๆ ก็สามารถบันทึกช่วงเวลาสำคัญๆ ที่ต้องการได้ ภาพถ่ายมากมายเหล่านี้แทบจะไม่ได้รับการพิมพ์ออกมาเลย เรามีเครื่องมือมากมายสำหรับบันทึกและ "แสดง" จากแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย อย่างไรก็ตาม เรากลับแสดงให้คนอื่นเห็นมากกว่าที่เราเห็นตัวเอง

บางคนถ่ายรูปตัวเอง อาหาร เครื่องดื่ม หรือทิวทัศน์ต่างๆ มากมาย แต่กลับลืมถ่ายรูปกับคนที่รัก โดยเฉพาะปู่ย่าตายายและพ่อแม่ เหมือนเพื่อนผม วันหนึ่งพ่อของเขาเสียชีวิตกะทันหัน เขาตกใจมากที่หารูปถ่ายของทั้งคู่ไม่เจอเลย โชคดีที่พอเขาเปิดอัลบั้มรูปเก่าๆ เจอรูปถ่ายเก่าๆ ที่ถ่ายไว้ตอนเขาอายุห้าขวบ พ่ออุ้มเขาไว้ในอ้อมแขน รูปนั้นไม่สามารถเก็บความเศร้าโศกและคิดถึงพ่อได้ทั้งหมด แต่มันก็ทำให้เขาตระหนักว่าช่วงเวลานั้นมันยาวนานเหลือเกิน

ในตอนนี้ ตามสถานที่ท่องเที่ยวในฤดูใบไม้ผลิอย่างสวนสาธารณะหรือแหล่ง ท่องเที่ยวต่างๆ ช่างภาพพร้อมให้บริการลูกค้าแล้ว เราสามารถบันทึกภาพครอบครัวที่สนุกสนานและสนุกสนานในฤดูใบไม้ผลิได้ แต่ฉันก็ยังชอบภาพที่ถ่ายที่บ้าน เพื่อรำลึกถึงตอนที่ฉันอายุมากขนาดนี้ บ้านของฉันก็เป็นเช่นนี้ มุมโต๊ะนี้ กรอบหน้าต่างนี้ เพราะใครจะรู้ เมื่อเวลาผ่านไป สิ่งเหล่านี้อาจหายไป แม้แต่ตัวฉันและคนข้างๆ ก็คงเปลี่ยนไปในพริบตา มันไม่จริงเลยที่ชีวิตร้อยปีจะถูกบันทึกลงในภาพถ่ายที่ไร้ชีวิตชีวา คุณค่าของความทรงจำคือเมื่อความทรงจำเหล่านั้นจากไป เราจะเห็นว่ามันมีค่าและน่าเศร้าเพียงใด

เทศกาลตรุษจีนนี้ อย่าลืมถ่ายรูปกับครอบครัวกันนะครับ!

ความรักอันอัศจรรย์

แหล่งที่มา