Thành tựu xuất sắc của các anh tài trong khối trí thức trẻ diễu hành A80

(Dân trí) - Họ là những người rời quê hương để du học, rồi quyết định quay về phụng sự Tổ quốc. Trong ngày đại lễ của dân tộc, những tinh hoa Việt từ 5 châu đã hội tụ trong khối trí thức trẻ A80.

4 gương mặt tiêu biểu: TS Nguyễn Viết Hương (Đại học Phenikaa), TS Ngô Ngọc Hải (Viện Nghiên cứu Hệ gen - Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam), TS Phạm Huy Hiệu (Đại học VinUni) và TS Phạm Sỹ Hiếu (Viện Khoa học Vật liệu - Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) từng chia sẻ với phóng viên Dân trí những câu chuyện chọn trở về, dấn thân khai phá những miền đất khoa học còn bỏ ngỏ và giải những bài toán chỉ người Việt mới thấu hiểu tận cùng.

Trong hàng ngũ khối tri thức trẻ A80, họ bày tỏ niềm tự hào xen lẫn trọng trách: sự hiện diện tại đại lễ không chỉ là vinh dự cá nhân, mà còn là lời cam kết tiếp tục phụng sự, viết tiếp những trang khoa học cho đất nước.

2 lần thủ khoa, đưa công nghệ SALD “made in Vietnam” ra đời

Từ cậu học sinh trường làng ở Can Lộc (Hà Tĩnh), Nguyễn Viết Hương nay là một trong những gương mặt khoa học trẻ nổi bật, hội tụ trong khối tri thức trẻ A80

Hành trình 9 năm học tập, nghiên cứu tại châu Âu rồi quyết định hồi hương để cống hiến, cùng bảng vàng thành tích đã khẳng định vị thế của một thế hệ trí thức trẻ Việt Nam hội nhập nhưng luôn hướng về Tổ quốc.

Xuất thân từ một vùng quê nghèo miền Trung, TS Nguyễn Viết Hương sớm nuôi dưỡng trong mình khát vọng trở về để góp phần thay đổi quê hương.

Hiện TS Nguyễn Viết Hương là Phó trưởng khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Đại học Phenikaa.

Ngay từ thời còn ngồi trên ghế nhà trường, Nguyễn Viết Hương đã sớm ghi dấu ấn bằng bảng vàng thành tích học tập: Năm 2006, Giải Nhì môn Giải tích Kỳ thi Olympic toán học sinh viên toàn quốc; Năm 2007, thủ khoa đầu vào kỳ thi tuyển sinh Đại học - Trường Đại học Công nghệ, ĐHQG Hà Nội (29/30 điểm)

Con đường học vấn xuất sắc ấy tiếp tục được nối dài ở trời Âu, khi anh một lần nữa đứng ở vị trí thủ khoa đầu ra Chương trình đào tạo kỹ sư và thạc sĩ nghiên cứu Viện Khoa học ứng dụng Quốc gia Lyon (INSA de Lyon, Pháp).

Với bằng tiến sĩ trong tay, Nguyễn Viết Hương đứng trước lựa chọn quen thuộc của nhiều trí thức trẻ: tiếp tục ở lại châu Âu làm nghiên cứu sau tiến sĩ (postdoc) để tích lũy thêm kinh nghiệm, hay trở về Việt Nam khi mọi điều kiện còn chưa thực sự thuận lợi.

Quyết định của anh là không do dự: trở về nước.

“Làm được điều gì đó cho quê hương”, lời dặn mộc mạc của cha anh trở thành kim chỉ nam.

Cha anh, một người từng có cơ hội đi Liên Xô học tập nhưng phải gác lại vì trách nhiệm gia đình đã luôn truyền cảm hứng cống hiến cho TS Hương. Với anh, việc du học và nghiên cứu ở châu Âu là để viết tiếp giấc mơ dang dở của cha.

Năm 2019, anh chính thức trở thành giảng viên Khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Đại học Phenikaa.

Anh là một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực màng mỏng nano, với công trình tiêu biểu là phát triển công nghệ lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển (SALD).

Công nghệ SALD giúp chế tạo màng nano ở nhiệt độ thấp mà không cần buồng chân không, từ đó giảm đáng kể chi phí sản xuất. 

Giải pháp này đang được triển khai nghiên cứu ứng dụng trong một số lĩnh vực quan trọng như cảm biến khí, pin lưu trữ và lớp phủ bảo vệ, mở ra nhiều cơ hội mới trong nghiên cứu khoa học và hoạt động đổi mới sáng tạo.

Để theo đuổi công nghệ SALD ở Việt Nam, anh và các cộng sự phải bắt đầu gần như từ con số 0. 

Khoản kinh phí 2,4 tỷ đồng ban đầu nghe thì có vẻ lớn trong điều kiện trong nước, nhưng thực tế chỉ bằng một phần rất nhỏ so với hàng triệu USD cần để mua một hệ thống thương mại hoàn chỉnh.

Không chọn cách “đi tắt” bằng thiết bị nhập khẩu, TS Hương quyết định tự thiết kế, tự chế tạo. 

Suốt hơn 2 năm ròng, nhóm nghiên cứu miệt mài với từng chi tiết, từ bản vẽ đến lắp ráp. Đến tháng 2/2022, hệ thống SALD “made in Vietnam” đầu tiên chính thức vận hành.

Vừa qua, anh cũng đã xuất sắc lọt vào danh sách 19 đề cử cho giải thưởng "Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu" năm 2024.

Anh sở hữu 1 bằng độc quyền sáng chế quốc tế; có 43 bài báo khoa học công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục ISI - Q1 (tạp chí khoa học uy tín nhất hiện nay), trong đó, 35 công trình Q1.

10 năm dấn thân vì đa dạng sinh học, chủ nhân giải Quả cầu vàng 2023

10 năm đi qua từ rừng sâu tới chợ sinh vật cảnh, từ đảo đá đến phòng thí nghiệm châu Âu, TS Ngô Ngọc Hải - Nghiên cứu viên của Viện Nghiên cứu hệ Gen, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam  đã chọn cho mình con đường nhiều gian nan nhưng đầy giá trị.

Hôm nay, anh hiện diện trong khối tri thức trẻ A80 như một đại diện tiêu biểu của thế hệ nhà khoa học trẻ dấn thân vì đa dạng sinh học Việt Nam.

Sinh năm 1991 tại Tứ Kỳ (Hải Dương) nay là Hải Phòng, TS Ngô Ngọc Hải lớn lên giữa hai dòng chảy đối nghịch: nhịp phát triển đô thị hóa và những lát cắt môi trường nhức nhối. Những cánh rừng bị hạ thấp, những dòng suối đổi màu đã gieo vào cậu học trò tỉnh lẻ câu hỏi dai dẳng: “Làm sao để thiên nhiên còn lại được bảo vệ đúng nghĩa?”.

Đam mê đưa Hải đi nhiều, nhưng để biến tình yêu thiên nhiên thành tác động thật, nền tảng học thuật là điều kiện tiên quyết.

Năm 2018, anh nhận học bổng toàn phần DAAD của Chính phủ Đức, theo học tiến sĩ tại Đại học Cologne – một trong những trung tâm nghiên cứu sinh học phân tử uy tín ở châu Âu.

Cuối năm 2022, sau khi bảo vệ xuất sắc luận án tiến sĩ tại Đại học Cologne, Hải hoàn toàn có thể ở lại châu Âu với những vị trí nghiên cứu sau tiến sĩ đầy hứa hẹn. Nhưng anh chọn trở về ngay. Lý do được gói gọn trong một câu: "Tôi đi để học, và trở về để làm".

Và điều anh muốn “làm” chính là tiếp tục con đường bảo tồn đa dạng sinh học ở quê hương, nơi có những kho báu ít người biết đến như hệ thạch sùng mí. Chúng có đôi mắt lớn, lớp da phối màu tinh xảo – vẻ đẹp khiến chúng thành mục tiêu săn lùng của giới sưu tầm quốc tế.

Từ 2014, Hải và cộng sự bắt đầu những đợt khảo sát chuyên đề. Nhiều đêm, cả nhóm bò men theo mạch đá vôi, soi từng hốc, đánh dấu tọa độ, ghi nhận thành phần thức ăn. Có chuyến ra đảo, họ phải canh thủy triều rút, luồn qua bãi đá sắc lẹm mới tới được khu vực phân bố.

Nhưng bảo tồn không thể chỉ dừng ở “rừng và phòng lab”. Từ Hà Nội, TP.HCM đến Đồng Nai, Hải ghé các cửa hàng sinh vật cảnh, đóng vai người chơi để hỏi chuyện người bán – từ nguồn gốc, giá cả đến “luật bất thành văn”. 

Ở châu Âu, anh tham dự hội chợ sinh vật cảnh Hamm (Đức) – nơi “nữ hoàng mắt to” Việt Nam có thể được bày bán công khai với giá từ vài trăm đến vài nghìn USD/cặp. 

Chính từ những trải nghiệm ấy, anh tích lũy dữ liệu, công bố quốc tế, kiến nghị chính sách và giành được những giải thưởng khoa học uy tín

Anh chủ nhiệm và bảo vệ thành công 6 đề tài quốc tế; tham gia thành viên chính và bảo vệ thành công 3 đề tài quốc tế; Chủ nhiệm 1 đề tài cấp Viện Hàn lâm; tham gia thành viên chính và thư ký của 3 đề tài cấp bộ quỹ Nafosted, ngoài ra là thành viên của nhiều đề tài trong nước khác.

Anh vinh dự là một trong 10 nhà khoa học trẻ tài năng đạt giải thưởng khoa học công nghệ “Quả cầu vàng năm 2023”.

Vừa qua, anh được vinh danh trong giải thưởng “Bền Đam Mê” nhằm tôn vinh những người trẻ dám bước ra khỏi vùng an toàn, không ngại thử thách để theo đuổi đam mê.

Tiến sĩ 9X với hơn 50 công bố, trở về xây dựng giải pháp AI cho người Việt

Tháng 10 năm 2019, trong căn phòng nhỏ tại thành phố Toulouse, Pháp, chàng trai sinh năm 1992 người Nam Định (nay là Ninh Bình) Phạm Huy Hiệu xếp gọn những tư trang cuối cùng vào chiếc vali.

Tấm bằng Tiến sĩ Khoa học Máy Tính loại xuất sắc mang tên mình, do chính Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Máy tính Toulouse (IRIT) trao cách đó một ngày, được Hiệu đặt cẩn thận vào vị trí trang trọng nhất.

Những cơ hội và lời mời làm việc với mức lương ngất ngưởng cùng điều kiện nghiên cứu "trong mơ" tại Pháp, Mỹ, Thụy sĩ, Singapore và các quốc gia phát triển khác, được anh gác lại. Trên chuyến bay về Việt Nam, tân tiến sĩ 9X đắm chìm trong những ý tưởng để trả lời cho câu hỏi "về nước sẽ làm gì?".

Về nước, ngay hôm sau TS Phạm Huy Hiệu có mặt tại Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn Vingroup (VinBigData). Hành trình dấn thân giải quyết những vấn đề "chỉ người Việt mới giúp được người Việt" cũng bắt đầu từ đó. 

TS Phạm Huy Hiệu hiện là Giảng viên tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính, kiêm Phó Giám đốc tại Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Thông minh VinUni-Illinois (VISHC), Giám đốc Khoa học Trung tâm Khởi nghiệp E-lab thuộc Trường Đại học VinUni.

Trong cuộc trò chuyện với Dân trí, TS Phạm Huy Hiệu nhấn mạnh: khoa học là lĩnh vực không biên giới, nhưng những người làm khoa học thì ai cũng có một Tổ quốc của riêng mình.

Theo anh, có những bài toán mang tính đặc thù quốc gia mà chỉ chính người Việt mới có thể giải quyết trọn vẹn. Điển hình trong lĩnh vực y tế thông minh mà anh theo đuổi, rất nhiều thách thức gắn chặt với bối cảnh địa phương – những bài toán mà không nơi nào khác có được.

Là một trí thức trẻ từng được đào tạo trong môi trường nghiên cứu hàng đầu thế giới, TS Hiệu khẳng định mong muốn dấn thân tại Việt Nam. 

Tại Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Thông minh VinUni-Illinois (VISHC), TS Hiệu cùng cộng sự phát triển hệ thống VAIPE – giải pháp y tế số giúp người dân chủ động quản lý sức khỏe qua thiết bị di động. Công nghệ AI được huấn luyện trên dữ liệu người Việt, đưa ra cảnh báo sớm về bệnh lý, hỗ trợ uống thuốc an toàn và thậm chí gợi ý khám bệnh kịp thời.

Anh là chủ nhân trẻ nhất giải thưởng Khoa học Công nghệ Quả cầu Vàng 2023, sở hữu nhiều phát minh, sáng chế có giá trị cao, lọt vào danh sách đề cử giải thưởng "Gương mặt trẻ tiêu biểu Việt Nam" năm 2023.

TS Phạm Huy Hiệu là tác giả, đồng tác giả của hơn 50 xuất bản khoa học được công bố trên các tạp chí và hội nghị quốc tế uy tín. Anh là nhà khoa học trẻ tiên phong trong lĩnh vực y tế số, y tế thông minh tại Việt Nam.

Nghiên cứu của anh được cộng đồng khoa học toàn cầu ghi nhận với hàng nghìn lần trích dẫn trên Google Scholar. Năm 2024, TS Hiệu trở thành thành viên ban biên tập tạp chí Nature Scientific Data.

9X sở hữu 2 bằng tiến sĩ, trở về viết tiếp giấc mơ khoa học Việt Nam

Từ hơn 200 ứng viên đến từ nhiều quốc gia, Phạm Sỹ Hiếu (SN 1994, Hải Phòng) đã xuất sắc trở thành người Việt Nam duy nhất trong 6 nghiên cứu sinh tiến sĩ được trao Giải thưởng Challenge Doctorant tại vùng Nord (Pháp) năm học 2020.

Hiếu theo học ngành Khoa học vật liệu trong chương trình tiến sĩ liên kết giữa Đại học Mons (Vương quốc Bỉ) và Đại học Artois (Pháp).

Trước khi bước vào bậc nghiên cứu sinh, anh đã liên tục ghi dấu bằng các học bổng danh giá: 6 tháng thực tập tốt nghiệp tại Trường Kỹ sư IMT Mines Albi (Pháp) và học bổng Erasmus Mundus bậc thạc sĩ tại Đại học Toulon (Pháp).

Không chỉ nổi bật trong phòng thí nghiệm, Hiếu còn tích cực kết nối cộng đồng trí thức trẻ.

Anh từng là Chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam tại Bỉ, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Thanh niên Sinh viên Việt Nam tại châu Âu, được trao nhiều phần thưởng uy tín từ Trung ương Đoàn, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam và Bộ Giáo dục & Đào tạo: Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác năm 2020, Sinh viên 5 tốt cấp Trung ương, cùng nhiều bằng khen khác. Anh cũng nhiều lần góp mặt trong Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu.

Sau 5 năm miệt mài học tập và nghiên cứu ở châu Âu, tháng 3/2022, khi bảo vệ thành công hai luận án tiến sĩ – Tiến sĩ Hóa học tại Đại học Artois (Pháp) và Tiến sĩ Khoa học tại Đại học Mons (Bỉ), Hiếu và vợ quyết định lên chuyến bay trở về quê hương.

Với anh, đó không phải điểm kết thúc mà là khởi đầu mới cho hành trình biến tri thức thành đóng góp cụ thể cho đất nước.

Từ 8/2022, TS Hiếu công tác tại Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, với hướng nghiên cứu chính về tổng hợp và ứng dụng vật liệu nano tiên tiến trong các thiết bị quang điện tử, vi mạch, bán dẫn và vật liệu xúc tác cho tích trữ, chuyển hóa năng lượng.

Anh tham gia nhiều đề tài cấp Nhà nước, cấp Viện Hàn lâm và là thành viên chính trong các dự án hợp tác quốc tế về năng lượng sạch.

Đặc biệt, năm 2024, TS Hiếu được vinh danh với Giải thưởng công trình nghiên cứu đặc biệt xuất sắc của Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam trong lĩnh vực khoa học vật liệu – một dấu mốc ghi thêm vào bảng vàng thành tích của nhà khoa học trẻ.

Trong khối tri thức trẻ A80, TS Phạm Sỹ Hiếu là một gương mặt tiêu biểu của thế hệ trí thức trẻ: hội nhập quốc tế tự tin, nhưng luôn coi Tổ quốc là điểm tựa để trở về và cống hiến.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/thanh-tuu-xuat-sac-cua-cac-anh-tai-trong-khoi-tri-thuc-tre-dieu-hanh-a80-20250901091325441.htm