Thi lớp 10 ở TP.HCM: Đề thay đổi, dạy phải đổi thay

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, sau khi hết giờ làm bài môn văn trưa 6-6, nhiều thí sinh ở thi vào lớp 10 các quận 1, 3, Bình Thạnh, Phú Nhuận… ra về với nụ cười tươi. Buổi chiều, với môn ngoại ngữ, các thí sinh đánh giá "nhẹ nhàng".

Đề mở nên phấn khởi

N.C.M., thi tại điểm thi Trường THPT Lương Thế Vinh (quận 1), kể: "Em đoán năm nay sẽ ra chủ đề về tình yêu quê hương đất nước, nhưng thực tế khác xa. Tuy nhiên, đề thi ra theo dạng mở, chủ đề cũng khá sát với lứa tuổi 15 của chúng em nên ngay khi đọc ngữ liệu em đã cảm thấy có hứng thú viết.

Ở phần 1, em làm khá nhanh do đã được rèn kỹ năng đọc hiểu. Riêng phần 2 theo em là hơi khó. Em đã viết khá dài theo cách suy luận của mình, không biết đúng sai thế nào".

Trong khi đó, H.M.T., thi tại điểm thi Trường THCS Trương Công Định (quận Bình Thạnh), so sánh: "Em đã đọc đề thi môn văn của những năm trước và em thích đề văn năm nay hơn. Đơn giản vì em không cần học các tác phẩm trong sách giáo khoa vẫn có thể làm được bài.

Đề ra theo dạng mở nên em cảm thấy khá nhẹ nhàng khi giải quyết từng câu hỏi. Em đã lấy những trải nghiệm của chính bản thân mình để viết, nhiều khi ba mẹ la mắng mình nhưng đằng sau đó chính là tình yêu thương, là sự lo lắng mong cho con cái nên người".

Cô Phạm Thanh Xuân, tổ trưởng tổ văn Trường THCS Lê Quý Đôn (quận 3, TP.HCM), nhận xét: "Đề thi môn văn đã ra đúng với trọng tâm mà Sở GD-ĐT định hướng từ đầu năm học.

Phần ngữ liệu ra vừa phải, không quá dài; các câu hỏi rõ ràng, không đánh đố; chủ đề "Trên hành trình trưởng thành" cũng rất gần gũi và phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh. Tuy nhiên, đề thi này đòi hỏi thí sinh cần có kỹ năng phân tích đề tốt, kỹ năng trình bày theo hệ thống, kỹ năng liên kết ý"…

Tương tự, cô Phùng Thị Thanh Lài, giáo viên môn ngữ văn Trường Phổ thông năng khiếu (Đại học Quốc gia TP.HCM), cho rằng chủ đề của đề thi năm nay gần gũi và thiết thực, đồng thời đánh giá và phân loại được mức độ trải nghiệm văn học của học sinh. Điều này rất đúng với tinh thần của chương trình giáo dục phổ thông 2018.

"Về câu hỏi phần nghị luận xã hội, tôi rất thích luận đề "biết đọc". Để giải quyết vấn đề này, thí sinh cần có khả năng đọc hiểu tốt, nắm vững được trọng tâm yêu cầu của đề bài là "biết nhận ra những giá trị tốt đẹp đang bị che lấp". Trong quá trình viết, thí sinh cần có giọng văn trung lập, nhuần nhị, tránh sa vào phán xét hoặc bị cuốn vào các bằng chứng mang tính giật gân" - cô Lài nói.

lớp 10 - Ảnh 3. — Thí sinh dự thi môn văn kỳ thi vào lớp 10 ở TP.HCM - Ảnh THANH HIỆP

Phân hóa tốt

Nhận định về đề thi văn năm nay, thầy Nguyễn Phước Bảo Khôi, giảng viên khoa ngữ văn Trường đại học Sư phạm TP.HCM, đánh giá đề thi có tính phân hóa rất tốt, phù hợp với mục đích và yêu cầu của kỳ thi. Dẫu vậy, người ra đề đã gợi mở những "lối thoát hiểm" giúp học sinh có thể làm tốt phần nghị luận xã hội.

"Chủ đề của đề thi khơi gợi nhiều nhận thức giá trị cho học sinh, giúp các em biết yêu thương gắn bó hơn cùng gia đình, biết phát hiện và phân biệt rõ chân giá trị trong cuộc sống. Ngoài ra, học sinh còn được định hướng đến với những việc làm cụ thể, thiết thực, đúng đắn, phù hợp với lứa tuổi. Điều này cũng đã góp phần làm rõ mục tiêu hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất học sinh của giáo dục hiện nay nói chung và môn ngữ văn nói riêng" - thầy Khôi nhận xét.

Từ đề thi trên, thầy Khôi cho rằng yêu cầu cần đặt ra đối với việc ôn thi tuyển sinh lớp 10 nói riêng và việc dạy - học môn văn nói chung là định hướng dạy kỹ năng - rèn kỹ năng trở thành một yêu cầu cấp thiết.

"Tuy đề thi chỉ tập trung vào kiểm tra đánh giá kỹ năng đọc và viết, song đọc phải gắn với nhiều loại và tiểu loại văn bản, viết gắn với nhiều kiểu bài/kiểu văn bản khác nhau. Do vậy, việc rèn kỹ năng cho học sinh phải gắn với từng định dạng cụ thể.

Chẳng hạn, trong dạy kỹ năng đọc, trước hết giáo viên cần hệ thống hóa tri thức đọc hiểu cần thiết, căn cứ vào yêu cầu cần đạt của chương trình ngữ văn 2018 để xây dựng hệ thống câu hỏi đọc hiểu tương ứng với từng loại/ tiểu loại văn bản, từ đó mới có thể triển khai việc dạy và rèn kỹ năng đọc hiểu/trả lời câu hỏi đọc hiểu cho học sinh" - thầy Khôi nói.

Vẫn còn chút tiếc nuối

Sau buổi thi văn sáng qua (6-6), nhiều học sinh tham gia kỳ thi lớp 10 tại TP.HCM cảm thấy vui vẻ khi làm được bài, đề thi sát thực tế nhưng "vẫn còn chút tiếc nuối".

Linh Đan, học sinh Trường THCS Trường Thạnh (TP Thủ Đức, TP.HCM), thí sinh thi tuyển sinh lớp 10 năm nay, cho biết em làm bài thi môn ngữ văn khá tốt. Đối với Linh Đan, phần đọc hiểu văn bản bài thơ Con nằm của Tế Hanh là một bài thơ giàu cảm xúc.

"Bài thơ có nội dung gần gũi, thân thuộc về tình cảm gia đình thân thương, là mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Em cho rằng sự trưởng thành của mỗi đứa trẻ đều nhờ vào tình yêu của mẹ cha, đều lớn lên giữa tình yêu của gia đình nên bài thơ cho em nhiều cảm xúc", Linh Đan chia sẻ.

Phần II của đề thi là "đọc hiểu văn bản nghị luận và viết bài văn nghị luận xã hội", em Hoàng Lương, học sinh Trường THCS Hồng Bàng (quận 5, TP.HCM), cho biết em thấy đề thi này rất sát với thực tế cuộc sống của học sinh.

"Bài nghị luận xã hội này giúp chúng em nhận diện thông tin trên các nền tảng mạng xã hội. Hiểu sâu sắc hơn giá trị của thông tin thật giả, đưa ra quan điểm của mình để ngày càng trưởng thành hơn. Em làm được bài và hy vọng sẽ đạt điểm 7-8", Hoàng Lương nói.

Thầy Nguyễn Đức Uy, giáo viên ngữ văn Trường THCS Trần Văn Ơn (quận 1, TP.HCM), nhận xét đề văn tuyển sinh lớp 10 năm nay phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018, trong đó đề chú trọng đến phát huy phẩm chất và năng lực, không đòi hỏi học sinh học thuộc lòng mà yêu cầu học sinh phát huy khả năng tư duy sáng tạo của mình.

"Điểm sáng thứ nhất là đề giữ được sự kết nối về mạch chủ đề giữa các phần, các câu với nhau và có sự thống nhất trong quan điểm ra đề của TP.HCM từ trước đến nay. Điều này tạo nên sự kết nối, khơi gợi cảm xúc tốt cho học sinh khi làm bài.

Điểm sáng thứ hai của đề thi văn tuyển sinh 10 TP.HCM năm nay là ở câu nghị luận xã hội. Đề thi đã chạm đến những điều mà tuổi 15 các em cần phải có sự nhìn nhận, đó là phân biệt được sự thật giả của thông tin, để góp phần giúp các em ngày càng trưởng thành hơn" - thầy Uy nhận xét.

Tuy nhiên với nhiều thí sinh và cả giáo viên, đề thi văn vào lớp 10 năm nay của TP.HCM vẫn còn chút tiếc nuối. Một giáo viên thẳng thắn cho rằng đề "quá an toàn" và thiếu điểm nhấn.

"Đề thi của TP.HCM những năm trước đã theo hướng là đề thi "đổi mới", năm nay là năm đầu tiên thi theo chương trình phổ thông 2018 nhưng gần như chỉ khác ngữ liệu trong đề.

Vả lại năm nay TP.HCM có cột mốc kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chúng ta đã có những ngày kỷ niệm hừng hực nhưng đề thi vào lớp 10 với học sinh TP.HCM lại không thể hiện được nhịp cuộc sống này, không gieo vào tâm hồn các em thêm một hạt giống khắc ghi lịch sử, là giáo viên dạy văn tôi thấy thật đáng tiếc", một giáo viên dạy ngữ văn nói.

Trở lại chủ đề

HOÀNG HƯƠNG - NGUYÊN BẢO - MỸ DUNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/thi-lop-10-o-tp-hcm-de-thay-doi-day-phai-doi-thay-20250607084323053.htm