Thơm hương nếp vải Hợp Thành

Lúa nếp vải là giống bản địa gắn bó với đồng đất Hợp Thành từ rất lâu. Nếu như trước kia, nếp vải chỉ được trồng với diện tích nhỏ, chủ yếu phục vụ bữa ăn gia đình và làm bánh chưng, xôi dịp lễ, Tết... thì vài năm trở lại đây, giá trị kinh tế mà giống lúa này mang lại đang mở ra hướng phát triển mới cho địa phương.

Lúa nếp vải vào vụ thu hoạch.

Hiệu quả kinh tế từ nếp vải được thể hiện rõ khi diện tích trồng tăng nhanh qua các năm, nhiều hộ trước đây chỉ trồng vài sào nay đã mở rộng lên hàng mẫu.

Điểm đặc biệt là giống lúa này chỉ được cấy duy nhất một mùa trong năm, thu hoạch khoảng tháng 10 âm lịch, nên những năm gần đây, bà con địa phương tận dụng tối đa diện tích vụ mùa để trồng lúa nếp vải, từng bước hình thành vùng chuyên canh.

Ông Trịnh Kim Thủy, Chủ tịch UBND xã Hợp Thành, cho biết: Năm nay, bà con trong xã gieo cấy 280ha lúa nếp vải, một con số cho thấy sự chuyển dịch rõ nét trong cơ cấu cây trồng. Từ chỗ chỉ trồng để ăn, nay nếp vải đã trở thành cây chủ lực trong sản xuất nông nghiệp của xã. Theo ước tính, năng suất bình quân đạt 1,5 tạ/sào, tương đương mức thu ổn định và khá cao so với các giống lúa nếp truyền thống. Nhờ chất lượng gạo vượt trội, hạt tròn, thơm, dẻo, nên nếp vải Hợp Thành luôn là lựa chọn của nhiều thương lái và người tiêu dùng, đặc biệt vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán. Giá bán ổn định ở mức cao, giúp bà con có nguồn thu khá hơn so với cấy các giống lúa khác.

Nhận thấy nhu cầu của khách hàng ngày càng lớn, Hợp tác xã (HTX) nông sản nếp vải Hợp Thành được thành lập. Cùng với sản xuất, HTX còn là cầu nối đứng ra thu mua và tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Đến nay, HTX đã chế biến nhiều sản phẩm từ gạo nếp vải, như: Cốm, xôi ngũ sắc, cơm cháy…

Chị Nguyễn Xuân Huế, Phó Giám đốc HTX, cho biết: Các sản phẩm ở đây đều có tem truy xuất nguồn gốc, tạo sự yên tâm cho khách hàng. Đồng thời, HTX cũng tích cực đẩy mạnh quảng bá sản phẩm của địa phương bằng cách tham gia các hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh, tạo các kênh quảng bá trên nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook...

Sản phẩm của HTX không chỉ tiêu thụ trong tỉnh mà đã có các nhà phân phối ở một số tỉnh, thành phố, như: Bắc Ninh, TP. Hồ Chí Minh... Hiện nay, HTX cũng đang hoàn thiện hồ sơ đưa sản phẩm gạo nếp vải Hợp Thành trở thành sản phẩm OCOP của tỉnh để nâng cao giá trị sản phẩm.

Bà con xã Hợp Thành thu hoạch lúa nếp vải.

Không chỉ bảo tồn giống lúa bản địa, xã Hợp Thành đang hướng đến xây dựng thương hiệu gắn với du lịch nông nghiệp, đưa hình ảnh cánh đồng nếp chín vàng, quy trình thu hoạch, chế biến sản phẩm truyền thống trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch đến trải nghiệm tại vùng quê thuần nông Hợp Thành.

Mục tiêu xã đặt ra là xây dựng chuỗi giá trị bền vững: Từ bảo tồn giống, mở rộng vùng trồng, áp dụng kỹ thuật canh tác mới, đến chế biến sâu như làm bánh chưng, rượu nếp, quà tặng OCOP.

Cứ mỗi mùa thu hoạch lúa, người dân Hợp Thành lại vui như mở hội, người dân ra đồng thu hoạch, vận chuyển lúa về, rồi cùng nhau làm cốm, nấu xôi, làm bánh, dâng lên ban thờ thứ đặc sản quê hương, để tạ ơn trời đất ban mưa thuận, gió hoà, cây lúa tốt tươi, cho một mùa vàng bội thu.

Những ngày này, trên khắp vùng quê Hợp Thành, hương nếp vải thơm lừng toả ngát, len lỏi khắp ngõ ngách, vào đến nhà dân. Với mỗi người dân địa phương, đây không chỉ là mùa thu hoạch mà còn là mùa của niềm tin, của sự tiếp nối giống lúa quý đã được gìn giữ qua bao đời...

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202511/thom-huong-nep-vai-hop-thanh-2a2004c/