Tiếp tục phát huy và bảo tồn giá trị di sản vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà

Với vẻ đẹp thiên nhiên kỳ thú mang những giá trị nổi bật toàn cầu, là điểm cuối trong quá trình tiến hóa karst và là môi trường sống của nhiều loại động thực vật quý hiếm, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà chính thức được UNESCO ghi danh là di sản thiên nhiên thế giới ngày 16/9, trở thành di sản liên vùng đầu tiên giữa hai tỉnh thành tại Việt Nam.

 Quần thể đảo Cát Bà nhìn từ trên cao. Ảnh Internet.

Di sản vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được xác định nằm ở phía Đông Bắc Việt Nam với các khu vực tự nhiên có diện tích vùng lõi đạt 65.650ha, vùng đệm có diện tích 34.140ha.

Nơi đây sở hữu nhiều danh hiệu quốc gia, quốc tế quan trọng như: di tích quốc gia đặc biệt vịnh Hạ Long; di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh quần đảo Cát Bà; Vườn quốc gia Cát Bà; vịnh Lan Hạ là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới; khu bảo tồn biển; khu dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo Cát Bà và di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long (năm 1994 và 2000).

Di sản thiên nhiên mới có tổng cộng 1.133 hòn đảo đá vôi muôn hình, muôn vẻ (bao gồm 775 đảo đá vôi thuộc vịnh Hạ Long và 358 đảo đá vôi thuộc quần đảo Cát Bà) được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý với nước non trùng điệp, thanh bình cùng những bãi cát trắng mịn, tinh khôi.

Vùng biển Hạ Long - Cát Bà gồm nhiều hệ tầng trầm tích lục nguyên và cacbonat, có tuổi từ nguyên đại cổ sinh đến tân sinh. Nhiều hệ tầng trầm tích ở khu vực này chứa đựng các vết tích cổ sinh vật dưới các dạng hóa thạch khác nhau, trong đó có những nhóm ngành động, thực vật đã tuyệt diệt hoặc gần như tuyệt diệt trên Trái đất.

Sự hiện diện của rừng nguyên sinh, vịnh và những hòn đảo trên vịnh là minh chứng độc đáo về quá trình vận động, phát triển liên tục của dạng địa hình karst, hệ fengcong (cụm đỉnh chóp nón) và fenglin (các đặc điểm tháp bị cô lập) hình thành qua hàng triệu năm trong điều kiện nhiệt đới, ẩm, diễn tiến lớn từ các dãy núi cao xuống đến biển, nơi địa hình karst cuối cùng đạt tới mực xâm thực cơ bản.

Với sự giao thoa của núi rừng và biển đảo, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là một khu vực tiêu biểu, có mức độ đa dạng sinh học cao của châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển - đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển bao gồm: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh; hệ sinh thái hang động; hệ sinh thái rừng ngập mặn; hệ sinh thái bãi triều; hệ sinh thái rạn san hô; hệ sinh thái đáy mềm và hệ sinh thái hồ nước mặn.

Các hệ sinh thái này đại diện cho các quá trình sinh thái và sinh học vẫn đang tiến hóa, phát triển qua sự đa dạng của các quần xã động thực vật.

Đặc biệt, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà còn là nơi chứa đựng môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm khi sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000ha, là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển (trong số này có tới 198 loài thuộc danh mục đỏ IUCN và 51 loài đặc hữu). Điểm nhấn là loài voọc Cát Bà (Trachypithecus poliocephalus) nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào sách đỏ thế giới. Đến nay, còn khoảng 60-70 cá thể phân bố duy nhất tại Cát Bà, không còn nơi nào khác trên thế giới xuất hiện loài này.

Những con Voọc Cát Bà duy nhất trên thế giới. Nguồn: catba.com.vn

Để bảo vệ và phát huy giá trị di sản thế giới mới, thời gian tới các cơ quan chức năng của TP Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong công tác quản lý để duy trì môi trường tự nhiên và thúc đẩy du lịch phát triển.

Ông Hoàng Tuấn Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP Hải Phòng cho rằng khu vực vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà cần có cơ chế quản lý, khai thác phù hợp và đồng bộ, đặc biệt có sự đầu tư hơn nữa từ phía Hải Phòng. Sức chứa của Cát Bà hạn chế hơn dẫn đến các công ty lữ hành phải thiết kế các chương trình du lịch làm sao cho thuận tiện, quãng đường đi ngắn nhất, chi phí thuận tiện nhất… Tự thân chúng ta phải có sự chuẩn bị, có thể là đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất hạ tầng, cầu cảng, nơi đón tiếp, thiết kế để đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ. Để làm được việc ấy thì đương nhiên phải có sự đầu tư, đặc biệt là sự quan tâm, tháo gỡ của cơ quan quản lý nhà nước.

Theo thống kê của UBND huyện Cát Hải, từ đầu năm đến nay, lượng khách du lịch đến Cát Bà ước đạt gần 2,5 triệu lượt; trong đó, khách quốc tế ước đạt trên 400.000 lượt. Trên địa bàn huyện hiện có hơn 310 cơ sở lưu trú du lịch với tổng số 6.566 phòng nghỉ, gần 130 tàu chở khách tham quan, lưu trú đang hoạt động trên các vịnh thuộc quần đảo Cát Bà.

Hiện nay huyện Cát Hải đang đẩy mạnh công tác quản lý du lịch và đầu tư cơ sở hạ tầng, đưa Cát Bà thành “Điểm hẹn bốn mùa” hấp dẫn du khách. Nhiều doanh nghiệp du lịch tại Cát Bà cũng tranh thủ quảng bá, thiết kế và hoàn thiện sản phẩm du lịch để đón du khách, nhất là khách quốc tế trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Hoàng Ninh, Quản lý Văn phòng đại diện CatBa Amazing Travel tại Hải Phòng,cho biết ngay sau thông tin về kỳ họp của UNESCO, CatBa Amazing Travel đã bổ sung “Di sản thiên nhiên thế giới” trên các banner quảng cáo du lịch Cát Bà và đẩy mạnh quảng bá trên các nền tảng số, các trang du lịch uy tín trên thế giới. Để phục vụ du khách tốt hơn khi đến với Cát Bà, đơn vị này mong muốn thành phố Hải Phòng và huyện Cát Hải tăng cường đầu tư, khắc phục một số điểm nghẽn của du lịch địa phương.

Với việc được ghi danh Di sản thiên nhiên thế giới, các địa phương Hải Phòng, Quảng Ninh cần biến tiềm năng của vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà thành những sản phẩm du lịch đặc sắc, chuyên biệt; tận dụng cơ hội để quảng bá, phát huy và bảo tồn di sản, góp phần đưa du lịch hai địa phương Hải Phòng, Quảng Ninh bứt phá, tăng trưởng mạnh mẽ./.

Diêm Giang