Trầm tích văn hóa - Động lực phát triển

Là vùng đất biên viễn nơi đầu nguồn sông Cửu Long, không chỉ nổi bật bởi cảnh quan sông nước hữu tình, An Giang còn là nơi lưu giữ những “trầm tích văn hóa” quý giá, phản ánh sự giao thoa, hòa quyện của nhiều cộng đồng dân cư. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, An Giang đã tích tụ những “trầm tích văn hóa” quý báu - từ nền văn minh Óc Eo cổ xưa đến đời sống đa dân tộc và tôn giáo, tín ngưỡng, cùng quá trình tiếp biến những tinh hoa văn hóa - tạo nên bản sắc riêng biệt khó nơi nào có được.

Nhắc đến An Giang, không thể không nói về văn hóa Óc Eo - một nền văn minh cổ xưa gắn liền với sự tồn tại của Vương quốc Phù Nam - một trong những quốc gia được hình thành sớm nhất ở Đông Nam Á, phát triển rực rỡ vào thế kỷ I - VII sau Công nguyên. Các nhà khảo cổ đã phát hiện tại vùng Ba Thê - Óc Eo (huyện Thoại Sơn) hàng loạt di chỉ, cổ vật quý giá... Những dấu tích này cho thấy nơi đây từng là một trung tâm thương mại quốc tế quan trọng của Vương quốc Phù Nam, kết nối với Ấn Độ, Trung Hoa và các quốc gia Đông Nam Á… Không chỉ là quá khứ đã xa, di sản Óc Eo còn là “viên ngọc” quý để An Giang xây dựng bản sắc văn hóa và du lịch (DL) ngày nay.

Là một trong những tỉnh có vị trí địa lý đặc biệt - giáp biên giới Campuchia và nằm trong trục phát triển kinh tế - văn hóa miền Tây Nam Bộ, An Giang là nơi hội tụ của nhiều dân tộc: Kinh, Khmer, Chăm, Hoa... Mỗi cộng đồng mang theo những giá trị văn hóa đặc sắc, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú và độc đáo…

Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam - điểm đến tâm linh nổi tiếng

Không thể không nhắc đến miếu Bà Chúa Xứ núi Sam ở TP. Châu Đốc - nơi tín ngưỡng linh thiêng bậc nhất miền Tây, thu hút hàng triệu lượt khách hành hương mỗi năm. Lễ hội Vía Bà diễn ra vào tháng tư âm lịch, là dịp để người dân cầu an, cầu tài, đồng thời là lễ hội văn hóa tâm linh đặc sắc. Cuối năm 2024, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã chính thức được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

An Giang còn có 10 Bảo vật quốc gia (Phù điêu Phật Linh Sơn Bắc, tượng Phật đá Khánh Bình, tượng Phật gỗ Giồng Xoài, Tượng thần Brahma Giồng Xoài, bộ Linga - Yoni, bộ Linga  - Yoni Linh Sơn, Nhẫn Nandin Giồng Cát và tượng Mukhalinga Ba Thê, đầu tượng Phật Linh Sơn Bắc (niên đại thế kỷ I - III) và mộ vò Gò Cây Trâm, niên đại thế kỷ IV - V); di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia; 90 di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh được xếp hạng (2 di tích cấp quốc gia đặc biệt, 28 di tích cấp quốc gia và 60 di tích cấp tỉnh), kết hợp tín ngưỡng bản địa với nghi lễ Phật giáo và các yếu tố dân gian… tạo nên nét văn hóa phong phú, đa sắc.

Nói đến An Giang mà bỏ qua lễ hội đua bò Bảy Núi thì quả là thiếu sót. Đây là một hoạt động dân gian của người Khmer gắn với hoạt động lễ Tết, nhưng đã trở thành sự kiện văn hóa - thể thao độc đáo mang tầm khu vực. “Lễ hội không chỉ thi đấu, mà còn mang giá trị tâm linh, cầu mùa màng bội thu và là dịp vui chơi của cộng đồng người dân tộc Khmer. Hoạt động thể thao, văn hóa dân gian đặc sắc này thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến khám phá nét văn hóa độc đáo của người Khmer ở An Giang” - anh Thạch Son, du khách đến từ tỉnh Trà Vinh cho biết…

Điểm đến An Giang còn nổi tiếng với chợ nổi Long Xuyên, làng bè Châu Đốc, những món ẩm thực đặc sắc (lẩu mắm, bún cá, mắm thái, bánh bò thốt nốt…) cũng là những biểu hiện sống động của văn hóa sông nước miền Tây - nơi mà ẩm thực, sinh hoạt và giao tiếp xã hội đều gắn bó mật thiết với dòng chảy phù sa…

Chợ Châu Đốc nổi tiếng với nhiều đặc sản trứ danh

Với tiềm năng di sản văn hóa phong phú, An Giang đã và đang tập trung phát triển ngành DL văn hóa, DL tâm linh mà di tích là một trong những tài nguyên quan trọng để khai thác. An Giang còn có lợi thế DL sinh thái đặc trưng, như: DL sông nước, DL nông nghiệp… Tỉnh đang hướng đến phát triển DL thông minh, DL sinh thái kết hợp trải nghiệm và nghỉ dưỡng. Các tour DL được thiết kế kỹ càng và đưa lên sàn thương mại điện tử, giúp du khách dễ dàng tiếp cận và trải nghiệm. Các khu DL, như: Núi Cấm, Tà Pạ - Soài Chek, rừng tràm Trà Sư… cũng phát triển các mô hình DL trekking, homestay, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách...

Theo Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, tỉnh tập trung đầu tư bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn; đẩy mạnh công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, các loại hình văn hóa vật thể và phi vật thể. Những nỗ lực này được thực hiện thông qua việc xây dựng các hồ sơ khoa học, đề án bảo tồn và chương trình phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn tỉnh.

An Giang - vùng đất đầu nguồn, không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, mà còn là kho tàng văn hóa quý giá, nơi “trầm tích” lịch sử, tín ngưỡng, nghệ thuật và đời sống dân gian không ngừng bồi đắp. Giữa bối cảnh toàn cầu hóa, An Giang đang từng bước gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống qua các hoạt động bảo tồn di tích, phát triển DL cộng đồng, DL tâm linh, DL trải nghiệm. Các lễ hội truyền thống không chỉ là sinh hoạt tín ngưỡng, mà còn trở thành sản phẩm văn hóa - DL, góp phần đưa hình ảnh An Giang đến với du khách trong và ngoài nước.

Theo các chuyên gia, mỗi người dân hãy là một đại sứ văn hóa, góp phần quảng bá hình ảnh, đặc trưng văn hóa, DL địa phương. Để DL phát triển bền vững, không chỉ có sự đóng góp của các doanh nghiệp và ngành chức năng, mà cần sự tham gia tích cực từ cộng đồng, từ mỗi người dân; nhất là trong việc lưu giữ, phát triển và trao truyền những giá trị văn hóa, nét đẹp trong ứng xử văn hóa, tạo ra những sản phẩm mang dấu ấn riêng có...

HỮU HUYNH

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/tram-tich-van-hoa-dong-luc-phat-trien-a421226.html