Trung tâm tài chính quốc tế có thể trở thành cú hích để thị trường vốn Việt Nam nâng chuẩn, tăng chiều sâu và hội nhập mạnh mẽ hơn
Định hình một mô hình khác biệt
Tại Phiên họp Chính phủ chuyên đề về các Nghị định hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 222 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu Trung tâm tài chính quốc tế (TTTC) phải được thiết kế theo tinh thần “bám sát thông lệ quốc tế nhưng vượt lên về mức độ cạnh tranh”. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành “phải thông thoáng trong tư duy phương pháp luận, cách tiếp cận”, bởi một mô hình trung tâm tài chính muốn thu hút chất xám và vốn toàn cầu thì “cơ chế, chính sách phải mở, minh bạch, dễ tiếp cận và dễ giám sát”.
Về mô hình, Thủ tướng định hướng thành lập một Ban Chỉ đạo chung, một ban điều hành có hai chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, cùng các cơ quan chung về giám sát và giải quyết tranh chấp. Các Nghị định cần bám sát tình hình của Việt Nam để xây dựng chính sách sao cho phù hợp, hiệu quả.
Một trong những đột phá của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là hành lang pháp lý giải quyết tranh chấp, với hai cơ chế. Một là tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính, hiện nay đang được Quốc hội thảo luận về một luật riêng, dự kiến sẽ thông qua vào kỳ họp này. Thứ hai là trung tâm trọng tài thương mại. Hiện nay, Việt Nam đã có Trung tâm Trọng tài Quốc tế (VIAC). Thống kê từ năm 1993 đến hết 2023 cho thấy, VIAC thụ lý tổng cộng 2.940 vụ tranh chấp, 22% trong số đó có yếu tố nước ngoài. Trong khi đó, tại Singapore hay Hồng Kông, tỷ lệ vụ việc có yếu tố nước ngoài đạt 70-80%, dù chi phí giải quyết tranh chấp cao hơn 3-4 lần. Nói vậy để thấy, một trung tâm tài chính cần có một cơ chế giải quyết tranh chấp uy tín, tiệm cận thông lệ quốc tế và cũng chính là hướng đi của Việt Nam hiện nay.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình chỉ đạo: "Trong tòa chuyên biệt, cho phép sử dụng common law (thông luật), sử dụng thẩm phán nước ngoài, sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh, sử dụng xét xử trực tuyến kết hợp với trực tiếp. Được phép mời trọng tài quốc tế tham gia vào trung tâm này để giải quyết các tranh chấp, nếu đáp ứng được đủ điều kiện. Luật của chúng ta hạn chế người nước ngoài tham gia giải quyết, nhưng riêng trọng tài quốc tế mà không có người nước ngoài thì không ổn".
Những ưu đãi đặc thù trong mô hình TTTC được thiết kế để tạo ra sự khác biệt mang tính bứt phá
Ưu đãi đặc thù - nền tảng tạo lợi thế cạnh tranh mới
Những ưu đãi đặc thù trong mô hình TTTC được thiết kế để tạo ra sự khác biệt mang tính bứt phá: lao động thông thoáng hơn, thuế cạnh tranh hơn, vốn vào dễ hơn và ngoại tệ luân chuyển tự do hơn.
Thứ nhất, ưu đãi về lao động và nhân lực chất lượng cao. Giấy phép lao động cho người nước ngoài được quy định với thời hạn 10 năm, gắn với thời hạn thị thực. Thời gian xử lý hồ sơ được rút xuống còn 3 ngày. Các ý kiến cho rằng nên quy định chặt chẽ tiêu chí chuyên gia, song Bộ Công an đề xuất áp dụng chung cho toàn bộ lao động nước ngoài tại TTTC để “đơn giản hóa thủ tục và thu hút nguồn nhân lực toàn cầu”.
Thứ hai, ưu đãi thuế vượt trội chưa từng có. Dự thảo Nghị định của Bộ Tài chính quy định, với các dự án mới phát sinh, trong nhóm ngành nghề ưu tiên phát triển, áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm; miễn 4 năm đầu và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo. Với những dự án không thuộc nhóm ưu tiên, thuế là 15%, cao hơn nhưng vẫn rất ưu đãi.
Thuế thu nhập cá nhân cũng được miễn đến năm 2030 cho chuyên gia, nhà khoa học, người có trình độ cao và cả cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, vốn góp. Trong khi đó, hầu hết các trung tâm khác trên thế giới đều không miễn thuế.
Thứ ba, thúc đẩy vốn ngoại thông qua nhà môi giới toàn cầu. Tháng 10 vừa qua, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đón tin vui khi chính thức đủ điều kiện nâng hạng lên thị trường mới nổi theo chuẩn FTSE Russell. Một trong các đề xuất được nêu trong báo cáo của FTSE Russell đó là Việt Nam cần tiếp tục giải quyết hạn chế trong việc tiếp cận các nhà môi giới toàn cầu của nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời gia tăng hàng hóa chất lượng cho thị trường. Giải pháp cũng đã được đề cập trong Dự thảo Nghị định về chính sách tài chính.
Trong Dự thảo, các đề xuất về việc thành lập, hoạt động của tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài tại Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam đã được đưa ra cụ thể. Ví dụ như vốn chủ sở hữu tối thiểu là 190 triệu USD; thời gian hoạt động liên tục hay kết quả kinh doanh phải có lãi liền trong hai năm trước đó. Theo TS. Trần Thăng Long - Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán BIDV (BSC), khi các tổ chức quốc tế vào Việt Nam, dòng vốn quốc tế sẽ kéo theo, giúp thị trường minh bạch.
Thứ tư, ưu đãi về giao dịch ngoại tệ - bước tiến gần hơn tới tự do hóa tài khoản vốn, tiệm cận thông lệ tại các trung tâm tài chính lớn khi hoàn toàn không kiểm soát giao dịch ngoại tệ và luân chuyển vốn, nếu không đầu tư vào lãnh thổ Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước khẳng định mọi rào cản về ngoại hối sẽ được tháo gỡ trong phạm vi TTTC. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng nêu rõ: “Trong nội bộ Trung tâm Tài chính, các giao dịch gần như không bị hạn chế. Giữa các thành viên TTTC và phần còn lại của thế giới cũng được mở rộng tối đa. Các giao dịch từ phần còn lại của Việt Nam vào TTTC vẫn tuân thủ quy định ngoại hối hiện hành”.
Những chính sách ưu đãi này không nhằm tạo “ốc đảo” biệt lập, mà để khuyến khích dòng vốn, nhân lực và trí tuệ toàn cầu chọn Việt Nam như một điểm đến an toàn, minh bạch và hấp dẫn. Như kinh nghiệm của Abu Dhabi Global Market cho thấy, một trung tâm tài chính mới nổi có thể mất 10 năm để tạo vị thế, nhưng với sự quyết liệt về thể chế và định hướng nhất quán, khoảng cách có thể được rút ngắn rất nhiều.
Việt Nam đang bước vào giai đoạn mà thể chế là đòn bẩy then chốt. Trung tâm tài chính quốc tế, với những khác biệt mang tính bứt phá, có thể trở thành cú hích để thị trường vốn Việt Nam nâng chuẩn, tăng chiều sâu và hội nhập mạnh mẽ hơn.
Việc vận hành Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam trong tháng 11 này không phải là đích đến mà là điểm khởi động cho hành trình nâng chuẩn thị trường vốn - an toàn hơn, minh bạch hơn và hội nhập sâu hơn.
Nguồn: https://vtv.vn/trung-tam-tai-chinh-quoc-te-khac-biet-de-but-pha-100251128082400865.htm
Bình luận (0)