Việt Nam hưởng lợi gì từ Công ước Hà Nội?

Công ước Hà Nội là dấu mốc mới trong cuộc chiến chống tội phạm mạng. Ảnh minh họa: Bloomberg.

Hà Nội đang đăng cai Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, diễn ra trong hai ngày 25-26/10. Còn có tên “Công ước Hà Nội”, đây là văn kiện pháp lý quốc tế toàn diện đầu tiên trong lĩnh vực, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác quốc tế toàn cầu nhằm đối phó các mối đe dọa an ninh phi truyền thống.

Công ước gồm 9 chương với 71 điều khoản, gồm quy định hình sự hóa các hành vi như xâm nhập trái phép hệ thống ICT (công nghệ thông tin và truyền thông), gian lận trực tuyến, bóc lột trẻ em qua mạng, rửa tiền từ tài sản phi pháp.

Văn kiện cũng thiết lập cơ chế hợp tác quốc tế về điều tra, dẫn độ, chia sẻ dữ liệu và bảo vệ quyền con người trên không gian mạng. Theo các nhà phân tích, đây là bước ngoặt trong nỗ lực chống tội phạm mạng toàn cầu, bảo vệ nhóm người dễ tổn thương và củng cố nền kinh tế số.

Vai trò quan trọng của Việt Nam

TS Jeff Nijsse, giảng viên ngành Kỹ thuật phần mềm tại Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng Công ước Hà Nội phản ánh vai trò ngày càng nổi bật của Việt Nam trong cuộc chiến chống tội phạm mạng toàn cầu.

“Việc được chọn tổ chức lễ mở ký Công ước cho thấy Việt Nam đang trở thành quốc gia với tầm quan trọng chiến lược”, TS Nijsse nhấn mạnh.

Theo Chỉ số An ninh mạng toàn cầu 2024 (GCI 2024), Việt Nam thuộc nhóm quốc gia dẫn đầu với số điểm gần tuyệt đối. Điều này thể hiện sự phát triển nhanh chóng của hệ thống an ninh mạng quốc gia.

Cong uoc Ha Noi, Lien Hop Quoc, le ky cong uoc, toi pham mang, an ninh mang anh 1

Lễ mở ký Công ước Hà Nội là lần đầu tiên Việt Nam chủ trì một lễ ký công ước Liên Hợp Quốc. Ảnh: Pexels.

Tiếp theo, TS Nijsse đánh giá cao tính hiện đại của Công ước, đặc biệt khi đưa tài sản số/tài sản ảo (virtual assets) vào định nghĩa về tài sản.

“Đây là điểm mới rất đáng hoan nghênh vì nó xác định các trường hợp tiền mã hóa bị lạm dụng bởi tội phạm mạng trong các hành vi tống tiền bằng mã độc hay rửa tiền.

Việc quy định rõ ràng giúp xóa bỏ sự mơ hồ pháp lý trong các văn kiện trước kia, đồng thời tạo cơ sở để cơ quan thực thi pháp luật truy vết, tịch thu tiền số có nguồn gốc từ hành vi phạm tội”, TS Nijsse nói thêm.

Điểm nổi bật của Công ước còn đến từ việc yêu cầu mỗi quốc gia chỉ định đầu mối liên lạc 24/7, hỗ trợ điều tra khẩn cấp và quy định dẫn độ với hành vi phạm tội mạng, ngặn chặn tội phạm vượt biên để trốn tránh pháp luật.

Thúc đẩy sử dụng Internet an toàn

Theo số liệu từ Cybersecurity Ventures, thiệt hại toàn cầu do tội phạm mạng dự kiến đạt 10.500 tỷ USD trong năm 2025.

Trong bối cảnh đó, TS Sreenivas Tirumala, giảng viên An ninh mạng tại RMIT Việt Nam, nhận định Công ước sẽ góp phần bảo vệ nền kinh tế số toàn cầu thông qua các tiêu chuẩn quốc tế, thúc đẩy sử dụng Internet an toàn và tăng cường niềm tin.

“Công ước thúc đẩy tinh thần chia sẻ trách nhiệm, xây dựng năng lực và hợp tác quốc tế để hướng đến tương lai số an toàn hơn.

Trọng tâm với các nước đang phát triển dự kiến cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và nâng cao năng lực cho người trẻ Việt Nam, góp phần thu hẹp khoảng cách về kỹ năng an ninh mạng”, TS Tirumala cho biết.

Cong uoc Ha Noi, Lien Hop Quoc, le ky cong uoc, toi pham mang, an ninh mang anh 2

TS Jeff Nijsse (trái) và TS Sreenivas Tirumala. Ảnh: RMIT Việt Nam.

Đại diện RMIT Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Công ước trong việc bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương, đặc biệt là thanh thiếu niên khỏi nguy cơ bị bóc lột, xâm hại qua mạng xã hội.

“Công ước cung cấp khuôn khổ để các nhà hoạch định chính sách và lập pháp Việt Nam củng cố luật pháp, cơ chế thực thi trong nước để bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương”, TS Tirumala chia sẻ.

Khi Công ước tiến gần giai đoạn phê chuẩn và hiệu lực, Việt Nam sẽ có cơ hội chuyển hóa vai trò lãnh đạo ngoại giao thành tác động thực tiễn.

Theo các nhà phân tích, việc điều chỉnh luật pháp trong nước phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, thúc đẩy hợp tác liên ngành sẽ giúp Việt Nam kiến tạo môi trường số an toàn hơn cho người dân trong nước và trên toàn khu vực.

Nguồn: https://znews.vn/viet-nam-huong-loi-gi-tu-cong-uoc-ha-noi-post1596538.html