Theo dữ liệu của Bộ Công Thương, tổng giá trị xuất nhập khẩu năm 2023 dự kiến đạt khoảng 683 tỷ USD, trong đó giá trị xuất khẩu dự kiến là 354,5 tỷ USD và giá trị nhập khẩu dự kiến là 328,5 tỷ USD. Với kết quả này, cán cân thương mại của cả nước tiếp tục ghi nhận xuất siêu trong 8 năm liên tiếp, ước tính đạt gần 30 tỷ USD, tăng gần gấp ba lần so với năm 2022, góp phần tích cực cho cân bằng thanh toán, nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác. Mặc dù xuất nhập khẩu gặp nhiều khó khăn trong suốt cả năm, đặc biệt là trong quý đầu tiên khi xuất khẩu giảm đáng kể 11,9% so với cùng kỳ năm trước. Con số này phản ánh đúng tình hình khó khăn của nền sản xuất trong nước, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, chiếm từ 85% đến hơn 90% tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam và đã giảm sâu từ cuối năm 2022 và đầu năm 2023. Không chỉ có sự giảm của nhu cầu mà nhiều quốc gia nhập khẩu cũng đặt ra yêu cầu cao về phát triển bền vững, sản xuất thân thiện với môi trường, khiến cho sản phẩm hàng hóa của Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt với các sản phẩm tương đương từ các thị trường đối thủ. Tuy nhiên, đánh giá chung, mặc dù xuất khẩu hàng hóa trong năm 2023 không đạt mục tiêu đề ra, nhưng trong khoảng 7 tháng cuối năm, xuất khẩu đã có sự hồi phục và tăng trưởng. Đặc biệt, từ tháng 7 đến hết năm, kim ngạch xuất khẩu cả nước luôn đạt con số hơn 30 tỷ USD/tháng. Kết quả này được đánh giá là do sự nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp trong việc duy trì sản xuất, và Việt Nam vẫn duy trì sự hấp dẫn làm địa điểm thu hút đầu tư. Ngoài ra, việc khai thác tốt các hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng đóng góp quan trọng vào việc duy trì xuất khẩu vào các thị trường chính. “Điểm sáng” nông sản Một điểm sáng đáng chú ý trong bức tranh khó khăn của xuất nhập khẩu là ngành nông nghiệp. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tăng trưởng GDP toàn ngành nông nghiệp năm 2023 ước đạt 3,83%, cao nhất trong nhiều năm gần đây. Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản dự kiến vượt 53 tỷ USD, thực hiện được 96,3% kế hoạch của Thủ tướng. Thặng dư thương mại toàn ngành năm 2023 đạt hơn 11 tỷ USD, chiếm trên 42,5% xuất siêu cả nước. Trong số các sản phẩm xuất khẩu nông sản, gạo đặt biệt nổi bật với kết quả xuất khẩu vượt 7,9 triệu tấn, trị giá hơn 4,5 tỷ USD, tăng 11% về lượng và 29% về giá so với cùng kỳ năm 2022. Điều này được đánh giá cao và dự kiến xuất khẩu gạo có thể lên tới 8,2 triệu tấn với kim ngạch đạt gần 4,8 tỷ USD, đạt mức cao nhất từ năm 1989. Đặc biệt, gạo Việt Nam đang khẳng định sự chất lượng và chiếm lĩnh thị trường khó tính. Mới đây, giống gạo ST25, từng đoạt danh hiệu gạo ngon nhất thế giới, đã được hưởng ưu đãi thuế quan khi xuất khẩu vào thị trường Liên minh châu Âu (EU). Cùng với ST25, giống ST24 cũng nhận được ưu đãi thuế khi xuất khẩu vào EU. 
Trước khi ST24 và ST25 được hưởng ưu đãi, 9 giống gạo Việt Nam khác cũng đã được hưởng ưu đãi thuế khi xuất khẩu vào EU, bao gồm: Jasmine 85, ST5, ST20, Nàng Hoa 9, VĐ20, RVT, OM 4900, OM 5451 và Tài Nguyên Chợ Đào. Điều này tạo ra cơ hội lớn để tăng cường xuất khẩu gạo vào thị trường EU, nơi có tiềm năng phát triển lớn. Cũng đáng chú ý là xuất khẩu rau quả dự kiến đạt khoảng 5,6 tỷ USD, vượt 40% kế hoạch đầu năm và tăng gần 66% so với cùng kỳ năm 2022. Sầu riêng là một trong những sản phẩm đặc biệt xuất sắc, trở thành "quán quân" trong nhóm hàng rau quả xuất khẩu. Kết quả xuất siêu của ngành nông nghiệp được Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến đánh giá cao với tầm quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội tổng thể và đặc biệt là ngành nông nghiệp. Xuất siêu mạnh mẽ không chỉ giúp nền kinh tế có nguồn ngoại tệ để nhập khẩu trang thiết bị và thực hiện công nghiệp hóa - hiện đại hóa, mà còn tạo ra cơ hội phát triển lớn. Đồng thời, gói hỗ trợ 15.000 tỷ đồng cho ngành lâm nghiệp và thủy sản đã đóng góp tích cực bằng cách cung cấp nguồn tài chính cho các doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp dự trữ nguyên liệu, tăng cường quy trình chế biến và khuyến khích hoạt động xuất khẩu. Tập trung chủ yếu vào các thị trường có nhu cầu cao như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, dự kiến ngành nông nghiệp sẽ đạt mục tiêu xuất khẩu 53 - 54 tỷ USD trong năm 2023. Ghi nhận những điểm sáng nhưng TS. Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), cũng đưa ra phân tích con số xuất siêu phần nào cũng do nhập khẩu giảm mạnh và điều này cũng phản ánh khó khăn trong sản xuất, đặc biệt là với nền kinh tế gia công và lắp ráp. Ông Phương cũng đề xuất chuyển từ nền công nghiệp gia công sang nền công nghiệp nội địa hóa cao và công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao để tối ưu hóa hiệu suất xuất siêu. Đồng thời, cần tăng cường xuất khẩu trong các lĩnh vực tạo ra giá trị gia tăng lớn, như chế biến nông sản để tăng giá trị gia tăng. Bộ Công Thương đề xuất xúc tiến xuất khẩu xanh để hướng đến một hướng đi bền vững và hiệu quả hơn trong thời gian tới./.
Hoàng Hà
Bình luận (0)