Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, nền kinh tế phát triển về mọi mặt, vị thế của Việt Nam liên tục nâng cao trên trường quốc tế. Trong những kết quả đáng tự hào đó, có dấu ấn thành công từ tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước ta khi quyết tâm xây dựng thị trường chứng khoán, nhằm kiến tạo kênh huy động vốn trung và dài hạn nền kinh tế.
Khát vọng xây dựng thị trường chứng khoán Việt Nam
Năm 1996, Chính phủ ban hành Nghị định số 75-CP thành lập Ủy ban Chứng khoán nhà nước. Năm 1998, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 127/1998/QĐ-TTg thành lập Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh và Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, xác lập mô hình phát triển, khung chính sách và bộ máy nhân lực để thực thi khát vọng xây dựng thị trường chứng khoán Việt Nam.
Tòa nhà cũ góc phố Phan Chu Trinh và Tràng Tiền với lối kiến trúc Pháp cổ, trụ sở chính thức của Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, 20 năm trước hội tụ những con người sáng tạo và đầy nhiệt huyết, ngay lập tức bắt tay vào chuẩn bị hệ thống công nghệ và những điều kiện kỹ thuật cần thiết, chủ động áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến, phù hợp với điều kiện của Việt Nam, và hỗ trợ hiệu quả cho sự phát triển các thị trường giao dịch.
Vào ngày 8/3/2005, Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội được khai trương và đi vào hoạt động, chính thức đồng hành với Trung tâm Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh tổ chức vận hành 2 Trung tâm Giao dịch chứng khoán tại hai thành phố lớn của đất nước và đưa thị trường chứng khoán Việt Nam hiện diện trong nền kinh tế.
Đấu giá cổ phần là hoạt động đầu tiên được triển khai tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội, phiên đấu giá cổ phần hóa Nhà máy Thiết bị Bưu điện vào ngày 8/3/2005 đã mở màn cho chương trình đấu giá được tổ chức tại Trung tâm Giao dịch chứng khoán, minh bạch và khách quan, hỗ trợ hiệu quả tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Tính đến nay, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) đã tổ chức thành công 594 phiên đấu giá, huy động hơn 92 nghìn tỷ đồng. Trong đó có 315 phiên đấu giá cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và nhiều doanh nghiệp lớn như Tổng Công ty Bảo hiểm Việt Nam, Tổng Công ty Thép Việt Nam, Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực-Vinacomin, Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam, Ngân hàng BIDV…
Chỉ 4 tháng sau khai trương hoạt động, ngày 14/7/2005, Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội đã đưa vào vận hành thị trường giao dịch cổ phiếu niêm yết. Hệ thống giao dịch ban đầu còn thô sơ, chỉ áp dụng giao dịch thỏa thuận, sau đó liên tục được nâng cấp, bổ sung nhiều tính năng mới hiện đại, khớp lệnh liên tục, giao dịch từ xa rồi tới giao dịch trực tuyến. Đặc biệt, phiên bản Core I5 hoàn thành năm 2013 là một bước tiến lớn về công nghệ mang dấu ấn Việt, cho phép tích hợp công nghệ khớp lệnh trên bộ nhớ đệm, có khả năng xử lý 20-30 triệu lệnh một phiên với tốc độ 15.000-20.000 lệnh 1 giây.
Về quy mô niêm yết, khởi đầu với 6 doanh nghiệp đầu tiên vào năm 2005, đến hết tháng 5/2025 thị trường có 311 doanh nghiệp với quy mô vốn hóa 350 nghìn tỷ đồng, tăng gấp 183 lần, thanh khoản 1.100 tỷ đồng/phiên, tăng 273 lần so với thời điểm khai trương. Thị trường quy tụ nhiều doanh nghiệp có quy mô lớn, thương hiệu mạnh như Tổng Công ty Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam, CTCP Vicostone, CTCP Nhựa Tiền Phong, CTCP Đầu tư và Thương mại TNG, Tổng Công ty Hóa dầu Petrolimex, Tổng CTCP Tái Bảo hiểm Quốc gia Việt Nam, CTCP Xi măng Bỉm Sơn… trong đó có hàng trăm doanh nghiệp niêm yết ngay sau cổ phần hóa.
Năm 2009, nhằm trao thêm sự chủ động trong quản lý điều hành và hội nhập quốc tế, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định chuyển đổi Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội thành Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, hoạt động theo mô hình Công ty TNHH Nhà nước một thành viên do nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ, Bộ Tài chính làm đại diện chủ sở hữu.
Năm 2009, nhằm trao thêm sự chủ động trong quản lý điều hành và hội nhập quốc tế, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định chuyển đổi Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội thành Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội.
Ngày 24/6/2009, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội chính thức ra mắt và đi vào hoạt động với mô hình mới, với sự tự chủ hơn trong hoạt động, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội không ngừng nỗ lực nâng cao chất lượng hoạt động, cải tiến hệ thống giao dịch cổ phiếu niêm yết, triển khai kịp thời hệ thống giao dịch UPCoM và nhằm đáp ứng những yêu cầu hết sức cấp thiết của doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Thị trường UPCoM được vận hành từ tháng 6/2009, đã mở rộng thị trường giao dịch có tổ chức cho chứng khoán chưa niêm yết, đồng thời tạo ra cơ hội huy động vốn hiệu quả cho các công ty đại chúng. Quy mô thị trường tăng trưởng mạnh, từ chỗ chỉ có 10 doanh nghiệp ban đầu, sau 15 năm, UPCoM có gần 900 doanh nghiệp, trong đó có những doanh nghiệp có quy mô lớn, thương hiệu mạnh như Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam, CTCP Lương thực thực phẩm Colusa-Miliket, CTCP Cảng Hải Phòng, CTCP Cảng Đà Nẵng... Hiện vốn hóa thị trường UPCoM đạt trên 1.360 nghìn tỷ đồng, tương đương gần 12% GDP. Thanh khoản trên UPCoM năm 2025 đạt 789,5 tỷ đồng/phiên, gấp 200 lần so với năm 2009.
Trong 20 năm qua, các doanh nghiệp niêm yết, đăng ký giao dịch trên HNX đã huy động được hơn 380 nghìn tỷ đồng tính theo mệnh giá, hỗ trợ hiệu quả cho đầu tư phát triển và mở rộng quy mô doanh nghiệp.
Năm 2009, HNX tiếp tục đưa hệ thống giao dịch trái phiếu chính phủ chuyên biệt vào vận hành, đáp ứng những yêu cầu đặc thù của trái phiếu chính phủ. Năm 2015, HNX ra mắt hệ thống giao dịch TPCP trực tuyến, Hệ thống đấu thầu trực tuyến trên internet, giúp thành viên, nhà đầu tư tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí khi tham gia thị trường. Giá trị trái phiếu huy động qua đấu thầu tăng mạnh, đạt tổng cộng hơn 3,3 triệu tỷ đồng sau 15 năm. Đặc biệt, lãi suất huy động trái phiếu qua đấu thầu có xu hướng giảm, giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.
Kỳ hạn trái phiếu lại được kéo dài, giúp giảm áp lực trả nợ cho ngân sách nhà nước và bảo đảm sự an toàn, bền vững cho tài chính quốc gia. Hoạt động giao dịch trái phiếu thứ cấp được điện tử hóa theo quy trình chuẩn, góp phần tạo nên một sân chơi minh bạch, hiện đại cho các định chế tài chính. Do đó, quy mô thị trường tăng trưởng mạnh, đến cuối năm 2024 đạt xấp xỉ 20% GDP, thanh khoản trái phiếu đạt 12 nghìn tỷ đồng/phiên.
Năm 2017, HNX đưa thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh vào vận hành, góp phần hoàn thiện cấu trúc thị trường chứng khoán Việt Nam với 3 chức năng quan trọng là huy động vốn, phân bổ vốn và phân tán rủi ro. Sản phẩm phái sinh đầu tiên là hợp đồng tương lai chỉ số VN30, được thị trường đón nhận ngay sau khi đưa vào giao dịch, cho thấy việc lựa chọn sản phẩm theo thông lệ quốc tế và phù hợp nhu cầu của thị trường nội địa.
Năm 2019, hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, và năm 2021, hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm tiếp tục được đưa vào giao dịch, theo đúng định hướng của chính phủ về lộ trình phát triển thị trường chứng khoán phái sinh.
Sau hơn 7 năm hoạt động, thị trường tăng trưởng ổn định, giao dịch sôi động và thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư tham gia thị trường. Hiện có hơn 2 triệu tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh, tăng gấp 800 lần so với thời điểm khai trương. Quy mô thị trường tăng bình quân 28%/năm. Thị trường đã phát huy vai trò phân tán, phòng ngừa rủi ro, và là kênh đầu tư hiệu quả.
Năm 2023, HNX được Bộ Tài chính tin tưởng giao nhiệm vụ xây dựng hệ thống giao dịch dành cho trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Chỉ sau 9 tháng “chạy đua với thời gian”, hệ thống được đưa vào vận hành vào ngày 19/7/2023. Lần đầu tiên giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được quản lý tập trung, minh bạch, hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân.
Sau 2 năm hoạt động, hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ được vận hành an toàn, thông suốt. Quy mô thị trường phát triển nhanh chóng, với 1.207 mã trái phiếu của 258 tổ chức phát hành hiện được đăng ký giao dịch, với tổng giá trị 950 nghìn tỷ đồng. Thanh khoản đạt 4.807 tỷ đồng/phiên, tăng gấp 4 lần so với bình quân năm 2023.
Cầu nối vững chắc giữa doanh nghiệp-nhà đầu tư-cơ quan quản lý
Với vai trò là tổ chức trung gian trên thị trường, thành viên giao dịch cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đã có những đóng góp tích cực đối với sự phát triển của thị trường chứng khoán, làm cầu nối hiệu quả, hỗ trợ doanh nghiệp và công chúng đầu tư.
Tại thời điểm khai trương, Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội chỉ có 10 thành viên giao dịch đầu tiên. Trong giai đoạn phát triển tiếp theo, thành viên thị trường tăng trưởng cả về số lượng và quy mô hoạt động, từ chỗ chỉ cung cấp dịch vụ môi giới, các thành viên đã hỗ trợ thị trường trong tư vấn đầu tư, quản lý tài sản và cung cấp các sản phẩm phái sinh, đồng thời, thành viên giao dịch còn hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát thị trường, phát hiện và kiến nghị xử lý kịp thời các hành vi vi phạm, bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư và duy trì sự ổn định của thị trường.
Trong quá trình vận hành thị trường, HNX tiên phong triển khai các hoạt động thúc đẩy tăng cường quản trị công ty cho doanh nghiệp, thông qua các chương trình đánh giá chất lượng công bố thông tin của doanh nghiệp, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp niêm yết về công bố thông tin và minh bạch, bảo đảm cung cấp thông tin một cách đầy đủ kịp thời cho tất cả các cổ đông. Qua đó, cũng nâng cao nhận thức cho nhà đầu tư về các quyền của cổ đông đối với doanh nghiệp, hướng tới lợi ích lâu dài của công ty và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế và cho xã hội
Với phương châm quản lý vận hành thị trường "công khai - công bằng – hiệu quả", HNX luôn coi trọng công tác giám sát giao dịch, quản trị rủi ro và bảo đảm minh bạch thông tin nhằm xây dựng một nền tảng thị trường vận hành ổn định, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư, nâng cao chất lượng doanh nghiệp niêm yết, và đồng hành cùng cơ quan quản lý hoàn thiện khung khổ pháp lý cho thị trường vốn.
Với phương châm quản lý vận hành thị trường "công khai - công bằng – hiệu quả", HNX luôn coi trọng công tác giám sát giao dịch, quản trị rủi ro và bảo đảm minh bạch thông tin.
Có thể nói, 20 năm chưa phải là dài đối với quá trình phát triển của một Sở Giao dịch chứng khoán nhưng là một giai đoạn mang tính lịch sử, xây dựng thành công một Sở Giao dịch chứng khoán với nhiều thị trường hoạt động ổn định trên nền công nghệ hiện đại. Các thị trường tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đã thể hiện tốt vai trò là kênh huy động vốn hiệu quả cho Chính phủ và doanh nghiệp, kênh đầu tư công bằng, minh bạch cho nhà đầu tư. 20 năm với những dấu ấn tự hào, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Ba, Cờ Thi đua của Thủ tướng Chính phủ…
Những thành tích HNX đạt được đó, trên hết, là kết quả của sự định hướng, quan tâm chỉ đạo toàn diện, sâu sắc và kịp thời của Đảng, Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX), cùng sự phối hợp, giúp đỡ của các bộ, ngành, đơn vị liên quan, cơ quan báo chí truyền thông và sự ủng hộ nhiệt thành của các thành viên thị trường, cộng đồng doanh nghiệp và công chúng đầu tư.
Trong giai đoạn tới, kinh tế nước ta đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ, chính sách phát triển kinh tế tư nhân được xác lập là một trong những trụ cột chiến lược theo Nghị quyết 68 của Ban Chấp hành Trung ương, thị trường chứng khoán Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ nhờ chính sách điều hành hợp lý và quyết tâm của Đảng và Chính phủ, HNX hiểu rõ sứ mệnh của mình.
Với sức trẻ của tuổi 20, đầy khát vọng đổi mới, khát vọng cống hiến và bằng sức mạnh đoàn kết, bằng sự kế thừa và phát huy truyền thống vốn có, HNX cam kết tiếp tục nâng cao chất lượng thị trường, phát triển sản phẩm mới, đẩy mạnh công nghệ số, tăng cường hoạt động quản trị công ty, bảo vệ nhà đầu tư, và thúc đẩy minh bạch - công khai - hiệu quả trong mọi khâu vận hành. HNX sẽ tiếp tục là cầu nối vững chắc giữa doanh nghiệp-nhà đầu tư-cơ quan quản lý, không ngừng đóng góp vào sự phát triển của thị trường chứng khoán, nền tài chính quốc gia và sự thịnh vượng chung của đất nước.
Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ kỷ niệm 20 năm khai trương hoạt động HNX, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán nhà nước Vũ Thị Chân Phương ghi nhận và đánh giá nỗ lực của HNX nói riêng và ngành chứng khoán nói chung trong suốt hành trình gần 30 xây dựng và phát triển thị trường.
Từ xuất phát điểm hết sức hạn chế về nguồn lực, công nghệ, nhận thức của doanh nghiệp và công chúng đầu tư còn chưa đầy đủ, HNX đã không ngừng đổi mới, phát huy tinh thần chủ động và sáng tạo, từng bước làm chủ hệ thống công nghệ lõi từ khâu thiết kế đến vận hành, thúc đẩy doanh nghiệp niêm yết, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường, phổ biến kiến thức đến công chúng đầu tư, và lan tỏa các chuẩn mực công khai, minh bạch trong hoạt động huy động vốn.
Ủy ban Chứng khoán nhà nước tin tưởng rằng, HNX với sức trẻ của tuổi 20 đầy nhiệt huyết và khát vọng đổi mới, bằng sức mạnh đoàn kết và sự kế thừa, phát huy truyền thống vốn có, sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng quản lý vận hành các thị trường, phát triển nhiều sản phẩm mới, đẩy mạnh công nghệ số, tăng cường hoạt động quản trị công ty, bảo vệ nhà đầu tư. HNX sẽ tiếp tục là cầu nối vững chắc giữa doanh nghiệp-nhà đầu tư-cơ quan quản lý, không ngừng đóng góp vào sự phát triển của thị trường chứng khoán và nền tài chính quốc gia.
Nguồn: https://nhandan.vn/20-nam-khai-truong-hoat-dong-hnx-khat-vong-cong-hien-post888999.html
![[Infographic] Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Sở quản lý VHTTDL cấp tỉnh và Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/29/877f24989bb946358f33a80e4a4f4ef5)
Bình luận (0)