8,31 triệu tỷ đồng và hiệu quả đầu tư công

Đây là con số chưa từng có, phản ánh khát vọng phát triển của đất nước trong giai đoạn hướng tới tăng trưởng hai con số. Và cũng chính vì quy mô chưa từng có ấy, câu hỏi cốt lõi được đặt ra là: sử dụng nguồn lực này thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất?

Theo báo cáo của Chính phủ, tổng nhu cầu đầu tư giai đoạn 2026 - 2030 của các bộ, ngành, địa phương lên tới 8,662 triệu tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương chiếm 5,325 triệu tỷ đồng. Khả năng cân đối hiện tại đạt khoảng 8,31 triệu tỷ đồng, gồm 3,8 triệu tỷ đồng từ ngân sách trung ương và 4,51 triệu tỷ đồng từ ngân sách địa phương.

Dù vẫn thấp hơn nhu cầu, quy mô này gấp gần ba lần kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 (2,87 triệu tỷ đồng). Đây là dư địa đủ lớn để tạo đột phá về hạ tầng, logistics, chuyển đổi năng lượng và các dự án động lực vùng. Quy mô vốn lớn đồng nghĩa với trách nhiệm sử dụng vốn cũng lớn hơn gấp bội.

Trong nhiều năm qua, đầu tư công vẫn được xem là đòn bẩy kích thích tăng trưởng, nhưng hiệu quả chưa tương xứng. Tuần trước, thảo luận tại tổ, nhiều đại biểu Quốc hội nhấn mạnh các điểm nghẽn cố hữu như: vướng mắc thủ tục đất đai, bồi thường, tái định cư, bố trí vốn và đặc biệt là công tác chuẩn bị đầu tư chưa kỹ. Một dự án giao thông có thể bị chậm hàng năm trời chỉ vì thiếu mỏ vật liệu, hoặc vì địa phương chưa hoàn tất giải phóng mặt bằng. Có dự án phải điều chỉnh đến ba, bốn lần tổng mức đầu tư, vừa lãng phí thời gian, vừa làm đội chi phí, giảm hiệu quả xã hội.

Những tồn tại đó cho thấy, nếu chỉ “chạy theo tỷ lệ giải ngân”, chúng ta rất dễ rơi vào cái bẫy của tốc độ mà thiếu chất lượng. Giải ngân nhanh nhưng đầu tư dàn trải, không đo được hiệu quả thì đồng vốn công có thể biến thành gánh nặng ngân sách, chứ không phải động lực tăng trưởng.

Với nguồn lực đầu tư công "khổng lồ" trong giai đoạn tới, cần nhấn mạnh tư duy “quản trị kết quả” thay vì "quản lý chi tiêu". Mỗi dự án đầu tư công phải được lượng hóa bằng các chỉ số cụ thể: tăng năng suất lao động, giảm chi phí logistics, cải thiện năng lực cạnh tranh vùng, nâng cao chất lượng dịch vụ công hoặc mức độ lan tỏa với khu vực tư nhân. Chỉ khi đo lường được đầu ra thực tế, chúng ta mới biết đồng vốn công có thực sự hiệu quả hay không.

Cũng bởi kế hoạch vốn rất lớn, chỉ cần 1% sử dụng sai mục đích hay lãng phí, số tiền thất thoát đã tương đương hàng chục nghìn tỷ đồng. Vì vậy, cần tăng cường năng lực quản trị dự án, tính chuyên nghiệp của chủ đầu tư và trách nhiệm giải trình của từng cấp điều hành. Minh bạch thông tin và giám sát xã hội phải được coi là tuyến phòng thủ quan trọng. Mỗi dự án đầu tư công cần có cơ chế công khai tiến độ, chi phí và kết quả thực hiện, để người dân và báo chí có thể theo dõi, giám sát.

Giai đoạn 2026 - 2030 là bản lề cho mục tiêu tăng trưởng hai con số, hướng tới nền kinh tế có thu nhập cao. Nếu được Quốc hội thông qua, 8,31 triệu tỷ đồng đầu tư công sẽ là nguồn lực khổng lồ, và khi được sử dụng khôn ngoan, đồng vốn ấy có thể trở thành đòn bẩy cho hạ tầng hiện đại, năng lượng sạch, đô thị thông minh và năng suất lao động cao hơn... Đó cũng chính là hiệu quả thật sự của đầu tư công mà Quốc hội, Chính phủ và toàn xã hội đang kỳ vọng trong giai đoạn phát triển mới.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/8-31-trieu-ty-dong-va-hieu-qua-dau-tu-cong-10393391.html