80 năm ngành Thể thao: Dấu ấn đậm nét ở đấu trường quốc tế

Ngày 30/1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 14 thiết lập Bộ Thanh niên một Nha thể dục Trung ương thuộc Bộ Thanh niên, chính là tiền thân của ngành Thể dục Thể thao (TDTT) ngày nay.

Sau đó, đến năm 1957, Ban TDTT Trung ương được thành lập, đến năm 1960 đổi thành Ủy ban TDTT. Giai đoạn từ năm 1975-1986, các phong trào TDTT quần chúng phát triển mạnh, đặc biệt đẩy mạnh cuộc vận động “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”.

Sau đó là giai đoạn Thể thao Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ, ghi dấu ấn rất lớn trên đấu trường quốc tế, bắt đầu từ các kỳ SEA Games, đến những đại hội thể thao lớn hơn như Asiad, Olympic.

80 năm ngành Thể thao: Dấu ấn đậm nét ở đấu trường quốc tế - 1

Từ chỗ chân ướt chân ráo hội nhập, TTVN hiện đã có HCV Olympic, do xạ thủ Hoàng Xuân Vinh đoạt được tại Olympic Rio 2016 (Ảnh: Getty).

Bước chuyển mình sau những ngày đầu hội nhập

Có thể chia sự phát triển sau giai đoạn hội nhập ra thành hai giai đoạn khác. Giai đoạn đầu chúng ta tham dự các kỳ SEA Games, Asiad và Olympic để hòa nhập với guồng quay chung của thể thao khu vực, châu lục và thế giới.

Trong giai đoạn này, các đội tuyển, các đoàn thể thao Việt Nam không đặt nặng chuyện thành tích trong các cuộc tranh tài. Ví dụ như ở Olympic Moscow năm 1980, Thể thao Việt Nam (TTVN) chỉ tham gia 4 môn gồm điền kinh, bắn súng, bơi và vật.

Dĩ nhiên, thời điểm đó TTVN không có thành tích gì đáng chú ý. Đầu tiên, chúng ta không đặt chỉ tiêu thành tích cụ thể cho các vận động viên (VĐV). Tiếp đến, ở thời điểm ấy, TTVN cũng không có nguồn VĐV chất lượng cao, không có VĐV đủ sức đua tranh thành tích với các VĐV quốc tế.

Không chỉ ở Olympic, mà ngay đến đấu trường SEA Games, TTVN cũng chưa đặt nặng chuyện thành tích ở những kỳ Đại hội thể thao Đông Nam Á trong những năm của thập niên 1980, đầu thập niên 1990. Kỳ SEA Games đầu tiên của TTVN, từ khi chúng ta trở lại với thể thao Đông Nam Á là vào năm 1989, chúng ta không có thành tích đặc biệt.

80 năm ngành Thể thao: Dấu ấn đậm nét ở đấu trường quốc tế - 2

TTVN càng ngày càng trở thành một thế lực đáng gờm ở các giải đấu khu vực (Ảnh: Quý Lượng).

Thế rồi mọi chuyện thay đổi dần, đến kỳ SEA Games 19 năm 1997, đoàn thể thao Việt Nam đứng thứ 4 toàn đoàn, vị trí cao nhất tính đến thời điểm nói trên. Đó cũng là giai đoạn mà TTVN tiến đến việc đặt ra chiến lược vươn lên đỉnh cao Đông Nam Á, với định hướng là lọt vào top 3 các kỳ Đại hội thể thao khu vực.

Kèm theo mục tiêu top 3 SEA Games nói trên là đẩy mạnh việc đào tạo VĐV theo chương trình mục tiêu quốc gia. Năm 2003, cột mốc mới, dấu ấn rất lớn xuất hiện với TTVN, lần đầu tiên chúng ta tổ chức được một kỳ SEA Games, đó là SEA Games lần thứ 22. Cũng lần đầu tiên, TTVN xếp nhất toàn đoàn ở Đại hội thể thao Đông Nam Á.

Dấu ấn châu lục và thế giới

Cũng trong khoảng thời gian từ giữa đến cuối những năm thuộc thập niên 1990 và đầu những năm 2000, TTVN từng bước chen chân lên bục vinh quang ở đấu trường Asiad và Olympic.

Năm 1994, tại Asiad diễn ra ở Hiroshima (Nhật Bản), võ sĩ Taekwondo Trần Quang Hạ giành huy chương vàng (HCV). Đây là chiếc HCV đầu tiên của TTVN ở đấu trường Asiad trong thời kỳ đổi mới. 4 năm sau đó, Hồ Nhất Thống bảo vệ thành công tấm HCV trong Taekwondo ở đấu trường Asiad, tại Bangkok (Thái Lan).

Năm 2000, ở Olympic Sydney (Australia), võ sĩ Taekwondo Trần Hiếu Ngân giúp TTVN lần đầu tiên trong lịch sử giành huy chương tại một kỳ Thế vận hội, với tấm huy chương bạc (HCB) hạng cân 57kg nữ.

80 năm ngành Thể thao: Dấu ấn đậm nét ở đấu trường quốc tế - 3

Bóng đá nữ Việt Nam đang nắm giữ siêu kỷ lục 4 lần liên tiếp vô địch SEA Games (Ảnh: Đỗ Minh Quân).

16 năm sau khi có tấm huy chương đầu tiên, TTVN tiến thêm một bước nữa, giành HCV đầu tiên tại Olympic, thuộc về xạ thủ Hoàng Xuân Vinh trong môn bắn súng. Ở kỳ Olympic Rio (Brazil) năm 2016, ngoài tấm HCV ở nội dung 10m súng ngắn hơi nam, Hoàng Xuân Vinh còn giành thêm một HCB ở nội dung 50m súng ngắn hơi nam.

Đấy là thành tích chói lọi của TTVN, thể hiện tính đúng đắn trên bước đường chuyển mình và hội nhập với quốc tế. Hoàng Xuân Vinh cũng trở thành VĐV giàu thành tích nhất của TTVN ở các kỳ Thế vận hội, là tấm gương sáng cho các thế hệ VĐV TTVN trong những năm tiếp theo phấn đấu, mong muốn vươn đến vinh quang giống xạ thủ này.

Ngoài những thành tích sáng chói nhất, những cột mốc lớn nhất kể trên, TTVN có những dấu ấn khác, khiến bạn bè quốc tế nể phục và có phần giật mình vì tốc độ thăng tiến chóng mặt của chúng ta.

Ví dụ như tại kỳ Asiad lần thứ 14 năm 2002, ở Busan (Hàn Quốc), Taekwondo Việt Nam có đến 4 võ sĩ vào đến các trận chung kết những hạng cân khác nhau. Hoặc nữ VĐV điền kinh Trương Thanh Hằng từng là người chạy nhanh thứ nhì châu Á ở hai nội dung 800m và 1.500m nữ.

Trương Thanh Hằng giành HCB ở hai nội dung nói trên, tại kỳ Asiad lần thứ 16 năm 2010, tại Quảng Châu (Trung Quốc). Cũng trong môn điền kinh, Bùi Thị Thu Thảo giành HCV nội dung nhảy xa nữ, tại Asiad 18 năm 2018, ở Jakarta (Indonesia).

Cần biết rằng điền kinh được mệnh danh là môn thể thao “nữ hoàng”. Đây là môn hấp dẫn nhất, khốc liệt nhất ở các kỳ đại hội thể thao quốc tế. Giành huy chương trong môn điền kinh vốn rất khó, vì nhiều nền thể thao đầu tư rất mạnh để phát triển điền kinh. Thế nhưng, TTVN vẫn có huy chương, kể cả HCV điền kinh tại Asiad, chứng tỏ chúng ta có tiềm năng rất lớn.

Một môn khác rất khó chạm đến thành công, đó là bóng đá, môn thể thao “vua”, được cả thế giới quan tâm và cả thế giới cạnh tranh. Nhưng từng bước, từng bước một, bóng đá Việt Nam từ chỗ là đội yếu, đã vươn lên nhóm đội mạnh nhất khu vực. Bóng đá nữ Việt Nam lập nên siêu kỷ lục 4 lần liên tiếp vô địch SEA Games (các năm 2017, 2019, 2022 và 2023).

Còn bóng đá nam hai lần liên tiếp vô địch SEA Games (các năm 2019 và 2022), 3 lần vô địch AFF Cup (2008, 2018 và 2024), đồng thời bóng đá nam Việt Nam đang cùng lúc nắm giữ cúp vô địch của hai giải đấu quan trọng nhất Đông Nam Á, gồm AFF Cup và giải U23 Đông Nam Á.

Đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam đã hiện diện tại World Cup 2023, còn đội tuyển bóng đá nam đã vào đến vòng loại thứ 3 World Cup 2022, là vòng loại cuối cùng của khu vực châu Á ở thời điểm đó.

Bước chuyển mình quan trọng để “cất cánh”

Sau quá trình hội nhập và giai đoạn bứt tốc. TTVN dần nắm bắt xu thế chuyển sang đầu tư trọng điểm, thay vì đầu tư dàn trải. Nguyên Vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao (thuộc Cục TDTT), nguyên trưởng đoàn TTVN Nguyễn Hồng Minh từng chia sẻ: “Hầu hết các nền thể thao trên thế giới hiện nay, họ chỉ thường tập trung vào một vài môn.

80 năm ngành Thể thao: Dấu ấn đậm nét ở đấu trường quốc tế - 4

Theo xu thế chung của thế giới, TTVN cũng có bước chuyển mình quan trọng, từ đầu tư dàn trải sang đầu tư trọng điểm, tấn công thẳng vào đấu trường Asiad và Olympic (Ảnh: Quý Lượng).

Tiếp theo, trong từng môn, các nền thể thao chỉ tập trung đầu tư vào 2-3 nội dung, hoặc 2-3 hạng cân thi đấu, có khả năng cao nhất cạnh tranh huy chương, chứ họ không đầu tư dàn trải”.

“Ví dụ Triều Tiên chỉ tập trung cho khoảng hai môn thế mạnh. Hàn Quốc chỉ khoảng 3 môn. Các quốc gia như Thái Lan, Indonesia, Philippines cũng vậy. Ngay đến cường quốc thể thao là nước Nga cũng chỉ tập trung vào khoảng 6-7 môn, chứ họ không dàn trải đầu tư cho toàn bộ các môn”, ông Nguyễn Hồng Minh nói thêm.

Nắm bắt xu thế này, TTVN đã có Hội thảo góp ý xây dựng chương trình phát triển các môn thể thao trọng điểm. Sau hội thảo này, chúng ta đi đến sự thống nhất, đó là đầu tư trọng điểm cho các môn thể thao (trừ bóng đá vốn có đặc thù riêng) theo hai nhóm chính.

Nhóm một là các môn tranh chấp huy chương Olympic, gồm bắn súng, bắn cung, cử tạ, cầu lông, taekwondo, quyền anh, đấu kiếm và đua thuyền. Còn nhóm hai là các môn có thể tranh chấp huy chương ở Asiad, gồm điền kinh, judo, karate, wushu, thể dục dụng cụ (TDDC), vật, bơi, cầu mây và xe đạp.

Thay đổi phương pháp và định hướng đầu tư, TTVN cũng thay đổi mục tiêu ở các kỳ đại hội thể thao cấp khu vực, châu lục và thế giới, sao cho phù hợp với xu thế, cũng như phù hợp với sự kỳ vọng của người dân và sự phát triển của đất nước trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Sự thay đổi đó là TTVN không còn theo đuổi vị trí số một tại các kỳ SEA Games bằng mọi giá. Ngược lại, chúng ta sẽ tấn công thẳng vào thành tích cao nhất ở các kỳ Asiad và lớn hơn nữa là kỳ Olympic, để tạo tiếng vang mạnh mẽ hơn, tạo dấu ấn rõ nét hơn với thế giới!

Nguồn: https://dantri.com.vn/the-thao/80-nam-nganh-the-thao-dau-an-dam-net-o-dau-truong-quoc-te-20250821234358609.htm