Ba vấn đề lớn khi sửa Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam

Thận trọng trong thiết kế

Nhận định về nguyên tắc, TS Đinh Thị Phương Hoa cho rằng, mỗi sự thay đổi của Dự thảo Thông tư Ban hành Khung năng lực ngoại ngữ (KNLNNVN) dùng cho Việt Nam năm 2025 sẽ đều có một mục đích chung là nhằm khuyến khích và thúc đẩy tính tự giác tự chủ của người học, đồng thời qua đó nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu của người học, nhu cầu của xã hội và yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới và hội nhập quốc tế đáp ứng Mục đích đổi mới giáo dục toàn diện của Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo

Bên cạnh đó, dự thảo Thông tư Ban hành Khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24/01/2014 đã có nhiều điều chỉnh quan trọng, chi tiết, rõ ràng và cập nhật các xu thế giáo dục ngôn ngữ hiện đại, cụ thể là có mô tả đầy đủ 6/6 bậc so với 5/6 bậc của Thông tư năm 2014. Ngoài ra thêm 01 bậc Pre A1 (Tiền A1) là đã tiếp cận, cập nhật với Khung CEFR 2020 mới thay thế Khung CEFR 2001.

Nhận định về khung năng lực ngoại ngữ dùng cho Việt Nam dự kiến sẽ bao gồm tổng cộng 7 cấp độ thay vì chỉ có 6 cấp độ như hiện nay có phù hợp/góp phần thúc đẩy năng lực ngoại ngữ không, TS Đinh Thị Phương Hoa đưa ra 3 vấn đề chính:

Thứ nhất là khi việc thay đổi nhằm mục đích đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong Kỷ nguyên mới và hội nhập quốc tế vẫn phải căn cứ vào tiêu chuẩn quốc tế vì đây là Khung năng lực ngoại ngữ- phải tương thích với Khung quốc tế được nhiều nước công nhận thì mới có thể nói là "tương đương" hoặc tiến tới được Quốc tế công nhận.

Khung CEFR 2020 có 07 bậc được công nhận khắp thế giới và hiện có hơn 60 nước đã dịch Bộ mô tả Khung CEFR 2001 và hơn 20 nước đã dịch Bộ mô tả Khung CEFR 2020 để chuẩn hóa trình độ ngoại ngữ của chính nước mình.

Mục 5. trong phần I Mục đích của Thông tư đã khẳng định: "Tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác, trao đổi giáo dục, công nhận văn bằng, chứng chỉ với các quốc gia ứng dụng Khung tham chiếu chung Châu Âu (CEFR)"…, và tiêu đề của phần III. Đã khẳng định Mức độ tương thích giữa Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam và Khung tham chiếu chung Châu Âu, như vậy có thể hiểu rằng Thông tư (trước) và nay đều lấy Khung CEFR làm chuẩn nhưng trong phần mô tả của phần III lại cụ thể hóa là: "KNLNNVN được phát triển trên cơ sở tham chiếu, ứng dụng CEFR và một số khung trình độ tiếng Anh của các nước"… nên không rõ ý định của Thông tư cuối cùng là theo chuẩn nào? - nữ chuyên gia đưa ra vấn đề cần làm rõ.

Thứ hai là bộ mô tả Khung tham chiếu năng lực ngoại ngữ chung Châu Âu CEFR 2001 và 2020 đều gợi ý có thể chia ra thành các bậc nhỏ hơn tùy theo ngữ cảnh dạy và học như: A1 thành hai bậc A1.1 và A1.2; B1 thành B1.1 và B1.2 (xem ví dụ 1 (trang 32), 2, 3 (trang 33) của CEFR 2001 hoặc trang 38 của CEFR 2020. Trên thế giới cũng có nhiều nước cũng đã thực hiện chia nhỏ các Bậc ra như vậy để phù hợp với yêu cầu của họ, ví dụ như Nhật Bản, Đài Loan, HongKong - Trung Quốc,…

Ngoài ra, nếu trong phần mô tả của phần III lại cụ thể hóa là: "KNLNNVN được phát triển trên cơ sở tham chiếu, ứng dụng… và một số khung trình độ tiếng Anh của các nước" thì không nhất thiết phải để 07 bậc như Dự thảo Thông tư mới và phải đưa Pre A1 vào thành hẳn một bậc trong KNLNNVN.

Nữ Tiến sĩ đưa ra lý do 4 lý do, đầu tiên là hiện tại từ bậc 3/6 trở lên mới được sử dụng làm thang đo chuẩn đầu ra ngoại ngữ. Ví dụ như khung trình độ Quốc Gia 2016 quy định khi tốt nghiệp thì cử nhân đại học đạt tương đương bậc 3/6; thạc sĩ đạt bậc 4/6 và tiến sĩ đạt bậc 5/6.

Lý do tiếp theo là hiện bậc A1 và A2 hầu như không được sử dụng để áp dụng cho trình độ ngạch/bậc nào vì hai bậc A1, A2 này được người học, các nhà quản lý giáo dục và xã hội hiểu là bậc trình độ ở mức thấp nhất. Vậy tại sao không chia nhỏ hai bậc này ra để áp dụng cho giáo dục mầm non và tiểu học mà lại thêm bậc Pre A1 cho bậc mầm non và tiểu học để tăng gánh nặng thi cử?

Ba vấn đề lớn khi sửa Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam- Ảnh 1.

Ba vấn đề lớn khi sửa Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam- Ảnh 2.

Trong Dự thảo, Bậc 1 và Bậc Tiền A1 của phần kỹ năng nói không mô tả. Ảnh chụp màn hình

Ngoài ra là trong Dự thảo KNLNNVN năm 2025 thì bậc Pre A1 không mô tả hoặc không mô tả rõ tại một số kỹ năng nên sẽ làm cho người dạy và người học đều khó đo lường được chính xác nội dung kiến thức mà họ phải dạy, học và kiểm tra đánh giá để đạt của bậc Pre A1 này như thế nào. Nếu như mục đích đưa bậc Pre A1 để đánh giá bậc học của Tiểu học thì có thể dùng A1.1 phù hợp hơn vì tránh để thay đổi đột ngột quá nhiều vấn đề liên quan đến Phương pháp dạy – học, giáo trình tài liệu, kiểm tra đánh giá đào tạo giáo viên,…

Theo TS Đinh Thị Phương Hoa, cuối cùng quan trọng là đối với bậc mầm non và tiểu học đã giảm tải nội dung dạy học và học thêm thì việc đưa bậc Pre A1 vào KNLNNVN sẽ lại làm tăng việc dạy học và học thêm ngoại ngữ để đánh giá trình độ của bậc mầm non và tiểu học có đạt trình độ bậc Pre A1 hay không?

Vấn đề thứ 3 được TS Đinh Thị Phương Hoa nhấn mạnh là trong trường hợp không đưa bậc Pre A1 vào KNLNNVN mới thì có thể đưa vào phụ lục của Thông tư để cho các trường tham khảo giảng dạy nếu có điều kiện (ví dụ: trường quốc tế hoặc lớp quốc tế). Quan trọng là nên chia nhỏ các bậc hiện có theo gợi ý của CEFR và cũng phù hợp với đặc thù đào tạo của Việt Nam. Bởi nước ta đang đào tạo rất nhiều ngành thuộc nhiều lĩnh vực đặc thù như: văn hóa nghệ thuật, y – dược, luật, ….. Đây là những đối tượng không chuyên ngữ nhưng lại có thuật ngữ chuyên ngành nên phần lớn đối tượng người học không có năng khiếu học ngoại ngữ để học chuyên ngữ mà họ cần học thuật ngữ chuyên ngành để làm việc.

Do đó, khi chia nhỏ các bậc để đạt chuẩn đầu ra ngoại ngữ theo nội bộ Việt Nam và đạt chuẩn đầu ra theo ngoại ngữ chuyên ngành thì các cơ sở giáo dục đại học không chuyên ngữ mới có thể có căn cứ điều chỉnh bậc ngoại ngữ phù hợp với việc đào tạo chuẩn nghề nghiệp cho người học theo tiêu chuẩn đánh giá ngoài hiện nay.

Chia nhỏ các bậc năng lực giúp giảm áp lực cho nhà trường và người học

Ngoài ra, hiện cũng có rất nhiều trường ở vùng sâu vùng xa nên khi điều chỉnh thành những bậc nhỏ hơn sẽ phù hợp và tạo động lực để các trường từng bước đạt chuẩn ngoại ngữ theo vùng miền.

Một trong những điểm cần lưu ý khi thay đổi Khung năng lực ngoại ngữ, TS Phương Hoa nhận định, năng lực giảng dạy, biên soạn tài liệu, năng lực của giáo viên và điều kiện thực tiễn các trường bắt buộc sẽ phải thay đổi theo dưới tác động của KNLNNVN.

Theo đó, trước tiên các cơ sở giáo dục phải thay đổi chính sách, chính sách này sẽ làm thay đổi hoạt động dạy, hoạt động học (Phương pháp dạy - học trên lớp/ở nhà, nội dung giảng dạy) và kiểm tra đánh giá. KNLNNVN sẽ tác động rất lớn đến toàn bộ hệ thống giáo dục Việt Nam, nếu thay đổi được thì chắc chắn chất lượng dạy và học ngoại ngữ sẽ được nâng cao và tiệm cận được với trình độ thế giới.

Ba vấn đề lớn khi sửa Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam- Ảnh 3. — Khung năng lực mới tác động toàn hệ thống, đòi hỏi đổi mới từ giáo viên đến chương trình. Ảnh minh họa

Đặc biệt nếu thay đổi KNLNNVN theo hướng đặc thù cho đối tượng chuyên ngữ và đối tượng không chuyên ngữ thì chắc chắn sinh viên Việt nam sau khi tốt nghiệp sẽ làm việc được ngay với cơ quan, tổ chức có yếu tố nước ngoài. Đây cũng chính là mục đích đổi mới giáo dục toàn diện theo Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, chính là xây dựng hệ thống giáo dục hiện đại, công bằng, chất lượng, hình thành hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới (đức, trí, thể, mỹ), đột phá phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước (đặc biệt là chuyển đổi số, công nghiệp 4.0) và hội nhập quốc tế, hướng tới Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao, TS Đinh Thị Phương Hoa khẳng định.

Đồng thời, khi đổi khung năng lực thay đổi thì các chứng chỉ theo khung cũ sẽ như thế nào? Theo TS Đinh Thị Phương Hoa, hiện Thông tư 23 năm 2017 về việc tổ chức thi cấp chứng chỉ đã quy định thời hạn chứng chỉ KNLNNVN tùy theo cơ sở tiếp nhận chứng chỉ quy định, do đó, chứng chỉ cũ còn được sử dụng hay không sẽ do nơi tiếp nhận quy định trước thời điểm KNLNNVN năm 2025 được ban hành.

Nguồn: https://phunuvietnam.vn/ba-van-de-lon-khi-sua-khung-nang-luc-ngoai-ngu-viet-nam-238251208103059813.htm