Bắc Ninh: Tạo sinh kế bền vững thông qua đào tạo nghề cho thành viên HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Theo thống kê, toàn tỉnh Bắc Ninh hiện có hơn 327 nghìn người dân tộc thiểu số, chiếm gần 9% dân số, tập trung tại 32 xã. Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS và MN) giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1 từ 2021-2025, tỉnh Bắc Ninh đã ban hành nhiều kế hoạch nhằm triển khai thực hiện hiệu quả tại các địa phương có đồng bào DTTS.

“Hợp tác xã hoá” cây dược liệu

Vùng núi xã Vân Sơn (tỉnh Bắc Ninh) đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ trong phát triển kinh tế với điểm sáng là mô hình trồng cây dược liệu quý ba kích tím. Việc khai thác hiệu quả lợi thế bản địa, chuyển đổi tư duy sản xuất từ manh mún, hiệu quả thấp sang kinh tế hàng hóa tập trung với vai trò then chốt của các hợp tác xã (HTX) trong liên kết chuỗi giá trị đã hỗ trợ, định hướng, hỗ trợ cho bà con vùng đồng bào DTTS và MN từng bước thoát nghèo bền vững.

Đồng bào DTTS xã Vân Sơn với mô hình trồng cây ba kích tím đã từng bước thoát nghèo, ổn định kinh tế. Ảnh: PV

Xã Vân Sơn, với diện tích tự nhiên rộng và 88% là đất lâm nghiệp, là nơi sinh sống đoàn kết của 10 dân tộc anh em, trong đó đồng bào DTTS chiếm tới 97,51%. Tận dụng tiềm năng đất đai và khí hậu phù hợp, chính quyền địa phương đã vận động bà con chuyển đổi từ trồng rừng kinh tế thấp (keo, bạch đàn) sang phát triển cây dược liệu có giá trị kinh tế cao, mà ba kích tím là cây trồng chủ lực.

Cây ba kích tím, vốn mọc tự nhiên trên triền núi, nay đã được đưa về trồng tập trung thành vùng hàng hóa. UBND xã Vân Sơn đã chủ động kết nối với các doanh nghiệp trong khâu thu mua và tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo đầu ra ổn định cho bà con. Đồng thời, xã xúc tiến thành lập các HTX, tổ hợp tác (THT), tổ hội nghề nghiệp để hỗ trợ nhau về giống, kỹ thuật chăm sóc. Trong đó, việc thành lập các HTX trên địa bàn đã hỗ trợ các thành viên HTX, đồng bào vùng đồng bào DTTS nắm bắt kỹ thuật trồng trọt, canh tác sau đó hướng dẫn, hỗ trợ, đào tạo nghề cho những thành viên sau của HTX.

Theo kinh nghiệm của người dân tham gia các HTX, tổ hợp tác (THT), ba kích tím là cây cần sự chăm sóc kỹ lưỡng: đất phải tơi xốp, thoát nước tốt, trồng dưới tán rừng, làm cỏ thường xuyên và không dùng thuốc trừ cỏ để đảm bảo chất lượng củ. Anh Bế Văn Trọng (dân tộc Dao, thôn Sản), một trong những hộ tiên phong chuyển đổi cơ cấu cây trồng chia sẻ: “Với cây ba kích tím, khâu làm cỏ, xới đất rất quan trọng. Trong hai năm đầu, mỗi năm tôi làm cỏ, xới đất 4-5 lần để đất luôn tơi xốp, hạn chế nấm bệnh phát sinh”.

Phát huy vai trò của HTX trong thay đổi tư duy, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS

Nhờ sự đầu tư bài bản và tuân thủ kỹ thuật canh tác khoa học cùng sự hướng dẫn của Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh đối với các mô hình HTX trồng ba kích tím, hiệu quả kinh tế từ dược liệu này đã giúp người dân từng bước thoát nghèo. Theo thống kê, 1ha ba kích tím có thể đem lại doanh thu hàng tỷ đồng, lợi nhuận cao hơn nhiều lần so với trồng keo, bạch đàn truyền thống.

Sự phát triển bền vững của vùng ba kích tím Vân Sơn gắn liền với vai trò hỗ trợ và dẫn dắt của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Bắc Ninh cùng các cấp chính quyền. Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh đã phối hợp tổ chức nhiều buổi tập huấn, hội thảo, trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ba kích tím, giúp bà con nông dân nắm vững phương pháp canh tác khoa học. Điều này không chỉ nâng cao năng suất mà còn đảm bảo chất lượng củ dược liệu, đạt tiêu chuẩn thị trường. Nhiều hộ gia đình đã chủ động đầu tư kinh phí để lắp đặt hệ thống tưới tự động, làm giàn kiên cố, thể hiện sự thay đổi căn bản trong tư duy sản xuất: Từ canh tác truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao.

Đại diện một số HTX cho biết, phát triển cây ba kích tím không chỉ giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống mà còn thay đổi tư duy sản xuất của bà con, từ nhỏ lẻ sang hàng hóa gắn với liên kết thị trường.

Trong giai đoạn tới, mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc mở rộng diện tích, mà còn là tìm giải pháp xây dựng mô hình chế biến sâu để khai thác đa tầng giá trị của dược liệu. Chế biến sâu sẽ giúp gia tăng đáng kể hiệu quả kinh tế, tạo thêm việc làm tại chỗ và đảm bảo giảm nghèo bền vững. Việc chuyển đổi mô hình trồng keo, bạch đàn sang ba kích tím là bước đi đầu tiên, nhưng để tối ưu hóa lợi nhuận, việc liên kết giữa người dân, các HTX trong khâu chế biến, đóng gói và quảng bá đóng vai trò quan trọng.

Với việc đồng bào DTTS tại Vân Sơn đã từng bước thoát nghèo thông qua các mô hình HTX trồng cây ba kích, đào tạo nghề cho các thành viên tham gia HTX, THT đã góp phần thực hiện hiệu quả, đồng bộ Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, phát huy tiềm năng, lợi thế tạo nguồn thu nhập ổn định cho bà con nơi đây.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/bac-ninh-tao-sinh-ke-ben-vung-thong-qua-dao-tao-nghe-cho-thanh-vien-htx-vung-dong-bao-dan-toc-thieu-so-10399356.html