Bảo đảm an toàn, an ninh và trật tự trong hoạt động tiếp công dân

Thảo luận tại Tổ 3 (Thanh Hóa, Tây Ninh) về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Tây Ninh) đề nghị cần quan tâm bảo đảm an toàn, an ninh và trật tự trong hoạt động tiếp công dân. Đây là nội dung được mong mỏi từ cơ sở nhưng chưa được đề cập rõ trong lần sửa đổi luật này.

Quy định rõ các trường hợp được phép “tiếp công dân trực tuyến”

Tham gia góp ý tại tổ, ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Tây Ninh) cho rằng, phạm vi sửa đổi dự án luật này phù hợp với bối cảnh hiện nay để đáp ứng yêu cầu khẩn trương ổn định thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời, phục vụ hiệu quả việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tại Khoản 1 Điều 1 dự thảo luật bổ sung Điều 3a về hình thức tiếp công dân, trong đó quy định về tiếp công dân trực tiếp và tiếp công dân trực tuyến. Theo đại biểu Phan Thị Mỹ Dung, cần xác định rõ ràng các trường hợp được phép sử dụng hình thức tiếp công dân trực tuyến và xác định rõ cách thức thực hiện việc tiếp công dân trực tuyến. Ví dụ như, nên mời người dân đến nơi tiếp công dân cấp xã (là nơi gần dân nhất) để thực hiện trực tuyến thay vì sử dụng mạng xã hội hoặc các group Zalo, vì hình thức này có thể không ổn định trong nhiều trường hợp.

ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Theo đại biểu, nếu không có quy định rõ ràng, hình thức trực tuyến sẽ dễ bị lạm dụng. Sự lạm dụng này có thể xảy ra khi người tiếp công dân ngại gặp mặt và đối thoại trực tiếp. Hơn nữa, mong muốn của người dân đôi khi không chỉ là giải quyết câu chuyện, mà còn là được gặp trực tiếp người có trách nhiệm. Ngoài ra, việc tiếp công dân trực tiếp cho phép người dân trình bày và cung cấp tài liệu, chứng cứ, bao gồm cả những vấn đề mật hoặc khó nói mà họ chỉ muốn trình bày khi gặp trực tiếp, điều này khó bảo đảm khi nói qua hình thức trực tuyến.

Quan tâm đến việc bảo đảm an toàn, an ninh trật tự trong hoạt động tiếp công dân, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung nhấn mạnh: đây là vấn đề được mong mỏi từ cơ sở nhưng chưa được đề cập rõ trong lần sửa đổi luật này.

Theo đó, đại biểu đề nghị cần quan tâm đến các quy định về bảo đảm an toàn, an ninh và trật tự trong hoạt động tiếp công dân, cũng như bảo đảm an toàn cho người tiếp công dân.

Trên thực tế, mặc dù cán bộ tiếp công dân đều được tập huấn về nghiệp vụ, quy trình, phong cách tiếp công dân, nhưng thực tiễn tại nhiều địa phương và vụ việc cụ thể đã xuất hiện tình trạng công dân có hành vi quá khích. Các hành vi này bao gồm lớn tiếng, xúc phạm cán bộ, kích động gây rối, đe dọa, quay phim, phát trực tiếp (livestream), và tụ tập đông người trái phép.

Những hành vi này gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước và xâm hại đến uy tín, an toàn của cán bộ thi hành nhiệm vụ. Luật hiện hành chỉ có quy định chung chung về trách nhiệm bảo đảm an toàn trật tự, nhưng lại thiếu cơ chế rõ ràng, dẫn đến việc xử lý rất khó khăn.

ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung cho rằng, cần quy định rõ quyền của cán bộ tiếp công dân trong việc tạm dừng hoặc từ chối tiếp công dân khi họ có hành vi gây rối hoặc quá khích. Cần có cơ chế xử lý mạnh tay, có tính răn đe đối với hành vi gây rối, xúc phạm, đe dọa cán bộ, không chỉ bằng hành động vũ lực mà cả bằng lời nói.

Bên cạnh đó, cần có quy định cứng là 100% các nơi tiếp công dân phải được lắp camera giám sát. Hình ảnh phải được lưu trữ với dung lượng tối thiểu là 60 ngày, làm cơ sở giải quyết xử lý hành chính và xác định trách nhiệm trong từng vụ việc. Bổ sung quy định về trách nhiệm bố trí lực lượng bảo vệ và công an hỗ trợ trực tiếp tại trụ sở tiếp công dân (chủ yếu ở cấp tỉnh và cấp xã). Đồng thời, làm rõ thế nào là hành vi lăng mạ, thế nào là hành vi có nguy cơ đe dọa đến tính mạng hoặc nhân phẩm của người tiếp công dân để làm cơ sở xử lý.

“Phải quy định rõ về việc cố ý quay phim, ghi âm, phát trực tiếp (livestream) khi chưa được cho phép. Phải có cơ chế để cấm những hành vi này nhằm bảo đảm an toàn pháp lý và hiệu quả trong tiếp công dân” - đại biểu nhấn mạnh.

Cần xử lý hành vi lạm dụng tố cáo sai sự thật

Đối với Luật Tố cáo, ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung đề nghị bổ sung vào Luật Tố cáo về quyền và nghĩa vụ của người tố cáo, để xử lý triệt để những vấn đề liên quan đến hành vi lạm dụng tố cáo sai sự thật.

Đại biểu nêu thực tế: thời gian qua, hành vi tố cáo sai sự thật có xu hướng gia tăng, đặc biệt trên môi trường mạng xã hội. Tố cáo sai gây hậu quả nghiêm trọng như tổn hại danh dự, uy tín của cán bộ, cơ quan, tổ chức; làm phát sinh khối lượng công việc xác minh lớn, kéo dài thời gian giải quyết; ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước; gây mất ổn định an ninh trật tự địa phương.

Trong khi đó, người thực hiện tố cáo sai sự thật lại gần như chưa bị xử lý tương xứng, bởi pháp luật hiện hành thiếu quy định rõ về cơ chế kết luận yếu tố cố ý và trình tự xử lý trách nhiệm. Thực tế, sau khi kết luận tố cáo sai, cơ quan giải quyết thường chỉ yêu cầu người tố cáo “rút kinh nghiệm” mà không xử lý được gì, mặc dù hậu quả (tổn thất tinh thần, danh dự, dư luận xã hội) là rất lớn.

Toàn cảnh thảo luận tại tổ 3. Ảnh: Khánh Duy

Theo đó, đại biểu đề nghị quy định rõ trách nhiệm pháp lý đối với hành vi tố cáo sai sự thật. Nếu người tố cáo biết rõ nội dung tố cáo là sai sự thật nhưng vẫn tố cáo nhằm vu khống, gây sức ép, hoặc trục lợi, họ phải chịu xử phạt hành chính, xử lý kỷ luật (nếu là cán bộ/công chức), truy cứu trách nhiệm hình sự (nếu gây hậu quả nghiêm trọng), và bồi thường thiệt hại vật chất, tinh thần cho cá nhân, tổ chức bị thiệt hại. Cần làm rõ trong nghị định những hành vi tương ứng với mức độ xử lý cụ thể.

Bên cạnh đó, bổ sung cơ chế phục hồi danh dự cho người bị tố cáo khi có kết luận tố cáo sai. Cơ quan giải quyết tố cáo phải có trách nhiệm công khai kết quả tố cáo sai. Nếu vi phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự của người bị tố cáo, người tố cáo phải thực hiện xin lỗi công khai với hình thức phù hợp.

Quan trọng hơn, dự thảo luật cũng cần bổ sung quy định ngăn chặn hành vi lợi dụng không gian mạng để tố cáo. Cụ thể, người tố cáo không được đăng tải, phát tán nội dung tố cáo khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan có thẩm quyền.

Quy định cơ chế xử lý trong trường hợp người tố cáo rút đơn tố cáo trong quá trình thụ lý giải quyết, nhằm bảo đảm họ vẫn phải chịu trách nhiệm nếu nội dung tố cáo đã được gửi đi và gây hệ quả. Nếu rút đơn nhằm tránh bị kết luận tố cáo sai, dẫn đến việc đình chỉ giải quyết, thì người tố cáo cũng phải chịu trách nhiệm.

Theo đại biểu, việc bảo đảm những điều trên sẽ giúp cân bằng giữa bảo vệ người tố cáo hợp pháp và ngăn ngừa hành vi lạm dụng quyền tố cáo, bảo vệ danh dự, uy tín của tổ chức cá nhân, và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/bao-dam-an-toan-an-ninh-va-trat-tu-trong-hoat-dong-tiep-cong-dan-10395256.html