Bảo đảm đầy đủ các hành vi nghiêm cấm trong bảo vệ bí mật nhà nước

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh tham dự họp Tổ 14

Bổ sung định nghĩa liên quan đến dữ liệu số và siêu dữ liệu

Đa số ĐBQH tán thành việc ban hành Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); cho rằng, dự thảo Luật phù hợp với chủ trương và các quan điểm chỉ đạo của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất trong hệ thống pháp luật. Các nội dung của dự thảo Luật, trong đó đa số nội dung được kế thừa từ quy định còn phù hợp của Luật hiện hành; có điều chỉnh, bổ sung một số nội dung nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn.

Về giải thích từ ngữ (Điều 2), tại khoản 1 dự thảo Luật quy định “Bí mật nhà nước là thông tin có nội dung quan trọng do người đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xác định căn cứ vào quy định của Luật này, chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc”.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long tham dự họp Tổ 14

Tuy nhiên, tại khoản 2, Điều 10 dự thảo Luật về xác định bí mật nhà nước và độ mật của bí mật nhà nước quy định “Người đứng đầu, cấp phó được ủy quyền của người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm xác định bí mật nhà nước, độ mật của bí mật nhà nước và phạm vi lưu hành của bí mật nhà nước”.

Như vậy, chưa có sự thống nhất giữa 2 điều, trong đó khoản 1, Điều 2 nêu chưa đầy đủ, chính xác về khái niệm bí mật nhà nước.

Nêu rõ điều này, ĐBQH Trần Đình Gia (Hà Tĩnh) đề nghị sửa lại thành “Bí mật nhà nước là thông tin có nội dung quan trọng do người đứng đầu, cấp phó được ủy quyền của người đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xác định căn cứ vào quy định của Luật này, chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc”.

Bí thư Tỉnh Ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, Tổ trưởng Tổ 14 Vũ Đại Thắng phát biểu

Đề cập về việc sao chép, chụp tài liệu, vật chứa bí mật nhà nước (Điều 11) của dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) cho rằng, dự án Luật hiện quy định rất chi tiết về thẩm quyền cho phép sao, chụp tài liệu theo từng độ mật với nhiều chức danh khác nhau, một số chức danh xuất hiện ở nhiều khoản khác nhau.

Với quy định này, đại biểu đề nghị nghiên cứu để đơn giản hóa quy định về thẩm quyền bằng cách quy định theo cấp bậc chung thay vì liệt kê chi tiết từng chức danh.

ĐBQH Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) phát biểu

Lý do là vì quy định thẩm quyền sao, chụp tài liệu mật theo từng chức danh cụ thể dẫn đến phức tạp, trùng lặp, khó áp dụng và thiếu linh hoạt trong thực tiễn thi hành. Trong khi đó, hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước thường xuyên có sự thay đổi về tên gọi, chức năng, cơ cấu. Việc liệt kê chi tiết dễ khiến quy định nhanh chóng lạc hậu, đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung thường xuyên.

Vì vậy, việc quy định theo cấp hành chính hoặc theo thẩm quyền quản lý chung (ví dụ: người đứng đầu cơ quan cấp trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã) vừa bảo đảm bao quát, thống nhất, dễ thực hiện, vừa phù hợp nguyên tắc phân cấp quản lý hành chính nhà nước và giúp tăng tính ổn định, minh bạch, giảm thủ tục trong quá trình tổ chức thực hiện.

Bổ sung quy định về các công nghệ số khác có thể xâm phạm bí mật nhà nước vào hành vi bị nghiêm cấm

Về các hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ bí mật nhà nước (Điều 5), đại biểu Trần Đình Gia đề nghị bổ sung quy định hành vi bị nghiêm cấm: “Nghiêm cấm kết nối với thiết bị lưu trữ ngoài với máy tính dùng để soạn thảo, lưu trữ bí mật nhà nước trái với quy định của pháp luật về cơ yếu hoặc quy định của pháp luật khác có liên quan”.

Bởi, đây là một trong những hành vi vi phạm có nguy cơ cao làm lộ, mất bí mật nhà nước nhưng Luật Bảo vệ bí mật nhà nước hiện chưa quy định là hành vi bị nghiêm cấm.

Tại khoản 10 quy định “Sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật bị nghiêm cấm theo quy định của Luật này”.

Theo đại biểu Trần Đình Gia, dự thảo Luật chỉ quy định về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến bí mật nhà nước là chưa đảm bảo đầy đủ. Thực tế cho thấy, không chỉ trí tuệ nhân tạo (AI) mà còn nhiều công nghệ số tiên tiến khác như: khai thác dữ liệu lớn trên điện toán đám mây và sử dụng mã hóa blockchain để che giấu hành vi truyền tải trái phép tài liệu bí mật, cũng có thể bị lợi dụng để xâm phạm bí mật nhà nước.

Do đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định theo hướng không chỉ có trí tuệ nhân tạo (AI) mà còn về các công nghệ số khác có thể xâm phạm bí mật nhà nước nhằm bảo đảm tính đầy đủ của các hành vi bị nghiêm cấm trong bảo vệ bí mật nhà nước trong bối cảnh chuyển đổi số.

ĐBQH Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) phát biểu

Cùng quan điểm này, ĐBQH Trần Thị Kim Nhung (Quảng Ninh) cho rằng, Khoản 10 chưa có quy định rõ ràng và đã là hành vi cấm thì quy định điều khoản phải rất chỉn chu, thận trọng, cụ thể là hành vi gì để biết được làm gì và không làm gì. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu để quy định rõ hơn.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/bao-dam-day-du-cac-hanh-vi-nghiem-cam-trong-bao-ve-bi-mat-nha-nuoc-10393865.html