Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung: Tín hiệu “tan băng” cho chuỗi cung ứng toàn cầu

Khoảnh khắc đáng nhớ tại cuộc gặp lãnh đạo Mỹ - Trung Quốc

Cái bắt tay dài 26 giây giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khởi đầu một cuộc gặp được thế giới chờ đợi. Hình ảnh cho thấy cả hai ông đều đứng thẳng, môi cười nhẹ. Trong khi Chủ tịch Trung Quốc thể hiện sự điềm tĩnh, thì Tổng thống Mỹ thể hiện một cử chỉ thân mật, khi vừa vỗ nhẹ lưng nhà lãnh đạo Trung Quốc vừa nói: "Chúng tôi rất hiểu nhau".

Cuộc hội đàm mở đầu bằng lời chào chân thành của Tổng thống Trump khi gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là "Một nhà lãnh đạo đáng kính". Đáp lại, Chủ tịch Tập Cận Bình nhắc lại việc đã 3 lần trao đổi điện thoại và các thư từ kể từ khi ông Trump tái cử - một thông điệp cho thấy cuộc gặp không đơn thuần ngẫu nhiên mà là kết quả của quá trình chuẩn bị và xây dựng niềm tin.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết: "Trước sóng gió và thách thức, ngài và tôi, những người chèo lái quan hệ Trung - Mỹ, nên giữ vững hướng đi đúng đắn và đảm bảo con tàu khổng lồ Trung - Mỹ tiếp tục tiến về phía trước".

Cuộc gặp kết thúc sau 100 phút tại sân bay Gimhae ở Busan, Tổng thống Trump có một cử chỉ đặc biệt khi nói thầm vào tai Chủ tịch Tập Cận Bình - một hình ảnh thể hiện thông điệp cá nhân của người đứng đầu Nhà Trắng.

Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung: Tín hiệu “tan băng” cho chuỗi cung ứng toàn cầu - Ảnh 1.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt tay nhau khi rời đi sau cuộc hội đàm ở Busan, Hàn Quốc, ngày 30/10/2025. Ảnh: Getty

Phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One khi rời Busan Hàn Quốc sau cuộc gặp, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã "chấm điểm" cuộc gặp mặt trực tiếp được mong đợi từ lâu này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết: "Chúng tôi sẽ đưa ra một tuyên bố và một số chi tiết, nhưng nhìn chung, tôi đoán trên thang điểm từ 0 đến 10, với 10 là tốt nhất thì tôi sẽ nói cuộc gặp này đạt điểm 12".

Những khoảng khắc của cuộc gặp có lẽ sẽ là một dấu ấn trong nhiệm kì đầu của Tổng thống Trump. Nhưng thị trường vẫn sẽ có những nhận định riêng về triển vọng tháo ngòi nổ căng thẳng giữa 2 bên là lâu dài, hay chỉ ngắn hạn.

Tác động của thỏa thuận Mỹ - Trung Quốc tới đầu tư Mỹ

Các thị trường và các nhà đầu tư là những người phản ứng nhanh nhất với thỏa thuận Mỹ -Trung tạm thời. Khoảng 16 tiếng kể từ khi diễn ra cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đã có ngay bài viết trên mạng xã hội Truth, bày tỏ sự lạc quan khi giải toả được phần nào căng thẳng cho các lĩnh vực chiến lược.

Đầu tiên là Tổng thống Trump khuyên "các nông dân Mỹ nên đi mua ngay máy kéo", cho thấy sự đánh giá cao kết quả thực chất khi Trung Quốc đồng ý mua 12 triệu tấn đậu tương Mỹ trong niên vụ này và cam kết mua 25 triệu tấn/năm trong 3 năm tới. Đây là tín hiệu tích cực với các bang nông nghiệp chủ chốt như Iowa, Illinois, Indiana, Minesota... riêng 4 bang này đã chiếm tới gần 50% sản lượng đậu tương của Mỹ. Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ, Trung Quốc từng chiếm hơn 60% tổng lượng đậu tương xuất khẩu của Mỹ.

Bên cạnh đó, Trung Quốc đã đồng ý tạm dừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với các nguyên tố đất hiếm trong một năm. Đây vốn là những vật liệu quan trọng được sử dụng trong các ngành công nghiệp, từ pin xe điện, ô tô đến công nghệ quốc phòng. Vấn đề không chỉ nằm ở mua - bán các khoáng sản thô, mà còn ở khâu tinh chế cho đến chuỗi cung ứng. Tất cả đều nằm ở Trung Quốc. Đổi lại, Mỹ đã tạm dừng quy tắc "sở hữu 50%" hạn chế xuất khẩu công nghệ cho các công ty có liên hệ với Trung Quốc.

Thương mại được kỳ vọng cải thiện khi Mỹ hạ mức thuế trung bình đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc xuống từ khoảng 57% còn khoảng 47%. Tín hiệu này được giới đầu tư phố Wall nhìn nhận là sẽ giảm rủi ro chính sách trong ngắn hạn, cải thiện định giá của doanh nghiệp. Tuy nhiên, thị trường hôm nay phản ứng khá thận trọng, nhất là nhóm cổ phiếu công nghệ, chip bán dẫn.

Theo các chuyên gia, mấu chốt công nghệ chưa được giải quyết, nếu chip, AI, xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc như trường hợp của Nvidia vẫn bị hạn chế, thì lợi nhuận các công ty công nghệ lớn vẫn chịu áp lực.

Góc nhìn từ Trung Quốc về thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Còn tại Trung Quốc, giới chuyên gia đánh giá về thỏa thuận này là một sự điều chỉnh chính sách tất yếu, nhằm giảm bớt đối đầu thương mại giữa hai bên. Giáo sư Vương Nghĩa Huy tại Đại học Nhân dân Trung Quốc đã đưa ra quan điểm về nguyên nhân chính quyền Tổng thống Mỹ Trump tích cực xúc tiến cuộc đàm phán lần này.

Giáo sư Vương Nghĩa Huy - Giám đốc Học viện các vấn đề quốc tế, Đại học Nhân dân Trung Quốc đánh giá: "Tôi nghĩ rằng tác dụng cận biên của thuế quan đang giảm dần. Có một câu nói của Trung Quốc: "Trống đánh lần đầu thì hăng hái, lần thứ hai thì suy yếu,và lần thứ ba thì kiệt sức". Thuế quan đang trở nên kém hiệu quả hơn, cách tiếp cận bằng thuế quan dường như đang mất đi tác dụng của nó".

Cũng theo Giáo sư Vương Nghĩa Huy, quan hệ Trung - Mỹ đang chuyển từ đối đầu gay gắt sang ổn định có kiểm soát, mở ra cơ hội tái thiết lập kênh đối thoại và hợp tác ngắn hạn.

"Cuộc gặp đã thành công, và quan hệ Trung-Mỹ đã đạt được một cú hạ cánh mềm, không giống như tình trạng bế tắc trước đây về thuế quan và các vấn đề khác. Tôi tin rằng nửa đầu năm tới sẽ là một năm rất quan trọng đối với quan hệ Trung - Mỹ. Ông Trump đã nói ông có kế hoạch thăm Trung Quốc và đã mời Chủ tịch Tập thực hiện một chuyến thăm cấp nhà nước tới Mỹ", Giáo sư Vương Nghĩa Huy - Giám đốc Học viện các vấn đề quốc tế, Đại học Nhân dân Trung Quốc nhận định.

Thỏa thuận Mỹ - Trung: Hạ nhiệt căng thẳng thuế quan và đất hiếm

Cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo Trung Quốc - Mỹ tại Busan, Hàn Quốc không tạo ra "đột phá chiến lược", nhưng lại đặt nền tảng cho trạng thái hòa hoãn tạm thời - điều mà giới tài chính gọi là "giảm căng thẳng trong khuôn khổ kiểm soát". Báo chí Mỹ đã nhận định tính tạm thời của thỏa thuận hiện nay.

Khung thỏa thuận mới giữa Mỹ và Trung Quốc được ví như một "khoảng lặng tạm thời" trong cuộc chiến thương mại, tạm gỡ áp lực cho doanh nghiệp công nghệ và sản xuất, vốn chịu ảnh hưởng lớn từ thuế quan và kiểm soát đất hiếm.

Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung: Tín hiệu “tan băng” cho chuỗi cung ứng toàn cầu - Ảnh 2.

Thỏa thuận Mỹ - Trung giúp hạ nhiệt căng thẳng thuế quan và đất hiếm.

Theo The New York Times, sau khoảng 100 phút đàm phán, Trung Quốc đồng ý hoãn siết xuất khẩu đất hiếm trong 1 năm, còn Mỹ giảm một nửa mức thuế 20% trước đó nhằm hạ nhiệt căng thẳng thương mại và thúc đẩy hợp tác chống buôn bán fentanyl.

CNBC nhận định dù hai bên cùng xuống tháng nhưng Trung Quốc vẫn giữ được lợi thế chiến lược khi nắm trong tay nguồn cung đất hiếm - yếu tố thiết yếu cho sản xuất xe điện, chip bán dẫn và vũ khí.

Reuters ví đây là thỏa thuận mang tính thực dụng giúp hai bên tạm thời hạ nhiệt. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo việc giảm thuế để đổi lại cam kết kiểm soát fentanyl chỉ là biện pháp xoa dịu tạm thời, không phải tái thiết mang tính cấu trúc.

CNN thì cho rằng thỏa thuận này phần nào giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ. Nhưng để khắc phục những tổn thương sâu hơn của nền kinh tế cần nhiều nỗ lực hơn thế.

Giới chuyên gia cho rằng, cụm từ "tạm thời" vẫn là then chốt. Câu hỏi đặt ra là liệu đây có phải khởi đầu cho hợp tác bền vững, hay chỉ là một khoảng lặng ngắn ngủi trước những vòng đàm phán mới, căng thẳng hơn?

Nổi bật nhất trong các phát biểu của hai nhà lãnh đạo Mỹ, Trung tại cuộc gặp là câu nói của Tổng thống Trump mô tả "một cuộc gặp thân thiện" và ẩn dụ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về hình ảnh "con tàu khổng lồ" với mong muốn "ổn định giữa những thách thức". Đó là những tín hiệu cho thấy sự chuyển pha quan hệ Mỹ - Trung từ "đối đầu toàn diện" sang "đối đầu có kiểm soát", nghĩa là không còn chặn đứng mà là cạnh tranh có luật chơi và không vượt ngưỡng xung đột để tối đa hóa lợi ích.

Nguồn: https://vtv.vn/thoa-thuan-thuong-mai-my-trung-tin-hieu-tan-bang-cho-chuoi-cung-ung-toan-cau-100251031120116954.htm