Bảo vệ tài nguyên nước

Cán bộ Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra hệ thống xử lý nước thải của Nhà máy đường Sơn Dương.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, những năm gần đây các đợt nắng nóng, mưa lớn và đặc biệt lớn xảy ra trên diện rộng đang gây ra những hiện tượng thời tiết cực đoan làm xáo trộn lớn đến chu trình thủy văn.

Chỉ tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 20 đợt thiên tai các loại. Những đợt nắng nóng trong mùa khô kéo dài gây ra tình trạng hạn hán cục bộ, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân, đặc biệt ở các khu vực đồi núi cao. Trong khi mùa mưa lại xuất hiện những đợt mưa lớn cực đoan gây lũ lụt, sạt lở đất, làm ô nhiễm và cuốn trôi các công trình thủy lợi, đe dọa trực tiếp đến chất lượng và số lượng nguồn nước. Sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là vấn đề thiếu nước hay thừa nước, các loại hình thiên tai cực đoan do BĐKH kéo theo sự suy giảm chất lượng nước do nồng độ ô nhiễm tăng cao vào mùa khô và sự gia tăng mầm bệnh vào mùa mưa lũ. Điển hình trong đợt mưa lũ hồi cuối tháng 9, đầu tháng 10 vừa qua đã phá hủy 71 công trình thủy lợi, nước sạch, ảnh hưởng đến nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt của hàng trăm nghìn hộ dân.

Anh Bàn Văn Khàn, thôn Ngõa, xã Yên Phú cho biết: Trận lũ quét lịch sử cuối tháng 9 vừa qua đã vùi lấp khu vực đầu nguồn nước, hệ thống đường ống dẫn nước của công trình cấp nước nên gia đình anh và nhiều hộ dân trong thôn nhiều ngày sau đó rất khó khăn về nguồn nước sinh hoạt, hàng chục hộ dân thôn Ngõa không còn nước sạch để sử dụng.

Đồng chí Phùng Thế Hiệu, Trưởng phòng Địa chất khoáng sản và Tài nguyên nước (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: BĐKH đang đẩy Tuyên Quang vào thế khó, phải quản lý cả sự khan hiếm và sự dư thừa nước. Điều này đòi hỏi một chiến lược quản lý nước linh hoạt, đa chiều và có tầm nhìn dài hạn. Theo đồng chí Phùng Thế Hiệu, rừng giúp giữ đất, chống xói mòn, làm chậm dòng chảy mặt và bổ sung nước ngầm. Nhận thức rõ vai trò này, Tuyên Quang đã, đang triển khai nhiều chương trình trồng và bảo vệ rừng đầu nguồn, đặc biệt là tại các khu vực xung quanh hồ chứa thủy điện lớn như Tuyên Quang, Chiêm Hóa và hệ thống sông Gâm, sông Miện… Các giải pháp trọng tâm được thực hiện như: Kiểm soát, xử lý nghiêm tình trạng chặt phá rừng trái phép; khuyến khích người dân địa phương tham gia tích cực vào công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; đưa người dân thành người hưởng lợi và là chủ thể bảo vệ nguồn nước; phục hồi sinh thái rừng một cách bền vững, tăng khả năng giữ nước của đất. Bên cạnh công tác trồng, bảo vệ rừng, tỉnh cũng kiểm soát chặt chẽ hoạt động sản xuất tác động xấu đến nguồn nước.

Trong bối cảnh BĐKH phức tạp, việc ứng dụng công nghệ cũng góp phần quan trọng kiểm soát nguồn nước. Bà Vũ Thị Thu, Giám đốc Đài Khí tượng và Thủy văn tỉnh cho biết: Đơn vị đã lắp đặt các trạm quan trắc tự động, truyền dữ liệu liên tục về chất lượng và lưu lượng nước trên sông, suối, hồ chứa. Điều này giúp dự báo sớm các nguy cơ hạn hán hoặc lũ lụt, cung cấp dữ liệu chính xác cho việc điều tiết nguồn nước.

Tỉnh cũng phối hợp chặt chẽ với các tỉnh lân cận khai thác và bảo vệ nguồn nước chung; điều tiết hồ chứa thủy điện trên hệ thống sông, suối nhằm hài hòa giữa mục tiêu phát điện, chống lũ và cung cấp nước cho hạ du…

Bảo vệ tài nguyên nước không chỉ là trách nhiệm của riêng chính quyền mà là nhiệm vụ sống còn của toàn xã hội. Bằng việc kết hợp giữa bảo vệ rừng đầu nguồn, kiểm soát ô nhiễm, ứng dụng công nghệ cũng rất cần sự tham gia tích cực từ cộng đồng dân cư. Có như vậy mới xây dựng một lá chắn vững chắc trước sự biến động của khí hậu, đảm bảo nguồn nước sạch và an ninh nước cho hiện tại và các thế hệ mai sau.

Bài, ảnh: Tuấn Quang

Nguồn: https://baotuyenquang.com.vn/xa-hoi/202511/bao-ve-tai-nguyen-nuoc-f057125/