Bước tiến chiến lược trong hành trình tự chủ số của Việt Nam

NDAChain là một trong những nền tảng công nghệ cốt lõi hướng tới mục tiêu đến năm 2030, blockchain sẽ trở thành hạ tầng nền cho nền kinh tế dữ liệu và niềm tin số của Việt Nam.

Ngày 8/10, Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN, phê duyệt Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, tài liệu định hướng quan trọng nhằm xây dựng hệ thống hạ tầng số thống nhất, đồng bộ và an toàn cho toàn bộ hệ thống chính trị, cơ quan nhà nước, các ngành kinh tế và địa phương.

Khung kiến trúc đặt ra tầm nhìn đến năm 2035, hướng tới không gian dữ liệu quốc gia mở, kết nối và chia sẻ liên thông, phục vụ hiệu quả cho chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, đồng thời đảm bảo chủ quyền số và an ninh dữ liệu quốc gia.

Mô hình tham chiếu khung kiến trúc số cấp tỉnh.

Theo cấu trúc khung, nền tảng blockchain quốc gia được xếp vào nhóm hạ tầng số dùng chung cấp quốc gia, cùng với các hạ tầng dữ liệu, định danh và an ninh mạng.

Blockchain đóng vai trò xác thực, truy xuất và chứng thực dữ liệu thống nhất trên toàn hệ thống, trở thành hạ tầng kỹ thuật chủ chốt giúp đảm bảo tính minh bạch, an toàn và liên thông dữ liệu quốc gia.

Với vai trò này, blockchain đang dần trở thành hạ tầng chiến lược của kiến trúc số Việt Nam, tương tự như vai trò của Internet trong kỷ nguyên trước.

Tại Việt Nam, Bộ Công an chủ trì phối hợp với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (NDC) và Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (NDA) phát triển nền tảng NDAChain. Đây là nền tảng Make in Vietnam với Hệ thống được thiết kế theo kiến trúc ba lớp. Theo đó, lớp 1 là Chuỗi khối lõi - bảo toàn và xác thực dữ liệu; Lớp 2: Các nền tảng dịch vụ và blockchain chuyên ngành như NDADID, sàn dữ liệu quốc gia; Lớp 3: Các ứng dụng dân sinh và dịch vụ công như NDATrace, NDAKey.

Kiến trúc 3 lớp nền tảng Blockchain quốc gia - NDAChain.

Đến tháng 9/2025, NDAChain đã vận hành thử nghiệm ổn định với 12 nút xác thực (validator) tại Trung tâm Dữ liệu Quốc gia và các đối tác đạt tốc độ xử lý hơn 1.200 giao dịch/giây. Hệ thống đã ghi nhận hơn 5 triệu giao dịch xác thực, trung bình khoảng 30.000 giao dịch mỗi ngày, thể hiện năng lực vận hành ở quy mô quốc gia.

Hệ thống cũng đã công bố bộ API/SDK tích hợp mở, giúp các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp dễ dàng kết nối, triển khai các ứng dụng xác thực dữ liệu trên hạ tầng thống nhất.

Theo ông Huy Nguyễn - Trưởng Ban Công nghệ Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, blockchain đang chuyển từ công nghệ giao dịch sang hạ tầng lõi của nền kinh tế dữ liệu. "Với NDAChain, Việt Nam không chỉ làm chủ công nghệ lõi mà còn tạo ra một lớp xác thực thống nhất cho dữ liệu quốc gia, giúp mọi giao dịch số, từ hành chính công đến thương mại, đều minh bạch và có thể kiểm chứng," ông nói.

Mô hình tam giác tin cậy - Nền tảng của nền kinh tế niềm tin.

Không chỉ là công nghệ, NDAChain được xem là nền tảng tin cậy của nền kinh tế dữ liệu Việt Nam, nơi mọi dữ liệu, giao dịch và tài sản số được xác thực và bảo chứng thống nhất. Các cơ chế định danh - xác thực - truy xuất - chứng thực số (DID/VC/VP) được triển khai trên nền tảng này sẽ trở thành cơ sở cho các dịch vụ công minh bạch và thương mại tin cậy.

Từ NDATrace trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, NDAKey trong định danh số, đến các hệ thống dữ liệu ngành như giáo dục, y tế, nông nghiệp hay logistics, tất cả đều được tích hợp qua NDAChain, hình thành cơ chế "xác thực một lần - dùng nhiều nơi," cốt lõi cho chính quyền số, xã hội số và kinh tế số.

Một ví dụ về ứng dụng truy xuất nguồn gốc sản phẩm đối với sản phẩm sữa tươi. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Trong giai đoạn tới, NDAChain sẽ mở rộng mạng lưới nút xác thực (validator nodes) đến các tập đoàn công nghệ, trung tâm dữ liệu vùng và các tỉnh, thành phố, hình thành mạng lưới xác thực đa vùng có độ trễ thấp, khả năng chịu lỗi cao, sẵn sàng tích hợp với các nền tảng ngành, lĩnh vực. Các địa phương khác sẽ kết nối thông qua API/SDK đến các cụm nút vùng, giúp tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo an toàn và chủ quyền dữ liệu.

Tổng Giám đốc Tập đoàn PILA - ông Nguyễn Phú Dũng nhận định: "Khi mỗi dữ liệu, sản phẩm hay chứng nhận đều được xác minh qua cùng một hạ tầng, chúng ta có thể hình thành tài sản số quốc gia, nơi giá trị được bảo chứng bằng niềm tin công nghệ Việt Nam."

Việc nền tảng blockchain quốc gia được đưa vào Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số khẳng định vai trò hạ tầng chiến lược của blockchain trong kiến trúc số Việt Nam, đồng thời cho thấy năng lực làm chủ công nghệ lõi của đội ngũ kỹ sư trong nước.

Cùng với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (NDC), NDAChain đang góp phần hình thành hạ tầng lõi cho kỷ nguyên chuyển đổi số Việt Nam, nơi dữ liệu được chuẩn hóa, giao dịch được xác thực và niềm tin được bảo chứng.

NDAChain không chỉ là một nền tảng công nghệ, mà là bước tiến chiến lược trong hành trình tự chủ số của Việt Nam, hướng tới mục tiêu đến năm 2030, blockchain sẽ trở thành hạ tầng nền cho nền kinh tế dữ liệu và niềm tin số quốc gia./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/buoc-tien-chien-luoc-trong-hanh-trinh-tu-chu-so-cua-viet-nam-post1069563.vnp