Cân bằng các kênh dẫn vốn – bài toán then chốt cho tăng trưởng bền vững

Tại phiên chuyên đề "Tài chính - ngân hàng", Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 (VEPF), các đại biểu nhấn mạnh, thời gian qua, hệ thống ngân hàng đã nỗ lực huy động nguồn lực ở quy mô rất lớn để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá nhiều vào tín dụng ngân hàng cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt đối với an toàn hệ thống, nhất là trong những giai đoạn cao điểm như cuối năm.

Tín dụng - kênh dẫn vốn chủ lực của nền kinh tế

Theo Phó Thống đốc, từ đầu năm 2025 đến nay, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng, nổi bật là nhóm nghị quyết được coi là các trụ cột chiến lược cho giai đoạn phát triển mới, bao gồm các chủ trương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; thúc đẩy hội nhập quốc tế; hoàn thiện thể chế pháp luật; cũng như phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Những định hướng này đang tạo xung lực mới, huy động sự tham gia đồng bộ của hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, người dân và đội ngũ trí thức.

"Một trong những bài toán có ý nghĩa quyết định đối với mục tiêu tăng trưởng cao là bảo đảm nguồn vốn đủ lớn cho nền kinh tế, đồng thời sử dụng hiệu quả để thúc đẩy mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học và đổi mới sáng tạo", Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà chỉ ra.

Trong tiến trình đó, tín dụng ngân hàng tiếp tục giữ vai trò kênh dẫn vốn chủ lực của nền kinh tế, tập trung hỗ trợ sản xuất – kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên. Chia sẻ cụ thể về các giải pháp điều hành của NHNN, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thông tin cho biết, ngành Ngân hàng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, qua đó tiếp tục khẳng định tín dụng ngân hàng là kênh dẫn vốn chủ lực của nền kinh tế. Trọng tâm là cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng gặp khó khăn do dịch bệnh, thiên tai hay suy giảm sản xuất – kinh doanh. Nhờ đó, khoảng 1,3 triệu khách hàng được cơ cấu nợ, với giá trị nợ gốc và lãi xấp xỉ 1 triệu tỷ đồng; riêng giai đoạn Covid-19, các tổ chức tín dụng đã giảm lãi cho khách hàng khoảng 50 nghìn tỷ đồng.

Song song, các chương trình tín dụng theo ngành, lĩnh vực được mở rộng theo chỉ đạo của Chính phủ. Tín dụng nông, lâm, thủy sản đạt 185 nghìn tỷ đồng (4 lần điều chỉnh tăng quy mô), giải ngân khoảng 94%; chương trình cho vay liên kết lúa gạo theo Quyết định 1490/QĐ-TTg đến cuối tháng 10/2025 giải ngân lũy kế gần 3.000 tỷ đồng trong 5 tháng. Chương trình kết nối ngân hàng – doanh nghiệp được triển khai sâu rộng với khoảng 1.800 buổi đối thoại từ đầu 2025. Tín dụng chính sách đạt trên 398 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ hơn 6,8 triệu người. Đến 27/11/2025, dư nợ tín dụng vượt 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối 2024, tập trung vào lĩnh vực ưu tiên và các dự án hạ tầng trọng điểm.

Thị trường tài chính cần được phát triển theo hướng cân bằng và bền vững hơn

Dù có những kết quả đạt được tích cực, song hoạt động tín dụng ngân hàng đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Bà Hà Thu Giang chỉ ra, áp lực cung ứng vốn cho nền kinh tế tiếp tục ở mức cao trong bối cảnh thị trường tài chính phát triển chưa cân xứng, trong khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp và thị trường chứng khoán còn gặp nhiều khó khăn, chưa phát huy đầy đủ vai trò là kênh cung ứng vốn trung và dài hạn chủ yếu cho nền kinh tế.

TS. Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng nhấn mạnh, thời gian qua, hệ thống ngân hàng đã nỗ lực huy động nguồn lực ở quy mô rất lớn để hỗ trợ nền kinh tế

Liên quan đến vấn đề vốn, TS. Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng nhấn mạnh, thời gian qua, hệ thống ngân hàng đã nỗ lực huy động nguồn lực ở quy mô rất lớn để hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá nhiều vào tín dụng ngân hàng cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt đối với an toàn hệ thống và thanh khoản, nhất là trong những giai đoạn cao điểm như cuối năm. Ông cũng lưu ý, mặt bằng lãi suất thời gian tới có khả năng điều chỉnh, qua đó tác động đến hoạt động kinh doanh và chi phí đầu tư của doanh nghiệp. Đồng thời, trong bối cảnh các ngân hàng đang từng bước hướng tới các chuẩn mực an toàn cao hơn như Basel III, bài toán cân đối nguồn lực để vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa đáp ứng yêu cầu an toàn theo thông lệ quốc tế ngày càng trở nên thách thức.

Từ thực tế trên, việc kết nối và bổ trợ giữa vốn ngân sách thông qua đầu tư công với vốn tín dụng ngân hàng được nhìn nhận là yếu tố then chốt, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng vốn ngân sách thông qua đầu tư công cần đồng hành với vốn ngân hàng, tạo lực đỡ cho doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh, qua đó góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững, đồng thời hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô.

Làm rõ thêm áp lực trong cân đối nguồn vốn, đặc biệt là bài toán vốn trung và dài hạn, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ phân tích, cấu trúc kênh dẫn vốn của Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc lớn vào tín dụng ngân hàng. Theo ông, trong 9 tháng đầu năm nay, tín dụng chiếm hơn 57% tổng nguồn vốn cung ứng cho nền kinh tế, trong khi các kênh huy động qua thị trường cổ phiếu và trái phiếu chưa đạt kỳ vọng, đáng lẽ cần đóng vai trò lớn hơn để chia sẻ gánh nặng cung ứng vốn và giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ

TS. Cấn Văn Lực cho biết, tỷ lệ tín dụng ngân hàng so với GDP của Việt Nam hiện ở mức rất cao, đạt 135,7% GDP năm 2024 và dự kiến có thể lên tới khoảng 147% trong năm 2025, cao hơn đáng kể so với mức bình quân của thế giới và nhóm các quốc gia thu nhập trung bình. Trong khi đó, quy mô thị trường cổ phiếu mới tương đương khoảng 73% GDP, còn thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ chỉ đạt khoảng 7,62% GDP, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Vì vậy, cần phải cân bằng cấu trúc các kênh dẫn vốn, trong đó thị trường vốn cần được phát triển tương xứng hơn để giảm sự phụ thuộc quá lớn của nền kinh tế vào tín dụng ngân hàng, đặc biệt đối với nhu cầu vốn trung và dài hạn.

Theo TS. Cấn Văn Lực, thị trường tài chính cần được phát triển theo hướng cân bằng và bền vững hơn, trong đó trọng tâm là thúc đẩy vai trò của thị trường vốn và thị trường phái sinh tài chính nhằm chia sẻ gánh nặng cung ứng vốn với hệ thống ngân hàng. Cùng với đó, cần đa dạng hóa các định chế tài chính như cho thuê tài chính, quỹ đầu tư, quỹ hưu trí, REITs…, từng bước hình thành hệ sinh thái tài chính đầy đủ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu vốn trung và dài hạn của nền kinh tế. Ông cũng đề xuất sớm thí điểm thị trường carbon, thúc đẩy hình thành trung tâm tài chính quốc tế, phát triển thị trường tài sản mã hóa và quyết liệt triển khai lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán. Song song với các giải pháp về thị trường, việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, củng cố niềm tin nhà đầu tư, đa dạng hóa kênh đầu tư và cải thiện thực chất môi trường đầu tư – kinh doanh được xem là điều kiện then chốt để huy động và phân bổ hiệu quả hơn các nguồn lực trong xã hội cho phát triển kinh tế – xã hội.

Chung quan điểm, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho rằng, thị trường vốn cần tiếp tục được củng cố và phát triển để thực sự trở thành kênh huy động nguồn lực trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế, qua đó từng bước giảm áp lực cho hệ thống tín dụng ngân hàng, đồng thời nâng cao tính minh bạch và an toàn của thị trường. Bên cạnh các giải pháp về tài chính – tiền tệ, việc nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước và tạo lập môi trường thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân được xác định là những yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng. Đồng thời, môi trường đầu tư kinh doanh cũng cần tiếp tục được cải thiện để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất của tăng trưởng và đổi mới sáng tạo.

Ngoài ra, lãnh đạo Bộ Tài Chính cũng nhận thấy việc tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ được xem là yếu tố then chốt nhằm vừa bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, vừa hỗ trợ tăng trưởng cao trong bối cảnh rủi ro ngày càng gia tăng. Đặc biệt, cải cách thể chế và xây dựng môi trường pháp lý minh bạch, ổn định được xác định là giải pháp nền tảng, có tính quyết định để giữ chân các nguồn lực tài chính và thu hút doanh nghiệp, nhất là các nhà đầu tư có chiến lược dài hạn tại Việt Nam.

TS Cấn Văn Lực, Việt Nam cần đồng thời cải thiện cả ba khâu: huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện thể chế thị trường tài chính, tăng cường giám sát an toàn tài chính; đẩy mạnh chuyển đổi số, Fintech, thanh toán không dùng tiền mặt, tài sản số, thúc đẩy tài chính xanh, tài chính bền vững và toàn diện.

Nguồn: https://thoibaonganhang.vn/can-bang-cac-kenh-dan-von-bai-toan-then-chot-cho-tang-truong-ben-vung-175233.html