Cần khung pháp lý tổng thể về tín dụng xanh, trái phiếu xanh

Đề cập về chính sách tín dụng đối với chuyển đổi năng lượng, đại diện một số ngân hàng đề xuất, Việt Nam cần phải hoàn thiện khung pháp lý tổng thể, đó là ban hành quy định thống nhất về tín dụng xanh và trái phiếu xanh (trong đó tập trung năng lượng xanh); quy định cụ thể tiêu chí quản lý rủi ro môi trường và xã hội.

Nhiều gói tín dụng ưu đãi 

Ông Phạm Đức Sơn - Tổng biên tập Tạp chí Nhà đầu tư phát biểu tại Hội thảo ngày 30/10.

Tín dụng xanh luôn là câu chuyện “nóng” khi Việt Nam cam kết mục tiêu NetZero năm 2050 tại COP26 (Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu).

Tại Hội thảo "Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị" do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức ngày 30/10, ông Trần Hoài Nam, Phó Giám đốc Khối khách hàng Doanh nghiệp Vietinbank cho biết, tổng cho vay liên quan tới năng lượng, số dư của Vietinbank hiện là vài trăm nghìn tỷ, trong đó cho năng lượng xanh là hơn 2 tỷ USD (60.000 tỷ đồng). Nguồn lực tài chính cho năng lượng xanh đến từ cả trong nước và quốc tế.

Với Vietinbank, trong 2 năm qua, ngân hàng này đã tổ chức nhiều Hội nghị với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đầu tư vào Việt Nam. 

“Khi vấn đề chuyển đổi xanh trở thành rào cản thương mại của doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xuất khẩu vào thị trường EU, yêu cầu cấp thiết, cần có tiêu chuẩn ESG (môi trường - xã hội - quản trị). Trước vấn đề này, nhiều doanh nghiệp bày tỏ mong muốn có nguồn vốn rẻ để chuyển đổi xanh. VietinBank đang xây dựng hệ thống huy động nguồn lực, đầu tiên từ khung phát triển bền vững, phát hành trái phiếu xanh”, ông Trần Hoài Nam cho biết.

Về phía các NHTM cũng đang tích cực tìm kiếm khách hàng, tìm các loại nguồn rẻ để cho vay các loại dự án xanh. Ông Trần Hoài Nam cho biết, cùng với chủ trương của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), ngoài bảo đảm an ninh năng lượng, VietinBank đã tham gia nhiều gói tín dụng ưu đãi với chuyển đổi xanh như cho vay 1 triệu ha lúa để giảm phát thải với hứa hẹn giải ngân 130.000 tỷ đồng; tham gia với các định chế tài chính châu Âu cho thấy, với thế giới hay châu Âu vẫn rất quyết tâm chuyển đổi xanh.

Ngày 20/8, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng Quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết 70-NQ/TW xác định rõ quan điểm: Phát triển đồng bộ, hợp lý và đa dạng hóa các loại hình năng lượng; ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch. Từng bước chuyển đổi năng lượng đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và cam kết quốc tế.

Ông Vương Văn Quý, Phó Trưởng Ban Chính sách Tín dụng, Ngân hàng Agribank.

Tại Hội thảo, ông Vương Văn Quý, Phó Trưởng Ban Chính sách Tín dụng, Ngân hàng Agribank cho biết, Agribank đã triển khai đa dạng các chương trình tín dụng xanh với tổng quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng. 

Trong đó, một số chương trình tập trung vào năng lượng xanh, năng lượng tái tạo: Chương trình tín dụng xanh ưu đãi với quy mô 30.000 tỷ đồng, dành cho dự án đầu tư thuộc các ngành trọng điểm và lĩnh vực xanh, với lãi suất cố định chỉ từ 6,0%/năm trong 24 tháng, áp dụng đến hết ngày 31/12. Chương trình này ưu tiên các dự án năng lượng tái tạo, nông nghiệp sạch và bảo vệ môi trường, giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn và thúc đẩy chuyển đổi xanh.

“Mở rộng đầu tư cho các dự án bảo vệ môi trường do tổ chức quốc tế tài trợ cho dự án năng lượng gió, mặt trời và khí sinh học do tổ chức quốc tế tài trợ, đặc biệt ở Đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung Tây Nguyên để chống hạn mặn”, ông Vương Văn Quý cho biết.

Căn cứ chỉ đạo tại Nghị quyết 70-NQ/TW, Agribank xác định, tín dụng xanh nói chung và tín dụng cho năng lượng xanh nói riêng là một trong những nội dung trọng tâm trong lộ trình phát triển dài hạn, gắn liền với chuyển đổi số, xây dựng ngân hàng hiện đại và hội nhập quốc tế. 

“Thời gian tới, Agribank tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách nội bộ nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường, xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Trong quá trình cấp tín dụng, Agribank gắn thẩm định dự án với đánh giá tác động môi trường, loại trừ dự án ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, tập trung vào các dự án năng lượng tái tạo như điện gió và mặt trời”, Phó Trưởng Ban Chính sách Tín dụng, Agribank cho biết.

Phía Agribank sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển thêm các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tiêu chuẩn xanh theo quyết định 21 và quốc tế, trong đó tập trung vào năng lượng tái tạo, công nghệ cao và các nguồn năng lượng mới.

TS. Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài điều phối phiên thảo luận mở.

Đại diện Agribank đề xuất, cần hoàn thiện khung pháp lý tổng thể như Ban hành quy định thống nhất về tín dụng xanh và trái phiếu xanh; tạo cơ chế khuyến khích bằng việc ưu đãi hệ số rủi ro, giảm chi phí vốn cho dự án năng lượng xanh; xếp hạng TCTD tín dụng năng lượng xanh; tiếp cận vốn quốc tế, quỹ khí hậu và tái cấp vốn từ NHNN cho công nghệ năng lượng tái tạo.

Đặc biệt cần phải chuẩn hóa dữ liệu, minh bạch thông tin; xây dựng cơ sở dữ liệu phát thải khí nhà kính và tín dụng năng lượng xanh, ứng dụng công nghệ số cho giám sát dự án năng lượng tái tạo.

Thiếu khuôn khổ pháp lý xây dựng về trái phiếu xanh

Liên quan đến tín dụng cho chuyển đổi xanh, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN cho biết, ngành Ngân hàng đã có 10 năm thúc đẩy tín dụng xanh. 

Sau 10 năm triển khai về thúc đẩy tín dụng xanh, kết quả cho vay tín dụng xanh khá tích cực. Theo đó, có nhiều TCTD cho vay dự án xanh theo 12 danh mục. Tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh bình quân từ 2017 đến nay đạt 22%. Riêng với năng lượng tái tạo (NLTT), có sự tăng trưởng vượt bậc.

“Năm 2017 dư nợ cho vay ngành NLTT chỉ có 9.500 tỷ đồng, thì cuối tháng 6/2025 dư nợ tăng lên gần 290.000 tỷ đồng. Nếu tính tốc đột tăng trưởng tín dụng bình quân của ngành NLTT, đạt khoảng 150% và cao hơn nhiều so với tăng trưởng dư nợ bình quân của tín dụng xanh”, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết.

Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước.

Theo NHNN, trong tổng dư nợ tín dụng xanh, tỷ trọng cho vay NLTT chiếm lớn nhất là 39%. Một trong 4 trụ cột Nghị quyết 70, tài chính đóng vai trò quan trọng. Nguồn lực thực hiện Nghị quyết 70 xuất phát từ nguồn tín dụng - từ các hệ thống TCTD thương mại, tín dụng từ ngân hàng chính sách.

Trong danh mục cho vay tín dụng đầu tư, có cho vay NLTT. Nguồn tín dụng thương mại có Nghị quyết 198 của Quốc hội cho cơ chế lãi suất 2% với chủ đầu tư thực hiện dự án về xanh, trong đó có NLTT. “Với cơ chế hỗ trợ 2%, đang xây dựng Nghị định trình Chính phủ và hoàn thiện trong năm 2025. Nguồn từ thị trường vốn có thị trường trái phiếu xanh và sàn giao dịch tín chỉ carbon”, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN cho biết.

Tuy nhiên về trái phiếu xanh, theo đại diện NHNN, Việt Nam vẫn đang thiếu khuôn khổ pháp lý xây dựng Quyết định về trái phiếu xanh. Ngoài ra, cũng còn thiếu Nghị định giao dịch trên thị trường carbon, Bộ Tài chính đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) trình Chính phủ Nghị định này. 

“Các Nghị định này đang thực hiện và hoàn thành trong năm 2025 để chạy chương trình hỗ trợ lãi suất. Danh mục xanh đã được ban hành song chưa triển khai được do Quyết định 21 dù xác định rõ dự án của nhà đầu tư phải xanh hay không với các tiêu chí đã có, song chưa có hướng dẫn từ Bộ NN&MT”, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, EVN đang đóng vai trò trụ cột trong chuyển đổi năng lượng và thực hiện mục tiêu giảm phát thải từ 15 - 35% đến năm 2030.

Với tổng đầu tư 3 - 4 tỷ USD/năm, việc huy động vốn xã hội là cần thiết. Nghị quyết 70 cho phép sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, giúp chia sẻ gánh nặng tài chính và thúc đẩy tiến trình chuyển đổi xanh.

Đối với Chính phủ và các bộ ngành, EVN đề xuất sớm hoàn thiện các quy định, hướng dẫn, khung pháp lý và bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho các công nghệ năng lượng mới như: Điện gió ngoài khơi, lưu trữ năng lượng, công nghệ hydrogen, amoniac, biomass, thu hồi và lưu trữ carbon; hoàn thiện hành lang pháp lý cho thị trường các-bon, đảm bảo đồng bộ với các quy định quốc tế. Ngoài ra, EVN được giao chủ trì một số dự án trọng điểm như điện gió ngoài khơi, thủy điện mở rộng, lưới truyền tải siêu cao áp (HVDC)...

Nguồn: https://baotintuc.vn/kinh-te/can-khung-phap-ly-tong-the-ve-tin-dung-xanh-trai-phieu-xanh-20251030182120092.htm