Cần lộ trình ứng dụng AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang bùng nổ trên toàn cầu, và Việt Nam chắc chắn không muốn tụt lại phía sau. Tuy nhiên, tham gia cuộc đua này mà bỏ qua bài học từ những thất bại của người khác có thể phải trả giá đắt.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt mục tiêu "đưa AI vào giáo dục nhanh hơn, mạnh mẽ hơn", xem AI là công cụ để tăng khả năng tiếp cận giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học, hỗ trợ cá nhân hóa quá trình học tập và khuyến khích tự học. Tại TP HCM, AI được ứng dụng hỗ trợ giáo viên soạn bài giảng, chấm điểm, phân tích kết quả học tập, đồng thời cá nhân hóa phản hồi cho từng học sinh. Tại Mỹ, Pháp và nhiều quốc gia khác, người ta từng tin rằng chỉ cần máy móc xịn và phòng thí nghiệm AI hiện đại là sẽ thành công, nhưng thực tế lại chứng minh rằng công nghệ thôi chưa đủ. Nếu giáo viên, giảng viên không được đào tạo bài bản, tất cả máy móc, phòng thí nghiệm AI chỉ trở thành vật trang trí, không mang lại hiệu quả giáo dục thực sự.

Dự án AI4T (Artificial Intelligence for and by Teachers) tại châu Âu - triển khai ở Pháp, Ý, Slovenia, Ireland và Luxembourg - cho thấy dù trường học được trang bị tốt, song AI chỉ phát huy hiệu quả khi giáo viên được đào tạo bài bản. Các khóa học dài hạn và MOOC (khóa học trực tuyến mở rộng) giúp giáo viên nắm vững cách sử dụng và tích hợp AI vào dạy học.

Dự báo trong 15 năm tới, Nhật Bản sẽ thiếu hàng triệu lao động nên nước này đầu tư mạnh vào robot, AI, tự động hóa để bù vào khoảng trống. Song một vấn đề nổi bật là người lao động lớn tuổi chưa được trang bị kỹ năng số, dẫn đến khoảng cách thế hệ và lãng phí nguồn lực. Điều này cho thấy việc đào tạo, nâng cấp kỹ năng cho người lớn tuổi là yếu tố không thể bỏ qua.

Một cạm bẫy khác là nghĩ rằng AI "hiểu hết" những gì ta nhập vào chúng. Không ít người nhập lệnh (prompt) rất mơ hồ, dẫn đến kết quả sai hoặc thông tin bịa đặt (gọi là "hallucination" - ảo giác của AI). Chuyện này xảy ra ở Thung lũng Silicon, nơi được coi là cái nôi của những công nghệ đột phá. Ngay cả các mô hình phổ biến cũng thường tạo ra thông tin không chính xác nếu câu lệnh không rõ ràng. Vì vậy, prompt engineering - tức kỹ năng đặt câu hỏi, ra lệnh cho AI - không phải trò chơi, mà là kỹ năng cơ bản cần được hướng dẫn từ đầu.

AI chỉ là công cụ. Vì vậy, cần lộ trình ứng dụng AI. Theo đó, phải đặt con người làm trung tâm, đi kèm giáo dục và chính sách xã hội.

Nguồn: https://nld.com.vn/can-lo-trinh-ung-dung-ai-196251011190709925.htm