Chuối ngự thế chân ngô, lúa trên đất bãi ven sông

LÀO CAI Những vườn chuối ngự trên đất bãi ven sông đang dần trở thành sinh kế chủ lực, giúp người dân có thu nhập cao và ổn định.

Bén duyên đất bãi, vườn tạp

Chúng tôi tìm về thôn Vĩnh Lâm, xã Lâm Giang, tỉnh Lào Cai vào một ngày đầu đông. Dọc theo vùng đất bãi ven sông Hồng, màu xanh ngút ngàn của những vườn chuối đang dần thay thế những diện tích ngô, lúa hay vườn tạp kém hiệu quả trước đây.

Những vườn chuối ngự thay thế cho diện tích ngô, lúa kém hiệu quả, mang lại thu nhập khá cho người dân. Ảnh: Thanh Tiến.

Dẫn chúng tôi thăm khu vườn xanh mướt, ông Nguyễn Văn Lợi, một trong những hộ dân đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng không giấu được niềm vui khi nhìn những buồng chuối trĩu quả đang chờ ngày thu hoạch.

Gia đình ông Lợi hiện có hơn 5 sào vườn tạp. Trước đây, diện tích này chủ yếu trồng quế hoặc các loại hoa màu khác nhưng hiệu quả kinh tế không cao, chăm sóc lại vất vả. Nhận thấy chất đất phù sa màu mỡ ven sông Hồng phù hợp với cây ăn quả, ông Lợi quyết định chuyển sang trồng giống chuối ngự.

"Giống chuối này dễ tính lắm, cứ bén rễ là phát triển. Cây giống thì có sẵn từ xưa, cứ thế mình nhân rộng ra dần. Tôi đang có ý định mở rộng hết toàn bộ khu bãi bồi để chuyên canh cây này", ông Lợi chia sẻ.

Theo kinh nghiệm của ông Lợi, trồng chuối ngự nhàn hơn hẳn so với trồng ngô hay các loại cây màu khác. Mật độ trồng trung bình khoảng 50 - 60 gốc/sào. Bí quyết để chuối cho buồng to, quả đẹp nằm ở khâu tỉa cây và bón phân. Mỗi gốc chỉ nên giữ lại 3 cây để tập trung dinh dưỡng nuôi buồng.

Gia đình ông Lợi chuyển đổi hơn 5 sào đất vườn tạp sang trồng chuối. Ảnh: Thanh Tiến.

Để bảo vệ quả, người dân nơi đây còn cẩn thận bọc túi nilon cho từng buồng chuối. Cách này vừa giúp tránh sương muối làm thâm vỏ, giúp quả nhanh lớn, mã đẹp, vừa ngăn chặn được các loại sâu bệnh như sâu đục thân hay ruồi vàng châm quả.

Hiệu quả kinh tế vượt trội so với ngô, lúa

Chuyển đổi từ cây ngô sang cây chuối cũng mang lại niềm vui cho gia đình anh Vũ Văn Hùng, người cùng thôn Vĩnh Lâm. Với diện tích hơn 6 sào, trước đây anh Hùng trồng ngô một năm 2 vụ. Tuy nhiên ngô chủ yếu chỉ để phục vụ chăn nuôi gà, vịt chứ không mang lại nguồn thu trực tiếp đáng kể. Từ khi chuyển sang trồng chuối quy mô hàng hóa cách đây 3 năm, thu nhập của gia đình anh đã tăng gấp 2 - 3 lần.

Anh Hùng phấn khởi: “Trồng chuối nhàn hơn nhiều, không phải cày cuốc vất vả như trồng ngô. Đất bãi bồi này rất hợp, cây phát triển tự nhiên, gần như không cần bón phân nhiều mà vẫn xanh tốt".

Những buồng chuối được người dân bọc túi nilon để chống sâu bệnh. Ảnh: Thanh Tiến.

Về hiệu quả kinh tế, một buồng chuối ngự vào thời điểm được giá có thể bán tới 140.000 đồng (khoảng 20.000 đồng/nải). Ngay cả khi vào mùa rẻ, giá cũng dao động từ 10.000 – 12.000 đồng/nải. Với chu kỳ thu hoạch ngắn (từ lúc trổ buồng đến khi thu hoạch vào mùa hè chỉ khoảng 40 ngày), cây chuối cho thu nhập quanh năm.

Với 50 - 60 gốc/sào (sào 360m2), mỗi năm một khóm chuối ngự cho thu hoạch khoảng 3 buồng, trừ chi phí mỗi sào chuối mang lại lợi nhuận cao gấp nhiều lần so với trồng lúa hay ngô.

Không chỉ thu hoạch quả, thân và lá chuối sau khi chặt hạ còn được tận dụng triệt để. Thân cây được dùng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, giúp tiết kiệm chi phí chăn nuôi; lá và thân mục để lại tại vườn trở thành nguồn phân bón hữu cơ tuyệt vời, giữ ẩm và cải tạo đất, tạo nên một quy trình sản xuất khép kín, an toàn và bền vững.

Mỗi sào trồng chuối ngự có thể thu được khoảng 20 triệu đồng/năm. Ảnh: Thanh Tiến.

Định hướng phát triển bền vững, nâng cao giá trị

Ông Nguyễn Văn Đức, Trưởng thôn Vĩnh Lâm cho biết, phong trào trồng chuối đang lan rộng trong thôn. Hiện thôn có hơn 10 hộ trồng quy mô lớn từ hơn 1 mẫu trở lên, các hộ trồng nhỏ lẻ, tận dụng đất vườn tạp rất nhiều.

"Bà con đang tích cực chuyển đổi những diện tích ao vườn, đất trồng ngô kém hiệu quả, thậm chí cả những ruộng lúa khe lạch năng suất thấp sang trồng chuối. Với giá thị trường hiện nay, cây chuối mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội so với cây lúa, trong khi công chăm sóc ít hơn hẳn", ông Đức khẳng định.

Sự chuyển dịch đúng hướng này đã góp phần quan trọng vào công tác giảm nghèo của địa phương. Thôn Vĩnh Lâm hiện có 154 hộ dân, nhờ kinh tế phát triển, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm mạnh, hiện chỉ còn 2 hộ nghèo và 2 hộ cận nghèo. Thu nhập bình quân đầu người trong thôn đạt khoảng 55 triệu đồng/người/năm. Việc người dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng đã tạo ra nguồn thu ổn định, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng được nâng cao.

Xã Lâm Giang đang định hướng cho các hộ dân liên kết sản xuất để phát triển cây chuối ngự bền vững. Ảnh: Thanh Tiến.

Đầu ra của sản phẩm chuối ngự ở Lâm Giang hiện khá thuận lợi. Thương lái thường vào tận vườn thu mua hoặc người dân tự vận chuyển ra điểm tập kết. Chuối Lâm Giang được ưa chuộng bởi mẫu mã đẹp, vị ngọt đậm đà, hương thơm đặc trưng và đặc biệt là quy trình canh tác "sạch", ít sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Hiện xã Lâm Giang có khoảng 18 - 20ha chuối, tập trung tại các thôn Phú Lâm, Vĩnh Lâm, Nghĩa Giang và Nghĩa Dũng. Tuy nhiên, việc sản xuất vẫn còn manh mún, chưa thành lập được tổ hợp tác hay hợp tác xã để bao tiêu sản phẩm ổn định.

Ông Khổng Văn Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Lâm Giang cho biết: "Cây chuối mang lại thu nhập khá nhưng rủi ro do thiên tai rất lớn, đặc biệt là ở các vùng bãi thấp ven sông. Trận bão số 3 năm 2024 đã khiến nhiều diện tích chuối bị ngập úng, mất trắng. Do đó, định hướng của xã là không mở rộng diện tích ồ ạt ở những vùng rốn lũ mà quy hoạch tại các vị trí cao hơn, an toàn hơn”.

Để phát triển bền vững, xã Lâm Giang đang có những định hướng cụ thể, bên cạnh việc khuyến khích người dân chuyển đổi cây trồng phù hợp, xã chú trọng việc liên kết với các cơ sở chế biến để giải quyết bài toán đầu ra ổn định, tránh tình trạng được mùa mất giá, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/chuoi-ngu-the-chan-ngo-lua-tren-dat-bai-ven-song-d788906.html