Chuyển biến rõ rệt trong việc thay đổi nhận thức của ngư dân về IUU

Những buổi sáng sớm tại Trạm Kiểm soát biên phòng Lình Huỳnh, Đồn Biên phòng Lình Huỳnh (tỉnh An Giang), hình ảnh cán bộ biên phòng trực tiếp kiểm tra thiết bị giám sát hành trình (VMS), hướng dẫn lại những thao tác tưởng chừng đơn giản nhưng vẫn dễ bị bỏ sót trong quá trình ra khơi dài ngày đã trở thành hình ảnh quen thuộc.

Cán bộ Đồn Biên phòng Lình Huỳnh tuần tra, kiểm soát trên biển và hướng dẫn ngư dân chấp hành quy định chống khai thác IUU. (Ảnh: Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang)

Xã Hòn Đất (tỉnh An Giang) hiện có gần 300 phương tiện khai thác hải sản. Trong bối cảnh cả nước đang siết chặt phòng, chống khai thác IUU, áp lực đặt lên vai lực lượng biên phòng địa bàn không hề nhỏ. Báo và Phát thanh - Truyền hình An Giang dẫn lời Thiếu tá Phan Tấn Phát - Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Lình Huỳnh, cho biết mỗi tháng đơn vị tổ chức từ 3 đến 8 lượt tiếp cận phương tiện, vừa kiểm tra thiết bị, vừa nhắc nhở những lỗi ngư dân thường gặp. Trên bờ, cán bộ biên phòng chia nhỏ các buổi tuyên truyền theo nhóm và đến tận nhà trò chuyện, giải thích để bà con dễ tiếp thu.

Cách làm "cầm tay chỉ việc" ấy đã tạo chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của ngư dân. Ông Võ Ngọc Thu, ngụ ấp Vàm Biển, cho biết trước đây chỉ nghĩ đi đúng mùa vụ là đủ, chưa chú ý nhiều đến ranh giới vùng biển hay việc duy trì tín hiệu giám sát hành trình. "Khi cán bộ xuống tàu, chỉ từng nút bật thiết bị, tôi mới hiểu chấp hành không phải để đối phó mà để bảo vệ mình và anh em. Từ đó đến nay, tàu tôi luôn duy trì tín hiệu VMS ổn định", ông Thu nói.

Với những ngư dân thường xuyên đi biển dài ngày như anh Trần Hữu Thanh, ngụ ấp Lình Huỳnh, hình thức tuyên truyền trực tiếp trên tàu lại càng phát huy hiệu quả. "Tôi ít khi nghe trọn một buổi tuyên truyền đông người. Cán bộ đến tận tàu, nói rõ từng điểm nên tôi hiểu ngay vùng biển được phép khai thác và thời điểm phải bật thiết bị VMS", anh Thanh nói.

Theo Trung tá Bùi Khắc Dương, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Lình Huỳnh, hành trình vận động ngư dân thay đổi thói quen không hề dễ dàng. Ngư dân đi biển dài ngày, trình độ tiếp nhận không đồng đều; nếu truyền đạt quá nhiều thông tin một lúc thì khó nhớ, nhưng nếu không nói kỹ lại dễ nhầm lẫn các quy định mới. Vì vậy, đơn vị chủ động chia nhỏ nội dung, biên soạn tài liệu phù hợp từng nhóm đối tượng, đồng thời tổ chức tập huấn thường xuyên để nâng cao kỹ năng tuyên truyền cho cán bộ, giúp thông tin pháp luật ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện.

Cách làm dân vận "đúng người, đúng thời điểm" đã mang lại kết quả rõ rệt. Từ ngày 1/1 đến 30/11/2025, xã Hòn Đất không còn trường hợp khai thác IUU; 98% phương tiện duy trì bật VMS theo đúng quy định. Đáng chú ý, nhiều tàu trước đây thường xuyên bị nhắc nhở nay đã chủ động liên hệ với lực lượng chức năng để kiểm tra tín hiệu trước mỗi chuyến ra khơi.

Theo Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Hữu Ngọc, Đồn Biên phòng Lình Huỳnh đã làm tốt công tác dân vận khi "nói đúng điều bà con cần, vào đúng lúc họ cần nghe". Khi ngư dân hiểu và tự giác chấp hành, công tác quản lý trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả hơn. Đây là mô hình "Dân vận khéo" mang tính thực tiễn cao, góp phần hướng tới mục tiêu gỡ "thẻ vàng" IUU và bảo vệ sinh kế bền vững cho ngư dân.

Không chỉ ở An Giang, tại cửa biển Sông Đốc (tỉnh Cà Mau) - một trong những cửa biển lớn nhất khu vực Đồng bằng sông Cửu Long - công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khai thác thủy sản cũng được triển khai thường xuyên, bài bản. Tại Trạm Kiểm soát Biên phòng Sông Đốc, cán bộ, chiến sĩ kết hợp tuyên truyền trực tiếp trên tàu, phát tờ rơi và hướng dẫn cụ thể cho từng chủ phương tiện, thuyền trưởng, máy trưởng.

Nhờ đó, tình trạng tàu cá mất tín hiệu giám sát hành trình hoặc vượt ranh giới vùng biển giảm rõ rệt qua từng năm, phản ánh sự chuyển biến tích cực trong ý thức chấp hành của ngư dân. Bí thư Đảng ủy xã Sông Đốc Mã Minh Tâm cho biết địa phương xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ trọng tâm, gắn trách nhiệm của từng cán bộ với từng tàu cá. "Tuân thủ quy định không chỉ để gỡ thẻ vàng IUU, mà còn là trách nhiệm bảo vệ nguồn lợi thủy sản và đảm bảo sinh kế lâu dài cho cộng đồng ngư dân", TTXVN dẫn lời ông nhấn mạnh.

Lấy tuyên truyền nâng cao nhận thức làm nền tảng, xã Sông Đốc phối hợp biên phòng, kiểm ngư rà soát danh sách tàu nguy cơ cao để kịp thời nhắc nhở, giám sát. Nhờ vậy, số vụ vi phạm giảm mạnh, ý thức chấp hành của ngư dân ngày càng rõ nét.

Thực tiễn tại Hòn Đất, Sông Đốc và nhiều cửa biển khác cho thấy, khi ngư dân hiểu đúng và tự giác thực hiện, mỗi chuyến tàu ra khơi không chỉ góp phần đẩy nhanh tiến trình gỡ "thẻ vàng" IUU, mà quan trọng hơn là bảo vệ nguồn lợi từ biển, tạo nền tảng cho nghề khai thác hải sản phát triển bền vững.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/chuyen-bien-ro-ret-trong-viec-thay-doi-nhan-thuc-cua-ngu-dan-ve-iuu-218425.html