Chuyên gia hiến kế chiến lược để du lịch Cần Thơ "cất cánh"

Cần Thơ, được mệnh danh là "hạt nhân" của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), với vị thế đô thị loại I trực thuộc Trung ương và vai trò trung chuyển, tiếp nhận, phân phối khách du lịch. Tuy nhiên, du lịch Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, thiếu đột phá và chưa tạo được dấu ấn trên bản đồ du lịch quốc tế.

Để tìm lời giải cho bài toán này, phóng viên Dân trí đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Trần Hoàng Phương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Du lịch Xã hội, về những hiến kế chiến lược giúp "hạt nhân" ĐBSCL bứt phá.

Không níu chân được du khách do đồng nhất sản phẩm

Ông Nguyễn Trần Hoàng Phương nhận định: "Sự trù phú của ĐBSCL là tài sản vô giá cho ngành du lịch Việt Nam. Tuy nhiên, dù sở hữu cảnh quan sông nước độc đáo và văn hóa miệt vườn đặc sắc, du lịch khu vực này vẫn chưa thể cất cánh. Nguyên nhân cốt lõi không nằm ở tài nguyên, mà ở chính chất lượng của sản phẩm du lịch. Ai đến miền Tây sau khi thăm một vài tỉnh, dễ dàng rơi vào trạng thái nhàm chán bởi sự 'na ná giống nhau' giữa các trải nghiệm".

Theo Viện trưởng Viện nghiên cứu Du lịch Xã hội, khủng hoảng đồng nhất sản phẩm bắt nguồn từ việc các địa phương đều khai thác cùng một công thức, dẫn đến một mô hình trải nghiệm lặp đi lặp lại. Du khách đến bất kỳ tỉnh nào trong vùng cũng gần như được phục vụ cùng một "thực đơn": Tham quan vườn cây ăn trái, xuồng chèo len lỏi trong những con rạch, đờn ca tài tử, cải lương và một vài món ăn địa phương.

Ông Phương dẫn chứng, du khách có thể thăm vườn chôm chôm ở Vĩnh Long, sau đó lại thăm vườn dâu ở Cần Thơ. Về bản chất, trải nghiệm cốt lõi vẫn là đi xuồng, hái quả và nghe giới thiệu về cây trái. Sự khác biệt về loại quả không đủ để tạo ra một cú hích về cảm xúc hay một động lực mạnh mẽ để du khách kéo dài thời gian lưu trú hay quay lại lần hai.

Thứ hai, ngoài cảnh quan, ông Phương chỉ ra, ngay cả Di sản Văn hóa Phi vật thể nổi tiếng như Đờn ca tài tử cũng bị tổ chức theo mô-típ gần như đồng nhất tại các khu du lịch sinh thái. Khi trải nghiệm văn hóa không được tổ chức một cách sáng tạo, cá nhân hóa, và kể những câu chuyện khác biệt theo từng địa phương, nó sẽ nhanh chóng trở nên bão hòa.

Sự thiếu vắng "sự riêng biệt và độc đáo" này là một đòn giáng mạnh vào tỷ lệ khách quay lại, theo ông Phương. Nếu du khách cảm thấy đã trải nghiệm đủ ở Tiền Giang, họ sẽ không còn lý do gì để dành thêm thời gian và chi phí khám phá sâu hơn ở An Giang hay Cần Thơ. Đây là tình trạng các tỉnh tự cạnh tranh trực tiếp với nhau trên cùng một sản phẩm kém khác biệt, thay vì cùng nhau tạo ra một chuỗi sản phẩm bổ sung, hấp dẫn cho toàn vùng.

"Khi các tỉnh thành cùng tấu một bản nhạc, Cần Thơ muốn ca một ca khúc hay hơn trên khuôn nhạc ấy, phải làm nên những giai điệu khác biệt cho mình", ông Phương chia sẻ.

Cùng với sự đồng nhất về sản phẩm là vấn đề chất lượng dịch vụ chưa cao. Các sản phẩm du lịch của Cần Thơ đang được vận hành với tiêu chuẩn cơ bản, chủ yếu để đáp ứng nhu cầu dễ tính của du khách nội địa, nhưng hoàn toàn thiếu quy chuẩn quốc tế để thu hút phân khúc khách chất lượng cao.

Sự thiếu hụt được thể hiện rõ rệt thông qua một số hạn chế, thứ nhất là hạn chế về thông tin, có thể thấy hệ thống bảng chỉ dẫn tại các điểm tham quan thường sơ sài, thiếu chi tiết, cụ thể và quan trọng là thiếu phiên bản tiếng Anh chất lượng. Điều này tạo ra rào cản ngôn ngữ, gây khó khăn lớn cho việc tự khám phá của du khách nước ngoài.

Chuyên gia hiến kế chiến lược để du lịch Cần Thơ cất cánh - 2 — Ông Nguyễn Trần Hoàng Phương, Viện trưởng Viện nghiên cứu Du lịch Xã hội (Ảnh: Facebook nhân vật).

Thứ ba, các dịch vụ cốt lõi như thuyền, tàu tham quan sông nước, hay cơ sở vật chất lưu trú chưa đáp ứng được các quy chuẩn về an toàn và vệ sinh nghiêm ngặt, chưa đủ an toàn và tiện nghi cơ bản.

Còn thứ tư theo ông Phương đánh giá là sản phẩm du lịch chủ lực đang mai một khiến du lịch Cần Thơ ngày càng kém hấp dẫn. Điển hình là Chợ nổi Cái Răng - sản phẩm du lịch tiêu biểu đang đối diện với nguy cơ "mai một" nghiêm trọng. Số lượng ghe, thuyền buôn bán giảm sút, hoạt động kém sôi động, khiến trải nghiệm du lịch bị giảm giá trị. Thực trạng này dẫn đến hệ quả là du khách chỉ muốn đến chợ nổi "một lần và không quay lại", đe dọa sự bền vững của một trong những điểm đến độc đáo nhất Cần Thơ.

Những yếu tố trên đã tạo ra một rào cản, cản trở trung tâm đầu não của vùng - thu hút được phân khúc khách quốc tế có khả năng chi tiêu lớn. Khiến khách chỉ xem Cần Thơ như một trạm dừng, một điểm trung chuyển mà không phải là một điểm chi tiêu.

Những du khách này đòi hỏi trải nghiệm phải đi đôi với sự an toàn, chuyên nghiệp, và chất lượng dịch vụ cao cấp. Khi Cần Thơ không thể cung cấp được những giá trị đó, dòng khách giá trị này sẽ chuyển hướng sang các điểm đến khác trong khu vực khác, nơi mà chất lượng dịch vụ đã được chuẩn hóa quốc tế.

Để bứt phá, theo vị viện trưởng, du lịch Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung cần một cuộc cách mạng từ gốc rễ, bắt đầu từ việc phá vỡ sự đồng nhất sản phẩm và tập trung vào xây dựng quy chuẩn chất lượng cao.

Riêng Cần Thơ, với vai trò là "hạt nhân", cần phải là người tiên phong trong việc kiến tạo sự khác biệt, "đặc sản hóa" các trải nghiệm.

"Cửa ngõ" chiến lược bị đứng hình, hạ tầng nội đô đứt gãy

Trong bối cảnh du lịch quốc tế và nội địa hiện đại, hạ tầng hàng không là yếu tố tiên quyết để xác định khả năng tiếp cận và quy mô thị trường của một điểm đến.

Cần Thơ có lợi thế chiến lược là sở hữu Sân bay quốc tế Cần Thơ. Tuy nhiên, ông Phương cũng đánh giá rằng, cơ sở hạ tầng chiến lược này chưa được khai thác hết công năng và vẫn chỉ hoạt động như một sân bay nội địa với số lượng chuyến bay ít ỏi.

Điểm nghẽn hạ tầng sẽ làm giảm khả năng tiếp cận trực tiếp của du khách tới một địa phương làm du lịch. Mặt khác, chức năng quốc tế bị hạn chế khiến Cần Thơ mất đi khả năng đón trực tiếp các dòng khách quốc tế từ các thị trường tiềm năng như Đông Bắc Á (Hàn Quốc, Nhật Bản), Đông Nam Á (Thái Lan, Malaysia) hoặc Châu Âu. Khách quốc tế buộc phải bay qua các trung tâm lớn (TPHCM hoặc Hà Nội), làm kéo dài thời gian, tăng chi phí và giảm sự hấp dẫn tổng thể của chuyến đi.

Để rõ ràng hơn, ông Phương lấy ví dụ Đà Nẵng, nơi có sân bay đã trở thành "cửa ngõ quốc tế" đúng nghĩa, kết nối trực tiếp với hàng chục thành phố quốc tế. Sự bùng nổ của du lịch Đà Nẵng những năm qua gắn liền với khả năng tiếp cận bằng đường hàng không trực tiếp.

"Nếu Sân bay Cần Thơ không thoát khỏi tình trạng sân bay hoạt động chưa khai thác hết công năng, Cần Thơ sẽ mãi bị kìm hãm và không thể cạnh tranh sòng phẳng với các đô thị du lịch khác", ông Phương nhận định.

Mặc dù hạ tầng đường bộ liên vùng đã được cải thiện (qua các dự án cao tốc), nhưng sự thiếu hụt và yếu kém của hệ thống phương tiện di chuyển công cộng trong lòng TP Cần Thơ lại là một điểm nghẽn khác, khiến hạ tầng nội đô bị đứt gãy.

"Du khách, đặc biệt là khách quốc tế hoặc khách du lịch tự túc, cần một hệ thống xe buýt công cộng chất lượng, phủ sóng rộng và giá cả hợp lý để di chuyển giữa các điểm tham quan (ví dụ như bến Ninh Kiều, chợ nổi, các khu du lịch miệt vườn). Khi hệ thống này thiếu và yếu, du khách buộc phải phụ thuộc hoàn toàn vào taxi hoặc xe ôm công nghệ, làm tăng chi phí, giảm tính tự chủ và khiến du khách cảm thấy bất tiện", ông Phương nói.

Cũng theo ông Phương, nhiều điểm tham quan, đặc biệt là các vườn cây ăn trái hoặc các khu du lịch sinh thái mới, nằm sâu trong các con hẻm, cần có các phương tiện công cộng nhỏ gọn, linh hoạt hoặc một hệ thống xe buýt du lịch chuyên biệt để kết nối. Sự thiếu vắng này khiến các điểm đến mới khó tiếp cận, làm giảm sự đa dạng của sản phẩm du lịch.

Ông cũng đưa ra ví dụ tại Bangkok (Thái Lan) hay Singapore, hệ thống tàu điện ngầm và xe buýt công cộng được tích hợp hoàn hảo vào hệ thống du lịch. Du khách có thể dễ dàng mua thẻ đi lại và di chuyển đến hầu hết các điểm tham quan với chi phí thấp và sự thuận tiện cao. Việc Cần Thơ chưa có một hệ thống tương tự khiến thành phố này thiếu tính thân thiện với khách du lịch và tính hiện đại cần thiết của một trung tâm đô thị loại I.

Hạ tầng, bao gồm cả đường không (sân bay) và đường bộ nội đô (phương tiện công cộng, đường sá điểm tham quan), chính là điều kiện cần để du lịch Cần Thơ phát huy được tiềm năng to lớn của mình.

Chỉ khi hạ tầng chiến lược được đầu tư và khai thác hiệu quả, Cần Thơ mới có đủ năng lực để đón lượng khách lớn, chất lượng cao, thực sự trở thành trung tâm du lịch dẫn dắt toàn bộ khu vực ĐBSCL.

Theo ông Phương, chiến lược hàng đầu là phải tập trung phát triển Sân bay Cần Thơ thành một trung tâm quốc tế. Điều này đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách thu hút các đường bay quốc tế, tăng tần suất và đa dạng hóa tuyến bay.

"Chỉ khi Sân bay Cần Thơ phát huy được tối đa vai trò là cửa ngõ hàng không quốc tế, thì 'hạt nhân' này mới có đủ 'tiềm lực và nguồn lực' để đón và phân phối lượng khách lớn, chất lượng cao cho toàn vùng. Song song đó, việc phát triển các phương tiện công cộng nội đô là cần thiết để đảm bảo sự tiện lợi cho du khách", ông Phương cho hay.

Khách đến Cần Thơ nên được chào đón theo "kiểu riêng của Cần Thơ"

Vị viện trưởng này đồng thời cho rằng Cần Thơ cần thiết lập một bộ quy chuẩn đồng bộ cho toàn bộ hệ thống nhà hàng, khách sạn để đảm bảo chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp. Tuy nhiên, điểm nhấn chiến lược là phải tạo ra bộ quy chuẩn mang dấu ấn riêng của Cần Thơ.

Bản sắc này phải được thể hiện qua mọi điểm chạm của du khách, từ cách đón tiếp.

"Ví dụ khách đến Cần Thơ được chào đón bằng hoa sen/hoa súng, quà tặng nhỏ mang tính biểu trưng của địa phương, đến đồ uống đặc trưng như ly chè bánh lọt, cái bánh dân gian. Việc này giúp khách du lịch không chỉ tiêu dùng dịch vụ mà còn 'mua' một trải nghiệm văn hóa không thể tìm thấy ở nơi khác, tạo nên giá trị cảm xúc và sự khác biệt", ông Phương chia sẻ.

Viện trưởng Viện nghiên cứu Du lịch và Xã hội cũng cho rằng, dù là giải pháp, hiến kế nào thì con người luôn được xem là yếu tố căn cơ tạo nên sự thành bại của ngành du lịch tại bất kỳ mọi nơi.

Chính vì điều này mà thành phố cần tập trung đào tạo để người làm du lịch có "kiến thức và tư duy đúng đắn" về phục vụ. Thái độ phục vụ phải được nâng cao một cách cơ bản và triệt để: luôn "cười" khi giao tiếp với khách, chỉ dẫn "rõ ràng" và nhiệt tình.

Đi kèm với đó là việc xây dựng một hệ thống thông tin, chỉ dẫn du lịch phải "cụ thể, chi tiết", không chỉ bằng tiếng Việt mà còn bằng tiếng Anh chuẩn mực. Việc thiết lập trung tâm hỗ trợ thông tin đầy đủ là giải pháp thiết yếu để du khách dễ dàng tiếp cận và trải nghiệm du lịch thuận lợi nhất.

Ngoài ra, để thoát khỏi tình trạng sản phẩm "na ná giống nhau", Cần Thơ cần tập trung phát triển các sản phẩm mang tính đặc thù cao và có quy chuẩn dịch vụ chất lượng.

Ông Phương cho rằng, thành phố cũng cần thay đổi cách làm truyền thông, thay vì làm truyền thông đại trà, tràn lan gây tốn kém chi phí mà không hiệu quả, chiến lược marketing cần có điểm nhấn rõ ràng.

"Cần xác định các giá trị cốt lõi, độc đáo nhất của Cần Thơ để tạo ra thông điệp truyền thông sắc bén. Chiến lược phải tập trung vào những thị trường mục tiêu, tránh dàn trải, nhằm tối đa hóa hiệu quả và tạo ra nhận diện thương hiệu du lịch Cần Thơ mạnh mẽ", ông nói.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp này sẽ mở ra một chương mới cho du lịch Cần Thơ, nơi du khách không chỉ đến mà còn muốn "quay lại" vì những trải nghiệm độc đáo, chất lượng và mang đậm dấu ấn miền Tây sông nước.

Nguồn: https://dantri.com.vn/du-lich/chuyen-gia-hien-ke-chien-luoc-de-du-lich-can-tho-cat-canh-20251027220440216.htm