Chuyện nhỏ cũng cần công khai, minh bạch

QTO - Từ chuyện lùm xùm chất lượng bữa ăn bán trú đến các khoản thu tự nguyện đầu năm học mới thời gian qua khiến dư luận đặt ra vấn đề quản lý và công khai, minh bạch thu-chi trong các trường học. Người có quan điểm ôn hòa thì nói, đừng vội trách nhà trường. Một số người khác lại cho rằng, “tư tưởng không thông, vác bình tông cũng nặng”. Chính sự thiếu công khai, minh bạch đã dẫn đến những bức xúc trên của dư luận.

Từ bữa ăn bán trú đến… các khoản thu tự nguyện

Vụ việc hơn 40 học sinh Trường PTDT bán trú tiểu học Kim Thủy (xã Kim Ngân) bị đau bụng, nôn ói và phải cấp cứu tại bệnh viện sau bữa ăn sáng tại trường, vào ngày 26/9/2025, một lần nữa khiến dư luận lo lắng về vấn đề chất lượng và kiểm soát bữa ăn bán trú tại trường. Đáng nói, trước đó (ngày 19/9), sau bữa ăn sáng, học sinh nơi đây cũng đã bị đau bụng, nôn ói, nhưng biểu hiện nhẹ hơn. Tuy nhiên nhà trường đã bỏ qua công tác kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm, dẫn đến vụ việc xảy ra sau đó nghiêm trọng hơn, khiến dư luận bức xúc. Kết quả xét nghiệm mẫu thức ăn ngày 26/9 dương tính với vi khuẩn Bacillus cereus. Đây là loại vi khuẩn phổ biến trong đất, bụi, nước và thực phẩm, thường gây ngộ độc nếu thực phẩm nấu xong để lâu. Sự việc đang được cơ quan chức năng xác minh, song việc phụ huynh muốn “tẩy chay” người có trách nhiệm phụ trách bữa ăn bán trú những ngày sau đó đã phần nào nói lên bức xúc đó.

Học sinh Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học Kim Thủy (xã Kim Ngân) cấp cứu tại bệnh viện sau khi bị ngộ độc, gây xôn xao dư luận -Ảnh: D.C.H

Vụ việc nói trên chưa kịp lắng xuống, ít ngày sau, mạng xã hội lại xuất hiện hình ảnh 1 suất ăn bán trú có giá 25 nghìn đồng với khay cơm chỉ vài miếng chả, nửa quả trứng luộc, canh rau của Trường tiểu học số 1 Ba Đồn (phường Ba Đồn). Sau khi chính quyền địa phương vào cuộc, lãnh đạo nhà trường thừa nhận hình ảnh nói trên là bữa ăn trưa ngày 6/10/2025 của học sinh bán trú. Chính quyền địa phương đã chỉ ra suất ăn không đúng thực đơn, định lượng thực phẩm ít, chưa bảo đảm dinh dưỡng. Đồng thời yêu cầu nhà trường rà soát, chấn chỉnh toàn bộ quy trình tổ chức bán trú, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, công khai thực đơn, hình ảnh bữa ăn hằng ngày để phụ huynh giám sát.

Cũng trong thời gian qua, sau phản ứng của dư luận và chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, một số trường học trên địa bàn tỉnh bị buộc phải hoàn trả một số khoản tiền vận động đóng góp “tự nguyện” hỗ trợ, mua sắm cơ sở vật chất, vốn được thu theo kiểu cào bằng, ấn định mức thu từ trước. Để xảy ra những chuyện như thế, phụ huynh tâm tư, lo lắng cũng là điều khó tránh.

Lo cho con trẻ

Sau những xôn xao dư luận về các khoản thu tự nguyện của một số trường học, mạng xã hội lan truyền một bức tâm thư có nội dung: “Đừng vội trách khi nhà trường vận động xã hội hóa vì chính con ta đang hưởng điều đó mỗi ngày”.

Xin trích: “Tôi cũng như bao cha mẹ khác, chỉ mong con mình mỗi ngày đến trường được học trong môi trường tốt nhất. Trường công thì ai cũng biết, ngân sách đâu có dư dả gì. Nhiều cái nhỏ nhỏ như: Quạt, bảng, rèm, cái điều hòa cho các con ngủ trưa mát... nếu không có phụ huynh chung tay xã hội hóa thì chắc khó mà có được. Tôi nhớ, hôm rồi con về nhà, vừa ăn cơm vừa nói: “Mẹ ơi, trong lớp con có điều hòa rồi, trưa ngủ mát lắm, không bị nóng như năm ngoái nữa”. Nghe con nói mà lòng thấy ấm. Nghĩ cũng mừng, vì biết bao nhiêu bàn tay chung góp mới có được cái mát mẻ đó cho con mình.

Dạo ni, tôi thấy trên mạng nhiều bài đăng nói chuyện thu tiền xã hội hóa “sai” này kia. Thực ra, nếu việc thu-chi rõ ràng, thống nhất giữa phụ huynh với nhà trường và số tiền đó dùng đúng vào chỗ cho các cháu, thì tôi nghĩ không nên vội quy chụp hay lên án. Cái chúng ta cần làm là cùng bàn, cùng giám sát, cùng đồng lòng, chớ nên vì vài tiếng đồn mà làm mất đi cái tình, cái tâm của những người đang lo cho con em mình từng bữa ăn, giấc ngủ, tiết học. Nếu ai cũng nghĩ đơn giản rằng: “Một chút góp sức của mình, đổi lại con có môi trường học tốt hơn, mát hơn, sạch hơn” thì chắc chuyện gì cũng nhẹ nhàng và tốt đẹp cả. Tôi biết, khi viết ra những dòng này, sẽ có người nói tôi “bênh trường”, “nói đỡ cho thầy cô”. Nhưng không sao, tôi chỉ muốn nói ra điều mình thật sự nghĩ. Tôi không bênh ai, chỉ bênh cho những đứa trẻ…”.

Bức tâm thư nhận được nhiều ý kiến phải hồi trái chiều của dư luận. Có ý kiến đồng tình, nhưng cũng có nhiều người phản đối. Họ cho rằng, việc đóng góp vài ba trăm nghìn đồng để mua sắm cơ sở vật chất cho con có điều kiện học tập tốt hơn, là điều hoàn toàn ủng hộ. Họ chỉ bức xúc vì thu-chi không được công khai, minh bạch. Ví như, có trường năm nào cũng yêu cầu phụ huynh đóng tiền mua ti vi, điều hòa, trong khi các thiết bị đang có sẵn? Có phụ huynh cho rằng, nếu phải đóng góp thì mỗi học sinh chỉ cần đóng góp một lần từ năm học đầu cấp là được, còn lại chỉ đóng 1 khoản nhỏ để bảo dưỡng, sửa chữa khi thiết bị hư hỏng mà thôi. Nói vậy, nhưng không đóng không được. Dân gian có câu “tư tưởng không thông, vác bình tông cũng nặng” là vì thế.

Chuyện không nhỏ

Buổi họp phụ huynh đầu năm học, sau khi giáo viên chủ nhiệm trình bày lý do tổ chức họp, một vị phụ huynh bực bội đứng lên phản ứng: “Họp phụ huynh để bàn chuyện giáo dục, học tập cho con em, chứ nghe họp là bàn chuyện nộp tiền”. Nói rồi người này bức xúc bỏ về trước sự ngỡ ngàng của nhiều phụ huynh và giáo viên. Cuộc họp trở nên căng thẳng khi bàn đến các khoản thu, trong đó có khoản tiền thuê người vệ sinh lớp học. Nhiều phụ huynh đồng tình đóng góp để chia sẻ với sự vất vả của giáo viên vì phải kèm cặp, nhắc nhở các cháu làm. Chỉ số ít người không đồng ý, với lý do để học sinh tự vệ sinh lớp học.

Một buổi họp phụ huynh bàn chuyện nộp tiền - Ảnh: D.C.H

Một phụ huynh thuộc gia đình có điều kiện đứng lên phát biểu thẳng thắn rằng: “Con tôi là con trai một, nhưng chúng tôi không muốn bao bọc, nuông chiều cháu. Lúc ở nhà, chúng tôi vẫn bảo cháu làm những việc nhỏ, phù hợp với lứa tuổi, như: Rửa bát, lau nhà, sắp xếp quần áo... chứ không làm thay. Chúng tôi bảo con làm, không chỉ để cháu làm việc phụ giúp ba mẹ, mà còn rèn luyện ý thức lao động và tôn trọng giá trị của sức lao động. Hơn ai hết, nhà trường là nơi giáo dục tri thức và nhân cách cho trẻ, thì không nên để người khác làm thay các cháu được”. Cuối cùng, khi lấy ý kiến toàn thể phụ huynh, ai nấy đều đồng ý nộp tiền thuê người làm. Số ít phụ huynh phản đối còn lại không thể thay đổi được tình thế, nên không thể không theo, bởi đây là quyết định của số đông. Kể chuyện này để biết rằng, với những vấn đề cần bàn bạc, thảo luận, hãy công khai để người trong cuộc quyết định.

Từ những vụ việc nêu trên, có người bảo, nhiều người “vạch lá tìm sâu”, “chuyện bé xé ra to”. Tiền của mình đóng cho con mình hưởng thụ, sao phải lăn tăn. Thế nhưng, đã là chuyện tiền bạc, chuyện liên quan đến bữa ăn, sức khỏe của con em mình, không ai không “nhạy cảm” và cũng không nên xem đó là chuyện nhỏ.

Dương Công Hợp

Nguồn: https://baoquangtri.vn/xa-hoi/202510/chuyen-nho-cung-can-cong-khai-minh-bach-d1748a6/