Báo chí cách mạng ra đời tới giờ cũng đã trăm năm, mà trong chiều dài ấy, Thái Nguyên nói chung, báo chí nói riêng của quê mình cũng nhiều điểm nhấn. Thôi thì ta lại nói về ta, lại nói về nhau - Về tờ Thái Nguyên hơn 6 thập kỷ mà chúng mình gắn bó
 |
| Nhà báo Phan Hữu Minh. |
Vui lên nào, mình đang về đấy chứ!
Phải rời xa một nơi gắn bó mấy mươi năm để đến nơi ở và làm việc mới, không xao xuyến, lo âu, bồi hồi mới lạ. Câu chuyện tâm tư, trắc ẩn trên mạng xã hội bằng những ngôn từ nhói lòng: Chào nhé, nhớ nhé… “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn”… Tôi nói với các đồng nghiệp: Vui lên nào các bạn trẻ: Mình đang về đấy chứ! Về để phụng sự cho đất nước vươn mình trong thời đại mới.
Thái Nguyên, cái tên rất ý nghĩa. Bạn tôi - PGS. TS Hán Nôm học Nguyễn Thùy Vinh giải nghĩa: Thái Nguyên là vùng đất rộng lớn, an lành và thiện lương, Thái Bình… Thời Lý (1009-1225), Thừa tuyên Thái Nguyên bao gồm Thái Nguyên - Bắc Cạn - Cao Bằng và một phần của Tuyên Quang ngày nay. Thái Nguyên là phên dậu của kinh thành Thăng Long suốt chiều dài lịch sử. Năm 1499, niên hiệu Cảnh Thống thứ 2, vua Lê Hiến Tông tách phủ Cao Bằng ra khỏi Thái Nguyên, thành lập đơn vị hành chính như cấp tỉnh.
Ngày 11/4/1900, toàn quyền Đông Dương Paul Doumer ra Nghị định tách một phần đất thuộc Thái Nguyên thành lập tỉnh Bắc Kạn gồm bốn châu: Bạch Thông, Chợ Rã, Thông Hóa (sau đổi thành Na Rì) và Cảm Hóa (sau đổi thành Ngân Sơn).
Tên Bắc Cạn là tên một đỉnh núi thuộc vòng cung Ngân Sơn (Pác Kap). Đến nay, qua 125 năm hình thành, Bắc Kạn với 7 huyện và 1 thành phố đã có bước phát triển mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Trong 125 năm, có 32 năm về lại xứ Thái với danh xưng là Bắc Thái (1965-1997).
Bây giờ là lấy lại gốc ban đầu cách nay 1016 năm. Vậy là chúng mình trở về - trở về nguồn cội trong lòng cương vực Tổ quốc Việt Nam… Khi trở về, Thái Nguyên là tỉnh thuộc loại nhỏ, diện tích tự nhiên chưa được tám nghìn tư cây số; dân ngót triệu tám. Thế nhưng, lợi thế của Thái Nguyên mới lại rất đáng kể. Theo đó, vốn cùng một nhà nên có nhiều nét tương đồng về tập quán, truyền thống lịch sử, đời sống văn hóa, xã hội, vốn là trung tâm công nghiệp, giáo dục và logistics của vùng.
Sự hiện diện của các tập đoàn lớn như Samsung, các khu công nghiệp, hạ tầng giao thông giúp xứ chè định hình vai trò “cửa ngõ công nghiệp" tại miền núi phía Bắc; phía Bắc sở hữu thế mạnh riêng về tài nguyên rừng, khoáng sản, nông sản bản địa và tiềm năng du lịch sinh thái.
Sự kết hợp giữa một trung tâm sản xuất công nghiệp, dịch vụ với một vùng nguyên liệu nông lâm đa dạng mở ra cơ hội tái cấu trúc ngành kinh tế theo hướng bền vững. Không gian phát triển được mở rộng, chuỗi giá trị được kết nối chặt chẽ, tạo điều kiện để thu hút đầu tư vào các lĩnh vực mới.
Về mặt xã hội, tỉnh mới có điều kiện để thu hẹp chênh lệch giữa vùng đô thị và miền núi. Hệ thống hạ tầng, y tế, giáo dục chất lượng được lan tỏa và kết nối hiệu quả hơn. Người dân khu vực miền núi có cơ hội tiếp cận tốt với các dịch vụ chất lượng.
Tỉnh mới có thể xây dựng chiến lược phát triển văn hóa toàn diện. Gắn kết giữa bảo tồn và phát huy giá trị di sản với phát triển du lịch cộng đồng. Điều này vừa góp phần gìn giữ truyền thống, vừa thúc đẩy kinh tế và gắn kết cộng đồng.
Bây giờ ta cùng nói với nhau về đường chúng ta đi
Ngày 2/9/1956 đánh dấu sự ra đời của báo chí cách mạng tỉnh Thái Nguyên bằng việc khai trương hệ thống truyền thanh với 23 cụm loa và 30km đường dây. Ngày 25/8/1962, một ngày thật ý nghĩa: Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên Lê Đức Chỉnh ký quyết định thành lập tờ báo của Đảng bộ. Ngày 5/6/1965, Báo Bắc Thái ra số đầu.
Trước đó, trong những năm kháng chiến chống Pháp, đã có các tờ Nhân Dân, Cứu quốc, Quân đội nhân dân, Việt Nam Thông tấn xã, Văn nghệ Cứu quốc ra đời và phát triển trên mảnh đất này. Chúng ta là địa phương nuôi dưỡng và là cái nôi của báo chí cách mạng. Chúng ta đã theo kịp, thậm chí nhiều lĩnh vực còn đi trước thời đại.
Các cơ quan báo chí Thái Nguyên và Bắc Cạn dũng cảm trải qua những thời kỳ trầm lắng, nhiều thời kỳ rực rỡ, phát triển mạnh, đặc biệt là chất lượng thông tin. Báo chí địa phương nhưng tổ chức sản xuất hàng trăm tập phim ký sự, các phim truyện dài tập, các cầu truyền hình quy mô lớn để tôn vinh truyền thống đất nước, quê hương.
Phát huy truyền thống là cái nôi của nền báo chí cách mạng trong suốt dòng chảy của lịch sử báo chí, báo chí Thái Nguyên luôn đứng ở vị trí tiên phong, xung kích, theo kịp thời đại. Cho đến nay đã phát triển đồng bộ các nền tảng báo điện tử, mạng xã hội Facebook, TikTok, YouTube, Zalo, Intagram, đưa tin tức đến với bạn đọc một cách nhanh chóng, sinh động và hiệu quả.
Mấy chục năm qua, chúng ta đã dầy công đào tạo một đội ngũ làm báo chuyên nghiệp, có kỹ năng, trình độ nghiệp vụ và yêu nghề.
Chúng ta đang có mặt trong những năm tháng đầu của thời đại mới, kỷ nguyên vươn mình của đất nước. Những người làm báo Thái Nguyên sớm nhận ra những bất cập trong hoạt động truyền thông như sự dư thừa, trùng lặp trong thông tin; lãng phí nhân lực, xa rời cuộc sống và cồng kềnh trong quản lý ở thời đại 4.0 đã dũng cảm và thống nhất xây dựng đề án cải cách lại. Ngày 29/3/2024, UBND tỉnh cũng đã ban hành Quyết định 614 phê duyệt đề án này.
Theo đó, từ năm 2026, báo chí Thái Nguyên thực hiện tự chủ và đến năm 2030 hợp nhất thành một cơ quan báo chí tổng hợp. Việc tiến hành ngay trong năm nay chính là đòi hỏi của Đảng, của cuộc sống với không chỉ báo chí. Tinh gọn, hiệu quả, báo chí Thái Nguyên mới cần khắc phục mấy điểm còn yếu trong thực hiện nhiệm vụ thời gian qua. Đó là tính phát hiện và phản biện, hai chức năng quan trọng và uy lực của báo chí tương đối mờ nhạt.
Chúng ta phản ánh khá tốt việc đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống nhưng lại trễ nải việc đưa những đòi hỏi, những mô hình tốt của cuộc sống lên báo. Khắc phục ngay tình trạng người làm báo sa lông vốn khá phổ biến hiện nay. Trí tuệ AI là công cụ để khai thác tư liệu, không thay được tâm hồn con người.
Tòa soạn hội tụ, đa nền tảng… chúng ta đều đã có nhưng ứng dụng thế nào với sáp nhập bộ máy? Theo tôi: Tòa soạn sau sáp nhập phải bố trí nhân sự hợp lý, chọn những phóng viên có chuyên môn cao, có năng khiếu báo chí, thạo nghề ở tất cả các thể loại, loại hình...
Báo chí chính thống của chúng ta chỉ thắng mạng xã hội ở tính nhanh, nhạy, chính xác và có tính định hướng. Chính vì thế, cần bố trí phóng viên thường xuyên ở 92 cơ sở xã, phường xa xôi, đặt chế độ thường trú để luôn có nguồn tin gốc.
Hợp nhất không có nghĩa là cộng cơ học đầu mối và công việc. Phải có một trung tâm (kho) để tiếp nhận dữ liệu tổng hợp do phóng viên, biên tập viên gửi về. Chấm dứt tình trạng một sự kiện có nhiều phóng viên tác nghiệp. Biên tập viên giỏi ở các loại hình báo chí: Báo in (bao gồm cả tạp chí văn nghệ), báo điện tử, báo nói, báo hình… dùng dữ liệu đó để kiến tạo nội dung…
Có một điều chắc chắn rằng: Cuộc cách mạng trong hoạt động báo chí hiện nay đòi hỏi lãnh đạo, quản lý phải giỏi chuyên môn, cán bộ phải giỏi nghề, phóng viên phải đa năng hơn, nếu trước đây nhiều người làm một việc thì hiện một người phải làm nhiều việc. Ngoài kỹ năng viết tin bài cho báo giấy thì phải biết làm cả báo điện tử, thậm chí dẫn chương trình trong các lĩnh vực mình theo dõi.
Tôi cho rằng sau khi sáp nhập, thuận lợi nhiều hơn khó khăn. Người lao động được thỏa thích sáng tạo tác phẩm trên mọi loại hình báo chí mà Tòa soạn có… Sản xuất chương trình theo nội dung số; Chiến lược chuyển đổi số của Tòa soạn… có vị trí sống còn trong hoạt động báo chí chuyên nghiệp và hiện đại ngày nay…
Trong mọi thời kỳ, trách nhiệm xã hội của Tòa soạn và thực hiện nghĩa vụ công dân của từng nhà báo công tác tại Thái Nguyên đều được chú trọng. Chẳng những tự rèn luyện đạo đức, nhân cách của từng cá nhân người làm báo mà còn tạo ra uy tín, vị thế của báo chí.
Báo chí Thái Nguyên của chúng ta khi sáp nhập đang có khá đầy đủ các điều kiện cần và đủ của một Tòa soạn hội tụ, sẵn sàng thực hiện hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và bước vào kỷ nguyên mới một cách tự tin nhất.
Thuận lợi và thách thức hiện là 50-50. Thuận lợi là trong hành trang của chúng ta có bề dày truyền thống và cống hiến, có sự ủng hộ nhiệt thành và hiệu quả của cơ quan chủ quản, các cấp, ngành và công chúng báo chí. Chúng ta có đủ các loại hình cơ bản để chuyển tải thông tin mà do hình thành sớm, tích lũy được kinh nghiệm và kỹ năng nghề, công nghệ phụ trợ. Chúng ta có đội ngũ phóng viên, người làm báo có tay nghề và yêu nghề.
Thách thức đang rất lớn, xuất phát từ đòi hỏi thực tế và môi trường hoạt động báo chí. Thứ nhất, phải thực hiện Quy hoạch báo chí của Nhà nước và các quy định khác nhằm dần dần xóa bỏ bao cấp về báo chí. Nghĩa là chúng ta phải thực hiện đúng tôn chỉ quy định nhưng lại phải sản xuất và bầy bán các hàng hóa mà người đặt mua (tỉnh, ngành, đơn vị, không hạn chế lãnh thổ…) thấy có ích, nhiều hàng chất lượng, chắc chắn đắt hàng. Nói cách khác kinh tế báo chí phải được coi là nhệm vụ then chốt và thực hiện một cách nghiêm túc.
Thứ hai, phải tổ chức mới quy trình tác nghiệp theo mục tiêu tinh gọn và cạnh tranh thông tin. Thông tin của báo phải là thông tin gốc, tin cậy, chuẩn xác. Muốn vậy phải rèn kỹ năng phản ứng nhanh, phải có những cây bút có khả năng điều tra, phát hiện, tổng hợp và phản biện tốt.
Thứ ba, trước khi làm công việc của nhà báo, chúng ta là cán bộ chính trị. Mà đã vậy, công tác tại báo Đảng địa phương chúng ta phải đồng thời làm công tác tuyên giáo, dân vận và cả giám sát, cộng với đó là một cây bút đầy ắp tri thức, bản lĩnh nghiêm cẩn và nhân văn…
Vài tâm sự với đồng nghiệp, hy vọng cung cấp thêm thông tin và suy nghĩ về nghề.
Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202506/cung-noi-voi-nhau-ve-duong-chung-ta-di-51b1350/
Bình luận (0)