Đầu tư R&D và chuyển đổi số sẽ tạo bước nhảy vọt cho Nông nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số và phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đầu tư R&D (Nghiên cứu và phát triển sản phẩm) trong nông nghiệp không chỉ giúp giải quyết các bài toán khó mà còn mang lại cơ hội lớn để nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững. Phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng vụ Khoa học công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về vấn đề này.

Đầu tư R&D và chuyển đổi số sẽ tạo bước nhảy vọt cho Nông nghiệp Việt Nam - Ảnh 1. — TS Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng vụ Khoa học công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Phóng viên: Xin cảm ơn TS Nguyễn Văn Long đã nhận lời phỏng vấn về vấn đề này. Thưa TS Nguyễn Văn Long, Ông có thể cho biết vai trò của khoa học – công nghệ trong chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam hiện nay?.

TS Nguyễn Văn Long: Trong chiến lược phát triển Nông nghiệp và Môi trường đã được thể hiện ở nhiều các văn bản của Đảng và Nhà nước, như Nghị quyết số 19 của BCH TƯ ngày 16/6/2022 hoặc Kết luận 129 ngày 26/11/2025 của Bộ Chính trị, và trước đó có Quyết định 150 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó xác định Khoa học Công nghệ là động lực then chốt, là yếu tố quan trọng quyết định để thúc đẩy việc tăng trưởng của nhành Nông nghiệp và Môi trường.

Phóng viên: Thưa ông. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đặt mục tiêu gì trong việc đưa nông nghiệp Việt Nam chuyển từ "sản xuất truyền thống" sang "nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh"?.

TS Nguyễn Văn Long: Đầu tiên, muốn chuyển từ nông nghiệp số sang nông nghiệp thông minh, nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp thông minh đầu tiên rất là quan trọng Bộ đã và đang làm là hoàn thiện cơ sở pháp lý. Hiện nay đã hoàn thiện, một luật sửa tất cả các luật, hai tất cả các tiêu chuẩn phải đáp ứng theo sản xuất thông minh, sản xuất số, thứ 3 là cơ sở hạ tầng từ việc xây dựng cơ sở dữ liệu của ngành, hiện nay tất cả mười mấy cơ sở dư liệu đang được xây dựng phải phấn đấu trong năm 2025 này xong. Và sau khi chúng ta có đầy đủ những cái đó, bắt đầu chúng ta mới chuyển giao những công nghệ để đưa vào phục vụ cho sản xuất. Ngoài ra, những kết quả nghiên cứu để phục vục cho nghiên cứu cũng như sản xuất thông minh cũng cần được đưa vào ứng dụng trong thực tiễn sản xuất cũng như thương mại hóa các sản phẩm.

Phóng viên: Ông có thể cho biết những chính sách trọng tâm mà Bộ sẽ thúc đẩy trong giai đoạn 2025–2030 để phát triển nông nghiệp công nghệ cao là gì?.

TS Nguyễn Văn Long: Đầu tiên, chính sách trọng tâm Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ đã quyết định và đa đang chỉ đạo thực hiện, một là hoàn thiện thể chế pháp luật chuyên ngành kèm theo đó là các tiêu chuẩn, quy chuẩn để làm sao chúng ta định hướng từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang sản xuất có tính chất tư duy hàng hóa là kinh tế nông nghiệp thì tất cả các tiêu chuẩn quy chuẩn pháp luật phải đầy đủ. Cái thứ hai chúng ta không thể làm cách quản lý như trước đây là chủ yếu tập trung giấy tờ mà chúng ta phải chuyển đổi số toàn diện trong việc sản xuất nông nghiệp thông minh. Muốn làm được việc đó thì từ cơ sở hạ tầng, từ từng cơ sở dữ liệu chuyên ngành phải xây dựng được.

Cái thứ ba, ngay lập tức chúng ta đưa vào ứng dụng các công nghệ cao, công nghệ phát triển tại Việt Nam kể cả trên thế giới vào từng loại hình cho phù hợp từng mô hình sản xuất như trồng trọt bảo vệ thực vật, chăn nuôi thú y cũng như phù hợp với từng vùng lãnh thổ trên đất nước của chúng ta.

Phóng viên: Ở nước ta, Đầu tư cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm (D&D), chuyển đổi số để chế biến sâu, tạo ra sản phẩm chất lượng cao, nâng tầm vị thế nông sản Việt trên thị trường quốc tế đang làm chìa khóa cho bài toán đưa ngành nông nghiệp có bước nhảy vọt đột phá. Vậy theo Ông, ai đang giữ vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt cuộc chơi này?.

TS Nguyễn Văn Long: Nhà nước có vai trò dẫn dắt, định hướng, tập trung vào các công nghệ lõi, công nghệ chiến lược. Còn yếu tố quyết định đem lại thành cồn, đưa vào phục vụ sản xuất và thương mại hóa đó phải là doanh nghiệp. Cho nên doanh nghiệp luôn luôn là nòng cốt, là trọng tâm của chiến lược phát triển thì lúc đó moin công nghệ thông qua phát triển của doanh nghiệp mới thúc đẩy việc sản xuất và thương mại hóa thành công được.

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã xác định rõ: phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết, là thời cơ vàng để đất nước ta vươn lên mạnh mẽ, hiện thực hóa khát vọng hùng cường trong kỷ nguyên mới.

Nông nghiệp không chỉ là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam mà có vai trò quan trọng trong an ninh lương thực quốc gia. Để đưa ngành này phát triển đột phá, đem lại giá trị gia tăng cao việc đầu tư cho R&D, chuyển đổi số để chế biến sâu, tạo ra các sản phẩm mới, sản phẩm có hiệu quả vượt trội sử dụng trong nước và xuất khẩu là chìa khoá giải bài toán này.

Chia sẻ tại Toạ đàm "R&D & Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Tạo giá trị gia tăng cao", thuộc chuỗi chương trình "Đổi mới sáng tạo – Đòn bẩy cho kỷ nguyên mới", do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức, PGS.TS. Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau Quả - Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam Bộ Nông nghiệp & Môi trường đánh giá cuộc cách mạng trong chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo là bài toán được Nghị quyết 57 đặt ra, toàn ngành nông nghiệp đã đón nhận và vào cuộc.

Tại các Viện nghiên cứu, trường học thời gian qua đã tập trung thực hiện nhiều vấn đề mũi nhọn tạo ra chuyển biến tích cực và có hiệu quả rõ rệt. Như tập trung đầu tư nghiên cứu phát triển, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ sinh học tạo ra giống cây trồng mới, nghiên cứu kỹ thuật canh tác thông minh, tiên tiến. Kết nối dữ liệu trong phát triển nguồn gen cây trồng, dữ liệu trong quản lý sản xuất hiệu quả, ứng dụng xây dựng hạ tầng chuyển đổi số trong các viện, trường. Đồng thời xây dựng dữ liệu, phần mềm số trong chuyển đổi số vào nghiên cứu tiện lợi hơn. Viện nghiên cứu cũng phối hợp với các doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại xây dựng chương trình phần mềm chuyển đổi số gắn kết thuận lợi.

"Tôi tin chỉ trong 10 năm tới toàn bộ nông dân Việt Nam sẽ sản xuất nông nghiệp ứng dụng chuyển đổi số trong công việc, có đến 80-90% sản phẩm được sản xuất từ ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo. Với riêng lĩnh vực hoa quả, hiện nay đang xuất khẩu 6-7 tỷ USD nhưng chỉ trong thời gian ngắn tới kim ngạch xuất khẩu đạt 10 tỷ USD trong tầm tay. Việt Nam sẽ là một trong những cường quốc xuất khẩu rau quả trong khu vực và trên thế giới", PGS Đặng Văn Đông nhận định.

Nguồn: https://vtv.vn/dau-tu-rd-va-chuyen-doi-so-se-tao-buoc-nhay-vot-cho-nong-nghiep-viet-nam-10025121706255549.htm