Đến Đại học Quốc gia TP.HCM, xem triển lãm sơn mài Tương Bình Hiệp

Triển lãm do Trung tâm Thông tin, Thư viện và Bảo tàng phối hợp Khoa Văn hóa học cùng Hiệp hội Sơn mài và Điêu khắc TP.HCM tổ chức tại Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM.

Sự kiện nhằm tôn vinh giá trị của nghệ thuật sơn mài truyền thống, đồng thời khơi gợi tinh thần gìn giữ di sản văn hóa trong cộng đồng học thuật và người trẻ.

Sơn mài - di sản được hun đúc hơn 300 năm

Triển lãm "Nghệ thuật sơn mài - Kết nối di sản Việt" giới thiệu những tác phẩm sơn mài tiêu biểu của làng nghề truyền thống Tương Bình Hiệp, được Hiệp hội Sơn mài - Điêu khắc TP.HCM tuyển chọn.

Triển lãm giới thiệu 123 hiện vật, gồm 107 hiện vật từ các họa sĩ, nghệ nhân và xưởng chế tác thuộc Hiệp hội Sơn mài - Điêu khắc TP.HCM, cùng 16 hiện vật từ giảng viên nhà trường và các nhà sưu tập.

Đồng thời tạo cơ hội để giảng viên, sinh viên và công chúng tìm hiểu kỹ thuật, lịch sử và sự phát triển của làng nghề, đồng thời mở rộng kết nối giữa nhà trường và cộng đồng nghệ nhân.

Tiêu chí tuyển chọn tác phẩm hướng đến sự đa dạng, từ tranh và sản phẩm sơn mài truyền thống, các mẫu vật sưu tập đến các sản phẩm ứng dụng.

Triển lãm mong muốn sinh viên có thể nhận diện quá trình phát triển của nghề sơn mài qua nhiều thời kỳ: từ kỹ thuật, màu sắc đến hình thức thể hiện để hiểu hơn về cách một di sản được gìn giữ, bảo tồn và thích ứng với nhu cầu của thị trường đương đại.

Đến Đại học Quốc gia TP.HCM, xem triển lãm sơn mài Tương Bình Hiệp - Ảnh 2. — Phát biểu khai mạc, TS Bùi Thu Hằng, Giám đốc Trung tâm Thông tin, Thư viện và Bảo tàng, nhấn mạnh triển lãm vừa tôn vinh nghệ thuật sơn mài truyền thống, vừa giới thiệu vai trò của di sản này trong đời sống hiện đại - Ảnh: BTC

sơn mài - Ảnh 3. — Nghệ nhân Lê Bá Linh chia sẻ với GS.TS Ngô Thị Phương Lan và sinh viên về một số sản phẩm làm bằng tranh sơn mài - Ảnh: BTC

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, Nghệ nhân ưu tú Lê Bá Linh, Phó chủ tịch Hiệp hội Sơn mài - Điêu khắc TP.HCM, cho biết triển lãm mang ý nghĩa đặc biệt hơn khi diễn ra vào dịp kỷ niệm 21 năm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam.

Ông nhắc lại: "Sơn mài Tương Bình Hiệp đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia từ năm 2016. Triển lãm là cơ hội để sinh viên nắm bắt di sản ấy, hiểu hơn về một nghề đã tồn tại hơn 300 năm và vẫn không ngừng tiếp nối qua nhiều thế hệ".

Tuy vậy, ông tin tưởng vào sự trở lại của các giá trị truyền thống trong xu hướng sản xuất xanh và tuần hoàn hiện nay: "Khi quay về nguyên liệu hữu cơ, cách làm thủ công, sơn mài truyền thống sẽ có chỗ đứng mới. Điều quan trọng là phải tìm được hướng thương mại hóa để tạo ra kinh tế, từ đó mới có thể bảo tồn bền vững".

sơn mài - Ảnh 4. — Sinh viên có dịp tham quan các tác phẩm sơn mài tại triển lãm - Ảnh: BTC

Nghệ nhân Lê Bá Linh cũng nhấn mạnh sự đồng hành từ phía Nhà nước trong việc hỗ trợ kinh phí, tạo điều kiện cho các nghệ nhân duy trì nghề và sáng tạo.

Viêc bảo tồn sơn mài truyền thống trong bối cảnh hiện đại cũng đang đặt ra nhiều thách thức. Thị trường thu hẹp, số lượng nghệ nhân giảm và đặc biệt là "thiếu bước chuyển giao thế hệ" khiến nghề có nguy cơ bị gián đoạn.

Triển lãm lần này không chỉ là dịp để người xem chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chất liệu sơn mài, mà còn là cầu nối giữa nghệ nhân và thế hệ trẻ.

sơn mài - Ảnh 5. — Vỏ bào ngư được trưng bày, vỏ được dùng để tạo hiệu ứng khảm trai hoặc hiệu ứng "Cửu Khổng" lấp lánh trên tranh sơn mài - Ảnh: MAI NGUYỆT

Thông qua hoạt động giao lưu, trò chuyện và chia sẻ câu chuyện nghề, sinh viên có cơ hội trực tiếp tiếp cận di sản, hiểu hơn về hành trình lao động của những người gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của Việt Nam.

Với sự kết hợp giữa tác phẩm nghệ thuật, hiện vật lịch sử và những câu chuyện nghề được kể lại chân thực, "Nghệ thuật sơn mài - Kết nối di sản Việt" không chỉ là một triển lãm, mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm gìn giữ di sản văn hóa trong môi trường giáo dục và đời sống hiện đại.

Triển lãm là minh chứng cho nỗ lực kết nối giữa nhà trường, các nghệ nhân và cộng đồng, mở ra những hướng hợp tác bền vững cho việc bảo tồn và phát huy nghề sơn mài truyền thống.