Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại:

Đây không chỉ là nơi tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống mà còn minh chứng cho nỗ lực của thành phố Hà Nội trong hành trình khẳng định vị thế về ngành nghề thủ công mỹ nghệ, đưa tinh hoa Thủ đô vươn tầm toàn cầu. Phóng viên Báo Hànộimới có cuộc trao đổi với Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại về nội dung này...

Làng nghề - bản sắc của Hà Nội

- Từ lâu, thành phố Hà Nội được gọi là “vùng đất trăm nghề”. đồng chí có thể phác họa đôi nét về bức tranh làng nghề Thủ đô hiện nay?

- Từ xa xưa, vùng đất Kẻ Chợ đã là trung tâm buôn bán sầm uất, là nơi hội tụ của những người thợ tài hoa từ khắp nơi. Trải qua hàng nghìn năm phát triển, Hà Nội hôm nay vẫn được mệnh danh là “vùng đất trăm nghề” với hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề. Trong đó, hơn 337 làng nghề, làng nghề truyền thống đã được công nhận. Mỗi làng nghề mang bản sắc riêng, tạo nên nét đặc trưng của Hà Nội. Có thể kể đến những cái tên nổi tiếng như: Gốm sứ Bát Tràng, lụa Vạn Phúc, mây tre đan Phú Vinh, thêu Quất Động, nón Chuông, đúc đồng Ngũ Xã, sơn mài Hạ Thái, cốm Vòng…

Mỗi sản phẩm được làm ra từ làng nghề không chỉ là hàng hóa mà còn chứa đựng tinh thần, tâm hồn và sự khéo léo của người thợ Thủ đô. Các làng nghề của Hà Nội đã và đang tạo việc làm cho hàng triệu lao động, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế nông thôn. Nhiều sản phẩm đã vươn ra thị trường thế giới, trở thành cầu nối, đưa văn hóa Việt Nam lan tỏa tới quốc tế. Có thể nói, trong bất kỳ giai đoạn nào, làng nghề luôn là niềm tự hào và là nền tảng bền vững của văn hóa Hà Nội.

- Đồng chí đánh giá thế nào về vai trò của các làng nghề trong phát triển kinh tế và xây dựng nông thôn mới hiện nay?

- Các làng nghề không chỉ là báu vật văn hóa mà còn là trụ cột quan trọng của kinh tế - xã hội. Tổng giá trị sản xuất của các làng nghề Hà Nội ước đạt hơn 20.000 tỷ đồng mỗi năm, góp phần đáng kể vào phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới. Thời gian tới, thành phố tiếp tục ban hành cơ chế, chính sách đặc thù nhằm hỗ trợ làng nghề đổi mới công nghệ, phát triển sản phẩm xanh, thân thiện môi trường, hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn... Song song, Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu số về làng nghề, kết nối thị trường, xúc tiến thương mại, quảng bá hiệu quả hơn.

- Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm nay được đánh giá là sự kiện lớn, xin đồng chí cho biết về những điểm nhấn nổi bật?

- Đúng vậy, Festival năm nay có quy mô và tầm ảnh hưởng vượt trội. Sự kiện do UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, diễn ra từ ngày 14 đến 18-11-2025 tại Khu di tích Hoàng thành Thăng Long. Toàn bộ khu vực rộng hơn 4.000m² được bố trí 350 gian hàng, chia thành 5 không gian chức năng: Không gian bảo tồn, giới thiệu các làng nghề truyền thống tiêu biểu; không gian phát triển, trình diễn sản phẩm sáng tạo, thiết kế hiện đại; không gian Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và ẩm thực, tôn vinh sản phẩm đặc trưng vùng miền; không gian quốc tế, nơi gặp gỡ các nghệ nhân, tổ chức từ hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ; không gian “Lễ hội rực rỡ sắc hoa Hà Nội” - nơi nghệ thuật, âm nhạc và di sản hòa quyện.

Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 mang sứ mệnh “Bảo tồn - phát triển - hội nhập quốc tế”, hướng đến tầm nhìn phát triển bền vững và kinh tế xanh. Chúng tôi đề cao 4 định hướng chiến lược: “Làng nghề xanh” thân thiện môi trường, ứng dụng năng lượng sạch; “Làng nghề sinh thái” hài hòa giữa di sản và tự nhiên; “Làng nghề chuyển đổi số” kết nối công nghệ, sáng tạo và thương mại toàn cầu; “Hướng tới Net-Zero” giảm phát thải, cân bằng sinh thái vì tương lai bền vững. Festival không chỉ là sự kiện văn hóa, du lịch mà còn là diễn đàn kinh tế và học thuật quốc tế - nơi các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, doanh nhân, chuyên gia cùng thảo luận về hướng đi của ngành thủ công mỹ nghệ trong thời kỳ hội nhập.

- Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế được kỳ vọng tạo dấu ấn quốc tế mạnh mẽ, vậy những yếu tố gì giúp thành phố Hà Nội khẳng định vị thế trên bản đồ thủ công mỹ nghệ thế giới, thưa đồng chí?

- Năm nay, chúng tôi vinh dự được đón 50 tổ chức quốc tế tham dự Festival, trong đó có 20 lãnh đạo Hội đồng Thủ công thế giới (WCC) và đại diện 30 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đây là lần đầu tiên thành phố Hà Nội tổ chức một sự kiện có quy mô quốc tế sâu rộng như vậy. Trong khuôn khổ Festival lần này, Hội đồng Thủ công Thế giới tiến hành thẩm định và công nhận hai làng nghề Sơn Đồng (điêu khắc sơn mỹ nghệ) và Chuyên Mỹ (khảm trai sơn mài) trở thành thành viên chính thức của WCC.

Đây là sự nối tiếp thành công của hai làng nghề Bát Tràng và Vạn Phúc - những tên tuổi đã được ghi danh trong Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới. Sự kiện là bước tiến quan trọng, khẳng định Hà Nội là trung tâm sáng tạo thủ công mỹ nghệ hàng đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Khi sản phẩm làng nghề được công nhận ở tầm quốc tế, đó không chỉ là niềm tự hào, mà còn là “tấm hộ chiếu” để sản phẩm Việt Nam bước ra thế giới, nâng cao giá trị thương mại, khẳng định thương hiệu của Hà Nội sáng tạo.

Du khách tìm hiểu các sản phẩm của làng nghề gốm sứ Bát Tràng (xã Bát Tràng) tại Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế 2025. Ảnh: Quang Thái

Lan tỏa tinh hoa, định vị cho Hà Nội

- Bên cạnh quảng bá và xúc tiến thương mại, Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, đồng chí có thể chia sẻ thêm về điều này?

- Tôi cho rằng, giá trị lớn nhất của Festival năm nay chính là khơi dậy niềm tự hào nghề nghiệp trong mỗi nghệ nhân, mỗi người thợ. Đây là dịp để họ trình diễn kỹ nghệ, kể lại câu chuyện qua từng sản phẩm, câu chuyện của ký ức, của truyền thống và của bàn tay khéo léo. Song song, Festival còn mở ra không gian giao lưu, truyền cảm hứng sáng tạo giữa các thế hệ và giữa nghệ nhân Việt Nam với bạn bè quốc tế; mở thêm cơ hội hợp tác trong thiết kế, chế tác, tiêu thụ sản phẩm... Bên cạnh hoạt động trưng bày, Festival còn tổ chức nhiều sự kiện học thuật và xúc tiến đầu tư như: Hội thảo quốc tế “Bảo tồn và phát triển làng nghề trong kỷ nguyên xanh và số”; Hội nghị xúc tiến thương mại, đầu tư làng nghề; Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam... Tất cả đều hướng đến mục tiêu đưa nghề truyền thống bước vào kỷ nguyên hội nhập thông minh, sáng tạo, bền vững.

- Vậy, công tác chuẩn bị ra sao để Festival này thành công tốt đẹp, thưa đồng chí?

- Chúng tôi đã chuẩn bị kỹ đến từng chi tiết. Từ việc hoàn thiện hạ tầng, bảo đảm đường truyền internet, wifi phục vụ khách quốc tế... đến bố trí không gian trưng bày, công tác an ninh, vệ sinh môi trường, đều được triển khai đồng bộ. Đã có 125 tổ chức, cá nhân và 18 tỉnh, thành phố trong nước đăng ký tham gia với tổng cộng 77 gian hàng bảo tồn, phát triển, Net-Zero, du lịch làng nghề... Đặc biệt, 4 địa phương tiêu biểu của Hà Nội: Bát Tràng, Hà Đông, Sơn Đồng và Chuyên Mỹ sẽ đại diện Thủ đô trưng bày, trình diễn, đón khách quốc tế. Đây đều là những làng nghề đã hoặc đang được đề cử công nhận là thành viên của Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới. Sự chuẩn bị công phu giúp Festival không chỉ thành công về hình thức mà còn tạo nền tảng trở thành hoạt động thường niên mang tầm quốc tế, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, tinh hoa nghề truyền thống của Việt Nam...

- Festival mang thông điệp gì của thành phố Hà Nội, thưa đồng chí?

- Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 không chỉ là dịp quảng bá sản phẩm, mà còn là hành trình khẳng định bản sắc và vị thế của Hà Nội, thành phố sáng tạo, hội nhập, nhân văn. Chúng tôi muốn gửi gắm thông điệp: Giữ gìn di sản là giữ gìn căn cốt bản sắc dân tộc; phát triển làng nghề chính là phát triển văn hóa con người Hà Nội trong thời đại mới. Khi những giá trị truyền thống được thổi luồng gió sáng tạo đương đại, Hà Nội sẽ không chỉ là “vùng đất trăm nghề” mà còn là Thủ đô của tinh hoa thủ công truyền thống Việt Nam - nơi lan tỏa di sản, sáng tạo...

- Trân trọng cảm ơn đồng chí!

Nguồn: https://hanoimoi.vn/giam-doc-so-nong-nghiep-va-moi-truong-ha-noi-nguyen-xuan-dai-dua-tinh-hoa-thu-do-vuon-tam-toan-cau-723460.html