Điểm sáng nông nghiệp của cả nước

Từng là tỉnh miền núi nghèo, sản xuất chủ yếu dựa vào tự cung, tự cấp, đời sống nhân dân khó khăn, song với sự lãnh đạo đúng hướng của Đảng bộ, chính quyền và khát vọng vươn lên của nhân dân các dân tộc, Sơn La đã bứt phá, trở thành điểm sáng của cả nước trong phát triển nông nghiệp hàng hóa, công nghệ cao. Những vườn cây trĩu quả, những nhà máy chế biến hiện đại, những “tỷ phú nông dân” nơi đất dốc… là minh chứng sống động cho hành trình chuyển mình mạnh mẽ suốt gần 40 năm đổi mới.

Gian hàng trưng bày sản phẩm OCOP Sơn La.

Thay đổi tư duy trong sản xuất

Sau năm 1986, khi cả nước bước vào thời kỳ đổi mới, Sơn La đã vận dụng sáng tạo các chủ trương của Đảng, nhất là Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp. Từ khoán 100 đến khoán 10, rồi Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VII) về phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn xã hội chủ nghĩa, nông nghiệp Sơn La dần có bước chuyển căn bản, mang lại cuộc sống ấm no cho nông dân.

Bước ngoặt lớn cho nông nghiệp Sơn La khi Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Kết luận số 121-TB/TU ngày 30/11/2015 về trồng cây ăn quả trên đất dốc. Chủ trương đúng, trúng và hợp lòng dân đã mở ra kỷ nguyên mới cho nông nghiệp Sơn La: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, khai thác lợi thế từng vùng, đưa cây ăn quả, cà phê, chè... trở thành sản phẩm chủ lực. Hàng loạt chính sách hỗ trợ, thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào nông nghiệp, từng bước hình thành tư duy kinh tế nông nghiệp thay cho sản xuất nông nghiệp.

Vườn cà phê THA1 của HTX Cà phê Bích Thao Sơn La.

Tiếp nối đà phát triển, ngày 21/1/2020, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 08-NQ/TU về phát triển nông, lâm nghiệp và thủy sản tập trung, bền vững, ứng dụng công nghệ cao và Nghị quyết số 06-NQ/TU về phát triển công nghiệp chế biến nông sản. Mục tiêu kép được xác định rõ: Đưa Sơn La trở thành Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và Trung tâm chế biến nông sản của vùng Tây Bắc.

Ông Trần Dũng Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, chia sẻ: Chính sự nhất quán trong chủ trương cùng cách làm sáng tạo đã tạo “cú huých” mạnh mẽ cho toàn ngành nông nghiệp. Tỉnh tập trung phát triển cây ăn quả trên đất dốc, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư sản xuất, chế biến, từng bước hình thành các vùng nguyên liệu lớn và chuỗi giá trị bền vững.

Nhờ đó, Sơn La đã chuyển từ nền nông nghiệp tự cung, tự cấp sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng khoa học kỹ thuật và gắn với thị trường, khẳng định thương hiệu trên bản đồ nông nghiệp cả nước.

Liên kết chuỗi giá trị - bước đi bền vững cho nông sản

5 năm trở lại đây, nông nghiệp Sơn La đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 3,44%/năm, chiếm khoảng 23% trong cơ cấu kinh tế toàn tỉnh. Giá trị thu nhập bình quân trên 1 ha đất trồng trọt tăng hơn 10%/năm, đạt khoảng 85 triệu đồng/ha. Tỷ trọng nông nghiệp công nghệ cao chiếm khoảng 10% tổng giá trị ngành - những con số biết nói khẳng định hướng đi đúng đắn. Hiện toàn tỉnh có 85.000 ha cây ăn quả, sản lượng khoảng 510.000 tấn/năm, 24.300 ha cà phê, 5.850 ha chè, 43.500 ha sắn công nghiệp và gần 10.000 ha mía đường. Các sản phẩm chủ lực như: Xoài, nhãn, chanh leo, mắc ca, cà phê Sơn La, sữa Mộc Châu, chè Tà Xùa đã trở thành thương hiệu mạnh, vươn xa ra thị trường quốc tế.

Khu vực kiểm tra nguyên liệu đầu vào sản xuất của nhà máy chế biến Doveco Sơn La.

Điểm sáng đáng kể là mô hình liên kết chuỗi giá trị giữa “4 nhà” (Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp - Nhà nông) được đẩy mạnh, giúp nâng cao năng suất, chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ. Toàn tỉnh hiện có gần 900 hợp tác xã nông nghiệp và 6 liên hiệp hợp tác xã.

Hợp tác xã Nông nghiệp Ngọc Hoàng, xã Tà Hộc là điển hình, từ 11 thành viên ban đầu, nay đã có hơn 200 hộ tham gia, với 500 ha cây ăn quả, chủ lực là thanh long ruột đỏ. Sản phẩm của HTX ngoài tiêu thụ nội địa còn được xuất khẩu sang nhiều thị trường châu Âu, mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm, giúp nhiều hộ thu nhập vài trăm triệu đông mỗi năm. Anh Đỗ Danh Nhất, thành viên HTX, phấn khởi: Gia đình tôi hiện có 1 ha thanh long ruột đỏ, nhờ áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong trồng, chăm sóc, vườn thanh long cho thu hoạch trên 60 tấn quả/năm. Toàn bộ sản lượng được HTX bao tiêu, cho thu nhập trung bình trên 1 tỷ đồng/ha/năm.

Hợp tác xã rau an toàn tự nhiên, phường Mộc Sơn sau 15 năm thành lập đã tạo dựng thương hiệu cho các sản phẩm rau, củ, quả sạch của mình. HTX hiện có 25 ha đất trồng rau, cung cấp cho thị trường 7-8 tấn rau, củ, quả/ngày, bình quân cho thu nhập 500 triệu đồng/ha. Bà Nguyễn Thị Luyến, Giám đốc Hợp tác xã, cho biết: Chuyển từ sản xuất theo hướng tự cung, tự cấp, nhỏ, năm 2013, tôi đã liên kết với các hộ trồng rau trong vùng thành lập hợp tác xã, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến nhà kính, đầu tư hệ thống tưới tự động, nhỏ giọt, phun sương, áp dụng quy trình VietGAP, hữu cơ chăm sóc và chuyên trồng các loại rau trái vụ. Hợp tác xã được tỉnh, xã hỗ trợ thiết kế bao bì, tem nhãn truy xuất nguồn gốc, tham gia xúc tiến thương mại. Hiện nay, HTX đang sản xuất 32 loại rau, củ, quả trái vụ theo đơn đặt hàng của các đối tác ở nhiều tỉnh, thành phố lớn trong cả nước.

Trái thanh long ruột đỏ của HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng đã xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Toàn tỉnh hiện có trên 560 cơ sở chế biến nông sản, trong đó có 17 nhà máy chế biến quy mô lớn. Các doanh nghiệp như: Doveco, Nafoods, IC Food, Phúc Sinh, Mavin, BHL… đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại, tạo đầu ra ổn định cho nông sản. Tỉnh Sơn La cũng vừa khánh thành Nhà máy tinh bột biến tính BHL Sơn La, công suất 90.000 tấn/năm, và khởi công Tổ hợp chế biến nông sản Mavin Mai Sơn công suất 300.000 tấn/năm. Đây là những dự án tiếp tục khẳng định bước tiến của Sơn La trong chế biến sâu, nâng giá trị sản phẩm nông nghiệp.

Bên cạnh đó, Sơn La đã cấp 218 mã số vùng trồng, 8 mã số cơ sở đóng gói, 31 sản phẩm nông sản được cấp văn bằng bảo hộ, 214 sản phẩm OCOP, trong đó có 1 sản phẩm 5 sao quốc gia. Tỉnh duy trì hơn 260 chuỗi cung ứng nông sản an toàn, mở rộng thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Nga...

Không chỉ phát triển trồng trọt, lĩnh vực chăn nuôi cũng chuyển mạnh theo hướng hàng hóa. Toàn tỉnh có hàng trăm trang trại áp dụng công nghệ tự động, hàng chục nghìn gia súc, gia cầm đạt chứng nhận VietGAP; lĩnh vực lâm nghiệp ứng dụng công nghệ GIS và sinh học mô, hom để nhân giống cây lâm nghiệp năng suất cao.

Sơn La hiện duy trì 9 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và đang triển khai Đề án Khu nông nghiệp công nghệ cao tại xã Tân Yên, dự kiến trình Thủ tướng phê duyệt trong năm 2025. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để khẳng định vị thế “thủ phủ nông nghiệp công nghệ cao vùng Tây Bắc”.

Hướng tới Trung tâm chế biến nông sản của vùng Trung du và miền núi phía Bắc

Kết quả hôm nay là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược và nỗ lực của nhiều thế hệ lãnh đạo tỉnh. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025-2030 đặt mục tiêu: Đến năm 2030, Sơn La trở thành Trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp của vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Ông Trần Dũng Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, thông tin: Tỉnh sẽ tập trung xây dựng 25 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hoàn thiện hệ thống tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, thu hút doanh nghiệp “đầu tàu” có năng lực vốn và công nghệ tham gia đầu tư. Cùng với đó, Sơn La tiếp tục khuyến khích phát triển nông nghiệp số, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp sinh thái, gắn với du lịch nông nghiệp tại các vùng như Mộc Châu, Thuận Châu, đèo Pha Đin...

Vùng chuyên canh nhãn tại xã Sông Mã.

Ứng dụng khoa học, công nghệ tiếp tục được xem là giải pháp then chốt. Tỉnh đang triển khai nhiều dự án sử dụng công nghệ cảm biến, IoT, tưới nhỏ giọt, tự động hóa trong sản xuất và chế biến, giúp giảm chi phí, tăng năng suất, hạ giá thành, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Niềm tin mới đang được khẳng định, nông dân Sơn La hôm nay không chỉ “làm nông”, mà đã trở thành doanh nhân nông nghiệp, làm chủ công nghệ. Cùng với đó, mô hình “tỷ phú nông dân” ngày càng nhiều, từ người trồng xoài ở Yên Châu, trồng nhãn ở Sông Mã, cà phê ở Mai Sơn đến nuôi bò sữa ở Mộc Châu, nuôi cá lòng trên lòng hồ sông Đà ở Quỳnh Nhai... đã góp phần làm nên diện mạo nông thôn mới năng động, trù phú.

130 năm xây dựng và phát triển, Sơn La đã đi qua chặng đường dài đầy gian khó nhưng cũng rất đỗi tự hào. Nông nghiệp tự cung, tự cấp đến những nhà máy chế biến hiện đại, từ nông dân nghèo khó đến những tỷ phú nông nghiệp, tất cả làm nên một “hiện tượng Sơn La” mang đậm dấu ấn đổi mới.

Bằng khát vọng vươn lên và sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, Sơn La đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và chế biến nông sản của vùng Trung du và miền núi phía Bắc, góp phần cùng cả nước hướng tới nền nông nghiệp xanh, bền vững.

Nguồn: https://baosonla.vn/nong-nghiep/diem-sang-nong-nghiep-cua-ca-nuoc-Lwld1N6NR.html