Tại Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc”, người dân có dịp trực tiếp tham quan, trải nghiệm robot hình người đầu tiên “Made in Vietnam” do Tập đoàn Vingroup nghiên cứu, phát triển. Những sản phẩm như vậy cho thấy định hướng phát triển công nghệ chiến lược không chỉ dừng ở chủ trương, mà đang từng bước hiện diện trong đời sống.
Từ định hướng chiến lược đến chính sách cụ thể
Triển khai quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư và Nghị quyết số 57-NQ/TƯ ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quan trọng. Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1131/QĐ-TTg công bố danh mục 11 nhóm công nghệ và 35 nhóm sản phẩm công nghệ chiến lược, xác định các hướng ưu tiên ở tầm quốc gia.
Tiếp đó, ngày 27/6/2025, Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, trong đó lần đầu tiên các khái niệm “công nghệ chiến lược” và “sản phẩm công nghệ chiến lược” được luật hóa. Đây là nền tảng pháp lý để xây dựng cơ chế chính sách đặc thù, khơi thông và tập trung nguồn lực cho nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa các công nghệ có tính dẫn dắt.
Trên cơ sở khung pháp lý mới, Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng Đề án quốc gia phát triển công nghệ chiến lược đến năm 2030, hướng tới hình thành các ngành công nghiệp công nghệ chiến lược, gắn kết giữa hạ tầng, thể chế, nhân lực và thị trường. Mục tiêu là đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) hàng đầu khu vực, từng bước làm chủ công nghệ lõi và tạo ra các ngành công nghiệp có sức cạnh tranh quốc tế.
Đề án được thiết kế theo lộ trình, trong đó giai đoạn đầu ưu tiên lựa chọn một số sản phẩm tiên phong để “làm mẫu”, thử nghiệm cơ chế, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng nghiên cứu và doanh nghiệp. Cùng với đó, Bộ Khoa học và Công nghệ chuyển mạnh từ cơ chế “tự đề xuất nhiệm vụ” sang cơ chế “chủ động đặt hàng”, chủ động xác định bài toán chiến lược và giao nhiệm vụ cho các đơn vị có đủ năng lực thực hiện.
“Nhạc trưởng” của tiến trình làm chủ công nghệ chiến lược
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, việc lựa chọn sản phẩm công nghệ chiến lược bám sát ba nhóm tiêu chí. Thứ nhất, phải góp phần giải quyết các bài toán lớn của đất nước, có tác động rõ tới tăng năng suất, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh. Thứ hai, có khả năng thay thế nhập khẩu, tiềm năng xuất khẩu và thương mại hóa trong thời gian không quá dài. Thứ ba, có điều kiện để làm chủ công nghệ lõi, giữ được giá trị Việt Nam trong chuỗi sản phẩm và dịch vụ.
Trên cơ sở đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xác định 6 sản phẩm trọng điểm triển khai trong năm 2025, gồm: Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và trợ lý ảo tiếng Việt; AI camera xử lý tại biên; robot di động tự hành; hệ thống thiết bị mạng di động 5G; hạ tầng mạng blockchain và các ứng dụng truy xuất nguồn gốc, tài sản mã hóa; thiết bị bay không người lái (UAV). Đây là những lĩnh vực vừa có khả năng thương mại hóa nhanh, vừa mang ý nghĩa chiến lược đối với nâng cao năng suất lao động, bảo đảm an ninh, an toàn và thúc đẩy xuất khẩu công nghệ.
Trong quá trình triển khai, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các doanh nghiệp lớn, các viện nghiên cứu, trường đại học để hoàn thiện tiêu chí, xác định đầu mối chủ trì và xây dựng lộ trình thực hiện cho từng sản phẩm. Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng yêu cầu cụ thể hóa danh mục công việc theo tinh thần “7 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ thẩm quyền, rõ sản phẩm, rõ nguồn lực; đồng thời bổ nhiệm “tổng công trình sư” làm đầu mối dẫn dắt mỗi nhóm nhiệm vụ.
Cùng với hoàn thiện chính sách, Bộ Khoa học và Công nghệ chú trọng bố trí và sử dụng hiệu quả nguồn lực. Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ quốc gia (NAFOSTED) được tái cơ cấu theo hướng rút gọn thủ tục, ưu tiên nguồn vốn cho các nhiệm vụ chiến lược. Bộ cũng xây dựng đề án phát triển hạ tầng nghiên cứu, phấn đấu hình thành từ 7 đến 10 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia hoạt động theo mô hình mở, tăng cường hợp tác công-tư và kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp, rút ngắn quãng đường từ nghiên cứu đến sản phẩm trên thị trường.
Bên cạnh đó, Bộ thúc đẩy hình thành các cụm công nghệ chiến lược tại địa phương, gắn với lợi thế vùng và cơ chế đặc thù về đầu tư, đất đai, nhân lực. Một trong những trọng tâm là phát huy vai trò dẫn dắt của các doanh nghiệp lớn, các viện nghiên cứu đầu ngành như Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, qua đó tạo “đầu tàu” cho từng ngành công nghệ ưu tiên.
Chánh Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ Hà Minh Hiệp cho biết, Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai trước 4 sản phẩm công nghệ chiến lược từ ngày 31/10/2025, đồng thời đặt mục tiêu đưa các sản phẩm còn lại vào triển khai trong tháng 12/2025. Dù còn không ít thách thức về nguồn lực, nhân lực chất lượng cao và môi trường cạnh tranh, song với quyết tâm chính trị cao, cách làm mới và sự phối hợp đồng bộ của các chủ thể trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, Việt Nam đang từng bước tiến gần hơn mục tiêu làm chủ các công nghệ chiến lược, tạo nền tảng cho phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng trong những năm tới.
Nguồn: https://nhandan.vn/dot-pha-trong-phat-trien-cac-cong-nghe-chien-luoc-quoc-gia-post929650.html
![[Ảnh] Thủ tướng Phạm Minh Chính điện đàm với Tổng Giám đốc Tập đoàn Rosatom của Nga](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fvphoto.vietnam.vn%2Fthumb%2F1200x675%2Fvietnam%2Fresource%2FIMAGE%2F2025%2F12%2F11%2F1765464552365_dsc-5295-jpg.webp&w=3840&q=75)
Bình luận (0)