Festival Thăng Long - Hà Nội 2025: Khi di sản là động lực cho sáng tạo bất tận

Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 mang chủ đề “Di sản - Kết nối - Thời đại”, do UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo, Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với các đơn vị tổ chức. Chương trình được kỳ vọng trở thành một bước ngoặt – nơi di sản thức tỉnh, hòa mình vào dòng chảy đương đại, kiến tạo nên những giá trị kinh tế và văn hóa mới cho Hà Nội.

Ấn tượng lễ khai mạc

Theo Tổng đạo diễn Phạm Hoàng Giang, lễ khai mạc được cấu trúc thành ba chương lớn, mỗi chương là một lớp diễn giải sâu sắc về chủ đề chung. Đây là sự sắp xếp nghệ thuật nhằm truyền tải trọn vẹn thông điệp về sự giao thoa và phát triển dựa trên nền tảng truyền thống.

Chương mở màn đặt trọng tâm vào việc tôn vinh và tái hiện những giá trị cốt lõi, lâu đời của văn hóa Việt Nam. Nhiệm vụ của chương này là đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của hai chương tiếp theo, đồng thời khái quát hóa sự hình thành của một mảnh đất Thăng Long văn hiến với bề dày lịch sử đáng tự hào.

Các nghệ sĩ tham gia biểu diễn tại Lễ khai mạc Festival Thăng Long, Hà Nội. Ảnh: BTC

Để chạm tới chiều sâu lịch sử, Ban tổ chức đã chọn lọc những di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của đồng bằng Bắc Bộ, gắn liền mật thiết với sinh hoạt và lịch sử của Thăng Long – Hà Nội. Các làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống như Xẩm, Chèo, Ả đào, Hát Văn cùng với Hát Văn Huế và Múa Chén được sử dụng để giúp khán giả cảm nhận rõ ràng nguồn cội, khẳng định di sản chính là căn cốt, là linh hồn của dân tộc.

Chương II: Kết nối – Hội tụ và giao thoa liên vùng, với ý nghĩa là sự hội tụ, giao thoa văn hóa từ ba cố đô và các vùng văn hóa đặc trưng của Việt Nam, thể hiện sự “kết nối” về mặt không gian và vùng miền. Sự kết nối này không chỉ là hòa hợp địa lý mà còn là sự hòa quyện đầy tinh tế giữa truyền thống và thời đại.

Chương III: Thời đại – Sức sống mới của di sản, hướng đến tương lai và khát vọng sáng tạo của Thủ đô. Yếu tố “thời đại” ở đây không chỉ là kỹ thuật sân khấu tiên tiến, mà còn là lời giải cho bài toán phát huy di sản, gìn giữ bản sắc văn hóa để tạo ra các giá trị kinh tế và là trọng tâm để xây dựng công nghiệp văn hóa cho Thủ đô Hà Nội.

Tổng đạo diễn Phạm Hoàng Giang cũng chia sẻ, để tạo nên trải nghiệm thị giác và âm thanh trong sân khấu 360 độ của lễ khai mạc, Ban tổ chức sẽ sử dụng hệ thống trang thiết bị hiện đại và công nghệ trình chiếu 3D Mapping; hệ thống lập trình tự động, hệ thống Timecode để đồng bộ hóa các tiết mục, tạo nên sự chính xác trong dàn dựng. Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ âm thanh Surround hứa hẹn mang lại trải nghiệm đặc sắc và sống động cho khán giả.

Một số hình ảnh demo sân khấu lễ khai mạc. Ảnh: BTC

“Thách thức sáng tạo lớn nhất là làm thế nào để kết hợp các loại hình nghệ thuật truyền thống sâu sắc như ca trù, múa rối, chèo với các yếu tố công nghệ hiện đại mà không làm mất đi giá trị cốt lõi của di sản. Công nghệ chính là cầu nối để các màn diễn lớn mang hơi thở đương đại vào giá trị truyền thống, nhằm tạo ra giá trị kinh tế và xây dựng công nghiệp văn hóa cho Thủ đô,” đạo diễn Phạm Hoàng Giang khẳng định.

Để thực hiện một bức tranh di sản tổng hòa và sống động, Ban tổ chức lễ khai mạc đã huy động gần 1.000 diễn viên chuyên nghiệp từ các đơn vị hàng đầu như Nhà hát Múa rối Thăng Long, Nhà hát Chèo Hà Nội, cùng với sự tham gia của các nghệ nhân phường, xã. Các nghệ nhân giữ vai trò hạt nhân trung tâm, trình diễn bản sắc nguyên trạng của các di sản và yếu tố nghệ thuật. Sự kết hợp này, cùng lực lượng nghệ sĩ hùng hậu và chất lượng cao, bao gồm: NSND Thu Huyền, NSƯT Diệu Hằng, NSƯT Văn Ty, NSƯT Như Huỳnh, Trọng Tấn, Tùng Dương, Anh Tú, Ca nương Kiều Anh, Mai Tuyết Hoa, Nhật Huyền, Quách Mai Thy, An Thu An… hứa hẹn sẽ tạo nên màu sắc đa dạng và sự kết hợp mới lạ giữa truyền thống và đương đại trong đêm khai mạc.

Bên cạnh đó, trong lễ khai mạc còn tái hiện lại một số lễ hội, trò tích truyền thống như múa giảo long, con đĩ đánh bồng, kéo co ngồi, đấu vật.

Kiến tạo công nghiệp văn hóa bền vững

Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 với chủ đề “Di sản - Kết nối - Thời đại” lần đầu tiên tổ chức đã tạo ấn tượng sâu sắc với những trải nghiệm “1-0-2” thông qua chuỗi hoạt động, sự kiện kéo dài 16 ngày tại nhiều địa điểm gồm: Hoàng thành Thăng Long, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, đền Ngọc Sơn, Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục…

Chương trình là điểm nhấn của Festival Thăng Long – Hà Nội 2025, do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chỉ đạo Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám tổ chức thực hiện. Ảnh: V.M

Trong khuôn khổ Festival, Văn Miếu - Quốc Tử Giám trở thành tâm điểm với chuỗi hoạt động văn hóa, giáo dục quy mô, nhằm lan tỏa giá trị tri thức, đề cao truyền thống hiếu học của dân tộc, gồm: trưng bày sản phẩm làng nghề truyền thống của ba kinh đô (Thăng Long - Huế - Hoa Lư) và các tỉnh Tây Nguyên; giới thiệu văn hóa ẩm thực “Hương vị Hà Nội”; trình diễn thời trang “Áo dài trên con đường di sản”; triển lãm “Hà Nội thanh tân”; các chương trình nghệ thuật “Hà Nội ơi”, “Sông Hồng gọi đại ngàn reo”…

Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa, Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết: Đến với Văn Miếu thời gian này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những sản phẩm nổi bật của làng nghề như gốm Bát Tràng, sơn mài Hạ Thái, nón làng Chuông, thêu Thường Tín (Hà Nội); nón lá sen, thủ công cỏ bàng, mè xửng, bánh Huế (Huế); cói Kim Sơn, thêu Ninh Hải, cơm cháy (Ninh Bình); dệt thổ cẩm, cà phê Ê Đê, sâm Ngọc Linh (Tây Nguyên).

Tại Bảo tàng Hà Nội, công chúng có thể tham quan trưng bày chuyên đề “Những khám phá khảo cổ học từ di tích Vườn Chuối”, chương trình nghệ thuật “Khoảnh khắc vĩnh cửu”. Đặc biệt, vào tối 7-11, Lễ hội Áo dài Du lịch Hà Nội lần thứ 4 với chủ đề “Áo dài Hà Nội – Tỏa sáng tinh hoa di sản” sẽ khai mạc và diễn ra chuỗi hoạt động trải nghiệm hấp dẫn tại đây. Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Nguyễn Trần Quang cho biết, 30 nhà thiết kế áo dài của ba miền Bắc - Trung - Nam sẽ kể câu chuyện văn hóa áo dài Việt Nam thông qua các mẫu thiết kế cũng như hoạt động tương tác và trải nghiệm cùng các nghệ nhân.

Gian giới thiệu cà phê và các sản phẩm nông sản của các dân tộc Tây Nguyên thu hút khách quốc tế. Ảnh: Hoàng Lân — Gian giới thiệu cà phê và các sản phẩm nông sản của các dân tộc Tây Nguyên thu hút khách quốc tế trong hoạt động "Hội tụ di sản" tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ảnh: Hoàng Lân

Tại khuôn viên Bảo tàng Hà Nội, hơn 80 gian hàng được bài trí công phu, quy tụ các nhà thiết kế, thương hiệu áo dài, làng nghề dệt, may, thêu, lụa cùng những nghệ nhân thủ công tiêu biểu của Hà Nội và nhiều địa phương trên cả nước. Xuyên suốt lễ hội còn có các chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống nhằm tôn vinh giá trị di sản phi vật thể như ca trù, chèo, quan họ, xẩm… cùng khu vực trò chơi dân gian.

Tại không gian phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, du khách sẽ được tham gia các hoạt động cộng đồng như lễ diễu hành áo dài quanh hồ Hoàn Kiếm (chiều 8-11), tái hiện lễ rước Tổ nghề làng may áo dài Trạch Xá, chương trình Bách hoa bộ hành và biểu diễn áo dài cách tân quy tụ hơn 1.000 người trong trang phục áo dài, cổ phục – tạo nên khung cảnh rực rỡ giữa trung tâm Thủ đô. Du khách cũng được trải nghiệm tour “Chạm thu Hà Nội” bằng xe buýt hai tầng và tham gia chương trình đồng diễn áo dài “Phụ nữ Thủ đô hội nhập và phát triển”.

Đặc biệt, nhân kỷ niệm 10 năm Nghi lễ và trò chơi kéo co được UNESCO ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, du khách sẽ được xem trình diễn kéo co với sự tham gia của các đoàn quốc tế và cộng đồng di sản trong nước (ngày 16-11) tại đền Trấn Vũ, phường Long Biên.

Hoạt động trình diễn áo dài tại họp báo. Ảnh: H — Hoạt động trình diễn áo dài tại họp báo Festival áo dài du lịch Hà Nội - hoạt động trong khuôn khổ Festival Thăng Long. Ảnh: H.L

Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Lê Thị Ánh Mai cho biết, Festival Thăng Long – Hà Nội lần đầu tiên tổ chức nhằm tôn vinh giá trị di sản văn hóa ngàn năm Thăng Long - Hà Nội, lan tỏa tinh thần “Di sản - Kết nối - Thời đại”, đồng thời khẳng định vị thế của Hà Nội trong Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo UNESCO. Ban tổ chức định hướng sẽ tổ chức định kỳ vào mùa thu, khoảng từ tháng 10 đến tháng 11, nhằm định hình một lễ hội mang thương hiệu Hà Nội, góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa của Thủ đô.

“Festival Thăng Long - Hà Nội 2025 là dịp để Hà Nội thể hiện tinh thần hội nhập, sáng tạo và trách nhiệm gìn giữ di sản. Thông qua chuỗi sự kiện, Thủ đô khẳng định hình ảnh ‘Thành phố sáng tạo – nơi di sản sống cùng thời đại’, đồng thời quảng bá mạnh mẽ thương hiệu văn hóa Việt Nam ra thế giới,” bà Lê Thị Ánh Mai bày tỏ.

Nguồn: https://hanoimoi.vn/festival-thang-long-ha-noi-2025-khi-di-san-la-dong-luc-cho-sang-tao-bat-tan-722172.html