Gen Z làm nghề truyền thống

Lặng lẽ quay trở về làng nghề, khơi gợi sức sống mới cho vốn liếng văn hóa đã hàng trăm năm bén rễ bằng những sáng tạo độc đáo, những người trẻ không chỉ nối tiếp nghề, mà còn làm cho nghề có tiếng nói mới trong đời sống hôm nay.

Những người trẻ quay về làm nghề truyền thống và kích thích phát triển du lịch ở địa phương. Ảnh: Lê Trọng Khang

Những thể nghiệm trên nền xưa cũ

Một sự kết hợp khá thú vị của nghệ sĩ nhiếp ảnh Lê Trọng Khang, Trần Thị Yến (làng lụa Mã Châu) và Nguyễn Viết Lâm (làng gốm Thanh Hà) với bộ sản phẩm quà tặng lưu niệm đậm chất Quảng khiến nhiều người ngạc nhiên.

Bộ khăn lụa Mã Châu cùng những vật phẩm làm từ gốm Thanh Hà với các hình ảnh về phong cảnh, bản sắc văn hóa xứ Quảng được vẽ tay, thêu đối với tranh lụa hoặc tạo men sống đối với sản phẩm gốm. Bộ ba người trẻ của xứ Quảng này đang từng ngày đưa sản phẩm của sự kết hợp này đến với nhiều không gian du lịch của thành phố Đà Nẵng.

Trần Thị Yến và Nguyễn Viết Lâm đều là những người quen tên với giới mê sản phẩm thủ công truyền thống. Đều ở độ tuổi 9X và đều là truyền nhân của những nghệ nhân lớn tuổi ở làng nghề, họ luôn đau đáu làm cách nào để nỗ lực gìn giữ nghề của cha ông.

Từ nỗ lực của Trần Thị Yến, lụa Mã Châu trở thành chất liệu được các nhà thiết kế nổi tiếng của Việt Nam lựa chọn ở các tuần lễ thời trang quốc tế. Không dừng lại ở đó, cô tiến đến việc đưa lụa thể nghiệm ở nhiều dòng sản phẩm hơn.

Nghệ nhân ưu tú Huỳnh Ri đã truyền dạy cho người trẻ tại làng mộc Kim Bồng. Ảnh: TTVH Hội An

Tương tự khát vọng của Yến, Nguyễn Viết Lâm (sinh năm 1996) từng ngày một đa dạng hóa các dòng sản phẩm của gốm Thanh Hà. Vẫn trên nền tảng gốm thủ công truyền thống của làng nghề hơn 500 năm, gốm Thanh Hà có thêm dòng sản phẩm gốm men cùng những vật phẩm lưu niệm độc bản, góp phần để định vị chỗ đứng của sản phẩm làng nghề truyền thống.

Thành phố Đà Nẵng hiện tại có đến 60 làng nghề truyền thống, trải dài từ vùng núi đến đồng bằng. Mỗi không gian lại có những nghề và làng nghề truyền thống gắn với giá trị văn hóa riêng có. Điều đáng quý ở những người trẻ quay về làng nghề của xứ Quảng chính là việc họ đã tạo ra rất nhiều cơ hội quảng bá sản phẩm làng nghề thông qua những phương thức khác nhau.

Nghệ nhân nhân dân Nguyễn Văn Tiếp - Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam nói, khi người trẻ được truyền cảm hứng, họ sẽ hiểu rằng nghề truyền thống gắn liền với bản sắc văn hóa dân tộc, chắc chắn sẽ có những người chọn gắn bó và cống hiến.

Xứ Quảng đã có rất nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ ghi dấu ấn ở thị trường xuất khẩu lẫn trở thành sản phẩm lưu niệm độc đáo của xứ sở. Và sự góp công của người trẻ không hề nhỏ.

Hiện đại hóa sản phẩm làng nghề

Tại Làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước, hiện đa số sản phẩm làng nghề đều được gắn chip công nghệ. Đây cũng là làng nghề đầu tiên trên cả nước gắn chip blockchain cho sản phẩm thủ công truyền thống. Những “câu chuyện văn hóa” của từng sản phẩm đá mỹ nghệ Non Nước hiện ra thông qua thiết bị điện thoại thông minh. Từ quá trình thai nghén sản phẩm cho đến công đoạn chế tác, thông tin về tác giả, nguồn gốc nguyên liệu... được kể lại lớp lang.

Học sinh tham quan, trải nghiệm làng nghề gốm Thanh Hà. Ảnh: LÊ TRỌNG KHANG

Đại diện Ban Quản lý Làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước cho biết, hiện làng nghề có khoảng 384 cơ sở sản xuất lớn nhỏ với khoảng 1.500 lao động. Trong số này, có hơn một nửa lao động là những người trẻ ở địa phương. Chính họ là lực lượng góp phần đưa ứng dụng công nghệ số vào sản phẩm thuận lợi hơn, cũng như để “câu chuyện văn hóa” của sản phẩm làng nghề được lan tỏa rộng rãi.

“Họ nghiên cứu ra những sản phẩm đẹp, đa dạng kích cỡ, tự quay phim, chụp ảnh, diễn giải thông tin để đưa vào sản phẩm, do đó năng suất lao động được nâng cao hơn. Thời gian tới, các hộ trong làng dự kiến sẽ đầu tư “cánh tay robot” có thể thay các công đoạn tới 90%”, đại diện Ban Quản lý Làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước chia sẻ.

Chính công nghệ số với các tiện ích đã góp phần quảng bá sản phẩm làng nghề và đưa những sản phẩm vốn chỉ quanh quẩn ở không gian của địa phương có thể đến với khách hàng ở Hà Nội, Sài Gòn, thậm chí ra cả nước ngoài, với những sàn giao dịch điện tử.

Không dừng ở đó, các làng nghề truyền thống đang nỗ lực để trở thành những điểm đến ấn tượng cho du khách. Phát triển du lịch cộng đồng dựa vào làng nghề là mục tiêu thành phố Đà Nẵng xác định trong tương lai.

Ông Văn Bá Sơn, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng cho biết, hiện nay ở các điểm du lịch cộng đồng chủ yếu do người trẻ vận hành. Đối với các làng nghề truyền thống định hướng phát triển du lịch làng nghề, vai trò của người trẻ càng quan trọng hơn. Những workshop trải nghiệm cho du khách cũng như chính họ trở thành hướng dẫn viên du lịch tại làng nghề sẽ mang đến những dấu ấn đặc biệt để phát triển du lịch làng nghề.

Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Đà Nẵng khóa XXII yêu cầu phát triển du lịch, dịch vụ chất lượng cao, gắn với bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống cách mạng, di sản văn hóa, là điểm đến hấp dẫn của thế giới. Trong đó, đẩy mạnh phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với văn hóa bản địa và trải nghiệm sinh thái. Xây dựng mô hình du lịch cộng đồng, làng nghề truyền thống và trang trại nông nghiệp thông minh; khuyến khích phát triển mô hình kinh tế rừng - dược liệu - du lịch sinh thái, cộng đồng tại các vùng có điều kiện...

Nguồn: https://baodanang.vn/gen-z-lam-nghe-truyen-thong-3301156.html