Góp ý văn kiện Đại hội Đảng XIV: Giáo dục là quốc sách thì phát triển nhân lực số là chiến lược

Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đã khẳng định vai trò then chốt của giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, nhưng trong bối cảnh kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, phát triển nhân lực số về học và làm cũng cần được coi là chiến lược trọng tâm.

Người trẻ trong dòng chảy hội nhập

Theo báo cáo "Future of Jobs 2025" của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), có đến 63% nhà tuyển dụng toàn cầu xem khoảng cách kỹ năng số là thách thức lớn nhất đến năm 2030. ⁽¹⁾

Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện có khoảng 1,2 triệu lao động đang làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, và con số này dự kiến sẽ tăng lên 3 triệu vào năm 2030 nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế số. ⁽²⁾

Những số liệu này phản ánh nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực số chất lượng cao, và cảnh báo về năng lực cạnh tranh của Việt Nam trong tương lai.

Theo ghi nhận, ngày càng nhiều người trẻ rời bỏ công việc văn phòng truyền thống, bởi nhu cầu công việc ít đi, thu nhập thấp, thiếu cơ hội thăng tiến, để tìm kiếm các công việc linh hoạt, tự do hơn như lập trình, thiết kế, sáng tạo nội dung, thương mại điện tử…

Nhưng đa số họ chưa được trang bị kỹ năng số bài bản, vừa thiếu nền tảng nghề nghiệp vững vàng, vừa chưa có hệ thống an sinh thích ứng với mô hình việc làm mới.

Nếu không được định hướng và hỗ trợ kịp thời, một bộ phận lao động trẻ có thể bị gạt ra khỏi nền kinh tế số đang tăng tốc.

Vì vậy, để "nguồn nhân lực số" thực sự trở thành trụ cột chiến lược của quốc gia, cần những chính sách đột phá về giáo dục, học tập suốt đời, chuyển đổi nghề nghiệp và bảo đảm công bằng số.

Các kiến nghị chính đặt người trẻ ở trung tâm của tương lai số Việt Nam

Thứ nhất, thế hệ trẻ Việt Nam đang cần một kim chỉ nam rõ ràng để định hướng học tập và nghề nghiệp.

Kiến nghị xây dựng chuẩn năng lực Công dân số Việt Nam, gồm ba nhóm kỹ năng cốt lõi: kỹ năng công nghệ (AI, dữ liệu, số hóa), kỹ năng nghề nghiệp số (thương mại điện tử, sáng tạo nội dung, quản lý dự án số) và kỹ năng xã hội (tư duy phản biện, hợp tác trực tuyến).

Cùng với đó, định hướng phát triển nghề nghiệp, công khai nhu cầu tuyển dụng, lộ trình kỹ năng và mức lương tham khảo từng nghề.

Người trẻ có thể dựa vào đó để xác định hướng học tập và chuyển nghề, thay vì học theo phong trào hoặc lựa chọn mơ hồ.

Thứ hai, đề xuất xây dựng Hộ chiếu Học tập số quốc gia, là tài khoản học tập trọn đời, mỗi công dân có thể tích lũy tín chỉ kỹ năng số, dữ liệu, AI và nghề mới.

Hằng năm người học được cấp số tín chỉ miễn phí để tham gia các khóa đào tạo cơ bản, giúp chuyển nghề hoặc nâng cấp kỹ năng mà không bị rào cản tài chính.

Đây là hỗ trợ học tập cho mọi người dân, đặc biệt là người trẻ và người yếu thế có thể học lại, làm lại và tiếp tục phát triển trong kỷ nguyên số.

Thứ ba, nhiều bạn trẻ, công nhân, lao động tự do đang muốn chuyển nghề nhưng thiếu điều kiện học tập hoặc thiết bị số.

Kiến nghị thành lập Quỹ hỗ trợ Chuyển nghề số, cung cấp tín dụng học tập lãi suất thấp, hỗ trợ thiết bị học trực tuyến và học bổng cho người yếu thế.

Vận hành theo mô hình công và tư, với sự tham gia của doanh nghiệp công nghệ, ngân hàng và các nền tảng học trực tuyến.

Nguồn quỹ này cung cấp tín dụng học tập lãi suất thấp, thiết bị học trực tuyến và học bổng cho người yếu thế, giúp người lao động chuyển dịch từ nghề giản đơn sang nghề giá trị cao hơn.

Thứ tư, để học gắn liền với việc làm. Cần hình thành hệ sinh thái kết nối giữa nhà nước - doanh nghiệp - trường học - nền tảng số nhằm triển khai các chương trình thực tập, làm việc từ xa và khởi nghiệp số cho thanh niên.

Các chứng chỉ kỹ năng số được doanh nghiệp công nhận sẽ giúp người học "học qua làm", có thu nhập, tích lũy kinh nghiệm và tự tin tham gia thị trường lao động toàn cầu.

Thứ năm, người trẻ ở vùng sâu, vùng xa, người khuyết tật, nữ giới thường bị bỏ lại phía sau trong chuyển đổi nghề số. Kiến nghị thiết lập chương trình ưu tiên đặc biệt dành cho nhóm này:

Hỗ trợ thiết bị học tập số (máy tính bảng/laptop, kết nối Internet). Tổ chức các lớp chuyển nghề thực hành tại địa phương, phối hợp trường nghề và doanh nghiệp công nghệ để đào tạo, tuyển dụng trực tiếp.

Thứ sáu, xây dựng mạng lưới hỗ trợ tâm lý và kỹ năng mềm cho người chuyển nghề bởi vì nhiều bạn trẻ e ngại thất bại, sợ bị thay thế bởi AI, hoặc bối rối trước quá nhiều lựa chọn nghề.

Cần tư vấn nghề nghiệp chuyên biệt cho người chuyển ngành sang số, giúp người trẻ xác định điểm mạnh, điểm yếu, lựa chọn nghề phù hợp.

Khóa học kỹ năng mềm, tư duy phản biện, làm việc nhóm ảo, sáng tạo nội dung số, khả năng tự học và thích ứng liên tục.

Hỗ trợ tâm lý, đối mặt với rủi ro nghề nghiệp, thất bại đầu tiên, áp lực công nghệ có cố vấn và cộng đồng cùng đồng hành để không bỏ cuộc.

Thế hệ trẻ hôm nay đang sống trong thời đại học tập, nghề nghiệp đa dạng. Nếu được trao công cụ và cơ hội đúng lúc, thiết nghĩ họ không chỉ thích ứng, mà còn dẫn dắt công cuộc chuyển đổi số của đất nước.

Đây là chính sách về nhân lực, còn mang tính chiến lược phát triển con người, đặt người trẻ vào vị trí trung tâm của tương lai Việt Nam. Nếu được hỗ trợ, định hướng, đầu tư bài bản giúp việc học tập và chuyển nghề hôm nay là nền tảng để phát triển và thịnh vượng ngày mai.

Mời tham gia diễn đàn Ý dân gửi Đảng

Mời bạn đọc xem toàn văn nội dung dự thảo các văn kiện Đại hội Đảng XIV tại các link dưới đây và gửi ý kiến góp ý về Tuổi Trẻ Online. Các ý kiến góp ý, mời bạn đọc gửi về địa chỉ email: gopyvankien@tuoitre.com.vn. Những ý kiến tâm huyết, thiết thực, tòa soạn sẽ chọn đăng trên báo giấy và trên Tuổi Trẻ Online.

Các dự thảo văn kiện được Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII công bố lấy ý kiến gồm có:

- Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội Đảng XIV.

Mời xem toàn văn tại đây.

- Dự thảo Chương trình hành động của Ban Chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng (kèm theo Báo cáo chính trị).

Mời xem toàn văn tại đây.

- Phụ lục 4: Đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030.

Mời xem toàn văn tại đây.

- Phụ lục 5: Về tổng kết công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XIII và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp công tác xây dựng Đảng nhiệm kỳ Đại hội XIV.

Mời xem toàn văn tại đây.

- Dự thảo Báo cáo tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam.

Mời xem toàn văn tại đây.

- Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thi hành Điều lệ Đảng (2011-2025) và đề xuất, định hướng bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng.

Mời xem toàn văn tại đây.

********

Tài liệu tham khảo:

⁽¹⁾WEF_Future_of_Jobs_Report_2025.pdf

Trang 6, trích nguyên văn tiếng Anh: Skill gaps are categorically considered the biggest barrier to business transformation by Future of Jobs Survey respondents, with 63% of employers identifying them as a major barrier over the 2025-2030 period.

⁽²⁾Viet Nam improves practical capacity for digital human resources

Nguyên văn tiếng Anh: According to statistics from the Ministry of Science and Technology, Viet Nam currently has 74,000 enterprises operating in the information technology sector with more than 1.2 million employees.

To keep up with the growth rate of the economy, it is expected that Viet Nam will need 3 million employees working in this field by 2030. The information technology industry is considered a relatively high-paying industry.

Trở lại chủ đề

TRẦN THỊ PHƯƠNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/gop-y-van-kien-dai-hoi-dang-xiv-giao-duc-la-quoc-sach-thi-phat-trien-nhan-luc-so-la-chien-luoc-20251103225554398.htm