Hành trình livestream gian nan: Nông dân phải trèo lên núi hứng sóng để bán hàng

Sáng 10/12, tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025, bà Vương Thị Thương - Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương, tỉnh Lạng Sơn cho biết, bán hàng nông sản online là xu thế phổ biến, phù hợp với chủ trương chuyển đổi số, rất quan trọng đối với nông dân và hợp tác xã ở vùng cao.

"Tuy nhiên, việc bán hàng online hiện còn gặp khó khăn do thiếu người viết kịch bản, làm content (nội dung) và rất cần có những 'chiến thần livestream' để hỗ trợ làm các video quảng bá sản phẩm. Mặt khác, đường truyền internet tại các vùng sâu, vùng xa rất chập chờn, gián đoạn. Nhiều lúc livestream, tôi phải lên các vị trí cao để hứng sóng. Việc đó ảnh hưởng đến việc truyền bá, quảng bá sản phẩm của địa phương", bà Thương nói.

Bà Thương cũng nêu rõ, mục đích khi tham gia bán hàng online là để giảm chi phí, nhưng thực tế hợp tác xã lại phải chịu rất nhiều loại thuế, phí, dẫn đến hàng hóa nông sản bị đội giá và khó cạnh tranh.

Từ đó, bà Thương kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, hợp tác xã được tham gia đào tạo, tập huấn về kỹ năng bán hàng online; có chính sách ưu tiên đầu tư, nâng cấp hạ tầng internet tại các vùng sâu, vùng xa; nghiên cứu xây dựng các cổng/sàn bán hàng online và hỗ trợ về phí bán hàng dành riêng cho nông dân, hợp tác xã để giảm sự phụ thuộc vào các sàn thương mại điện tử hiện nay.

Trả lời nội dung này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, trong năm 2025, Bộ Công Thương phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp thương mại điện tử, các sàn thương mại điện tử tổ chức hơn 100 lớp đào tạo, tập huấn cho các cán bộ quản lý nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh, sinh viên khởi nghiệp.

Tổng số gần 10.000 học viên tham dự các lớp này với các chủ đề đa dạng như ứng dụng thương mại điện tử cho thanh niên khởi nghiệp, kỹ năng phát triển thương hiệu cá nhân, cải thiện kỹ năng livestream, ứng dụng AI để phát triển thương hiệu, hỗ trợ kinh doanh trên nền tảng số, nâng cao kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử trong quản lý kinh doanh…

Theo ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, các nội dung đào tạo này rất đơn giản và thực tế, với phương châm "cầm tay chỉ việc", "nông dân dạy nông dân", đào tạo thực chiến tại thực địa…

"Đại biểu có đề cập đến 'các chiến thần livestream, các KOC', chúng tôi cho rằng những người nông dân livestream chính là các chiến thần. Họ là người trực tiếp tham gia lao động sản xuất, từ đó có những câu chuyện hay, những chia sẻ về sản phẩm từ thực tế. Bên cạnh đó, chúng ta thấy thực tế có một số lãnh đạo cấp tỉnh, cấp sở, thậm chí cấp bộ, cũng tham gia livestream và có hiệu quả rất cao", Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nói.

Một vấn đề khác cũng rất được quan tâm là làm sao tiếp tục tiêu thụ được hàng hóa, sản phẩm bên cạnh phương thức thương mại điện tử.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, thương mại điện tử hiện nay phát triển rất mạnh, hằng năm, tăng trưởng từ 20-25%; khả năng cao là năm 2025 doanh thu sẽ đạt khoảng 30 tỷ USD, đóng góp khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Như vậy vẫn còn dư địa rất lớn để phát triển thương mại điện tử.

Bộ Công Thương đang xây dựng các chính sách để hỗ trợ bà con nông dân cũng như các doanh nghiệp tham gia vào thương mại điện tử.

Thứ nhất là nhóm liên quan đến chính sách hỗ trợ giảm chi phí, Thứ trưởng cho biết, đang xây dựng chương trình phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2026-2030.

Thứ hai là xây dựng các mô hình, nội dung đào tạo và đặc biệt là liên kết hỗ trợ của các ngành.

Thứ ba là đề xuất xây dựng cổng, sàn bán hàng online chung. Bộ Công Thương đã và đang phối hợp với các địa phương và hỗ trợ các hộ kinh doanh, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân tham gia vào sàn chung do Bộ Công Thương xây dựng.

"Ngoài ra, ở các địa phương, chúng tôi đề xuất có cơ chế hỗ trợ xây dựng các trang cũng như các chiến dịch riêng cho nông sản địa phương. Thực tế chứng minh có một số sản phẩm riêng ví dụ như là Vải thiều Bắc Giang, Chè Thái Nguyên trên một số các nền tảng số hoạt động rất hiệu quả và rất cần nhân rộng mô hình như thế", Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nói.

Trả lời bổ sung liên quan đến kết nối internet ở vùng sâu, vùng xa còn chập chờn, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, trong năm 2025 đã triển khai 2 giải pháp rất quan trọng trong Nghị quyết 193 thí điểm cơ chế của Quốc hội, cho phép các trạm phát được hỗ trợ thêm khi phủ sóng tại vùng sâu, vùng xa từ quỹ viễn thông công ích.

"Trạm phát sóng đang được xây dựng thêm cho các vùng sâu, vùng xa. Hiện nay Chính phủ đang nhận 2 hồ sơ thí điểm công nghệ internet vệ tinh từ các vệ tinh tầm thấp (LEO satellites) - starlink/oneweb... Sau khi cấp phép thí điểm xong sẽ góp phần kết nối vùng sâu, vùng xa tốt hơn", ông Bùi Thế Duy nói.