Nam sinh 15 tuổi đưa Non nước Cao Bằng đến UNESCO và 'cú đúp' vàng sáng chế

Chủ nhân của thành tích ấy là Nguyễn Bảo Sơn – cậu học trò người dân tộc thiểu số với khát vọng "mang non nước quê hương ra biển lớn".

"Cú đúp" vàng từ những vật liệu... đồng nát

Trong danh sách những gương mặt trẻ tiêu biểu của làng công nghệ năm 2025, Nguyễn Bảo Sơn (lớp 10 Anh 1, THPT Chuyên Cao Bằng) là một "ca lạ". Không xuất thân từ những lò luyện chuyên nghiệp tại các thành phố lớn, không sở hữu những phòng Lab tiền tỷ, hành trang của Sơn là tư duy khác biệt và sự kiên trì của một người con miền núi.

Chỉ trong một năm, nam sinh 15 tuổi đã làm nên chuyện lớn khi liên tiếp chinh phục giải Nhất cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 21 và Huy chương Vàng - Nhà sáng chế trẻ Việt Nam 2025. Đây là lần đầu tiên, tỉnh Cao Bằng có một đại diện chạm tay vào danh hiệu "Nhà sáng chế trẻ".

Nguyễn Bảo Sơn (thứ 3 từ trái qua) cùng nhóm thực hiện mô hình Địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng

Điều khiến "cú đúp" này trở nên đặc biệt nằm ở chính vật liệu tạo nên chiến thắng. Trong khi nhiều đối thủ mang đến những robot, AI đắt đỏ, thì dự án "Mô hình địa tầng Trái đất và giới thiệu Công viên địa chất UNESCO Non nước Cao Bằng" của Sơn lại được hình thành từ... đất nặn, khủng long đồ chơi cũ và những vật liệu tái chế.

"Em muốn chứng minh rằng, công nghệ không nhất thiết phải đắt tiền mới là công nghệ tốt. Một mô hình từ vật liệu tái chế, giá rẻ nhưng giúp học sinh vùng sâu vùng xa hiểu được lịch sử hàng trăm triệu năm của Trái đất, thì giá trị của nó không thua kém gì những cỗ máy hiện đại", Bảo Sơn chia sẻ về tư duy "ngược dòng" giúp em thuyết phục hoàn toàn Ban giám khảo khó tính.

Nguyễn Bảo Sơn chụp ảnh lưu niệm cùng ông Jonathan Wallace Baker – Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam

Cái bắt tay của Trưởng đại diện UNESCO và tấm vé ra thế giới

Giá trị của "cú đúp" Vàng không chỉ nằm ở tấm huy chương, mà ở sự công nhận từ quốc tế. Tại Diễn đàn Immersion Day 2025, dự án của Bảo Sơn đã vinh dự được chọn trình bày trước các chuyên gia hàng đầu.

Ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam, đã không giấu được sự ngạc nhiên khi chứng kiến cách một học sinh phổ thông "số hóa" di sản địa chất quê hương.

"Tôi bất ngờ về các em. Cách các em đưa sự phát triển của Trái đất gắn liền với sự phát triển của Công viên địa chất Non nước Cao Bằng thật sự sáng tạo và truyền cảm hứng", ông nói.

Lời khen ngợi từ đại diện UNESCO như một "tấm tem bảo chứng" cho chất lượng quốc tế của dự án.

Với thành tích này, Bảo Sơn và nhóm tác giả đã được trao tặng Huy hiệu "Tuổi trẻ sáng tạo" và chính thức được đề cử tham gia cuộc thi Nhà sáng tạo trẻ thế giới.

Từ một ý tưởng trong lớp học, Non nước Cao Bằng đang đứng trước cơ hội được quảng bá rộng rãi tại các diễn đàn toàn cầu nhờ trí tuệ của thế hệ Gen Z.

Chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội Trung ương và Nguyễn Bảo Sơn tại Lễ trao giải cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi đồng lần thứ 21 năm 2025

Chiếc máy tính mơ ước và quyết định nhường 10 triệu đồng

Bên cạnh chân dung một "nhà sáng chế trẻ" đầy lý trí, Bảo Sơn còn có những khoảng lặng đầy trắc ẩn của một thủ lĩnh Đội.

Ít ai biết, trước khi cơn bão Yagi (bão số 3) ập đến tàn phá miền Bắc, Sơn đã có một kế hoạch lớn cho riêng mình. Cậu đã tích cóp toàn bộ tiền thưởng từ các cuộc thi, tiền mừng tuổi suốt nhiều năm để được 10 triệu đồng.

Mục tiêu là mua một chiếc máy tính mới, bởi chiếc máy cũ đã quá chậm, không còn đáp ứng được nhu cầu lập trình và làm dự án.

Nguyễn Bảo Sơn thử nghiệm thiết bị bay không người lái cùng các bạn học

Nhưng rồi bão Yagi đi qua, để lại những mất mát lớn. Khi biết tin em Cao Mạnh Hùng, một học sinh mồ côi, sống với bà nội, lâm vào cảnh nhà cửa tan hoang, Sơn đã có một quyết định khiến người lớn phải suy ngẫm. Em rút toàn bộ 10 triệu đồng tiền "quỹ máy tính" để tặng Hùng dựng lại cuộc sống, kèm theo một chiếc bàn học mới.

Hỏi Sơn có tiếc không khi giấc mơ công nghệ phải hoãn lại, cậu trả lời rành rọt: "Em chỉ nghĩ đơn giản mình còn có bố mẹ, còn người thân giúp đỡ. Còn Hùng chỉ có bà, bạn ấy khó khăn và cô đơn hơn mình rất nhiều. Em muốn bạn ấy có được tuổi thơ giống như chúng em".

Bảo Sơn (thứ 3 từ trái qua) tham dự Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc năm 2025

Sự sẻ chia ấy không dừng lại ở cá nhân. Với vai trò trong Ban Chỉ huy Liên đội, Sơn tiếp tục dùng tiếng nói và các phần thưởng danh dự của mình để trao sách, học bổng cho nhiều bạn nhỏ khác.

"Giá trị vật chất có thể nhỏ, nhưng em muốn các bạn tin rằng, cứ nỗ lực, cứ sáng tạo, rồi chúng ta sẽ được ghi nhận", Sơn nói.

Giấc mơ của cậu học trò chuyên Anh mê Lịch sử

Một ngày của Bảo Sơn bắt đầu từ 6h và hiếm khi kết thúc trước 23h. Là dân chuyên Anh nhưng lại say mê Lịch sử và Địa lý, Sơn tìm thấy điểm chạm giữa các môn học này: Đó là khát vọng định vị quê hương trên bản đồ thế giới.

Sau "cú đúp" vàng năm 2025, chàng trai trẻ khẳng định dự án tiếp theo vẫn sẽ gắn liền với mảnh đất "miền cổ tích" Cao Bằng. "Em muốn tiếp tục đưa mô hình đến các điểm trường vùng sâu, để các bạn nhỏ thấy rằng khoa học không ở đâu xa, nó nằm ngay trong chính lịch sử hình thành của mảnh đất dưới chân mình", Sơn chia sẻ.

Trong mắt cậu học trò 15 tuổi, sự sáng tạo không phải là để tạo ra những cỗ máy vô hồn, mà là để kể những câu chuyện nhân văn, để những đứa trẻ vùng cao cùng nhau vươn lên, kiêu hãnh như chính non nước quê hương mình.

Từ những mô hình đất nặn thô sơ đến Huy chương Vàng quốc gia, từ bản làng Cao Bằng đến cái bắt tay với đại diện UNESCO, Nguyễn Bảo Sơn là minh chứng sống động cho tinh thần "Vượt núi". Em không chỉ làm rạng danh quê hương bằng "cú đúp" giải thưởng lịch sử, mà còn làm đẹp cho đời bằng chính trái tim nhân ái của mình.

Như lời Sơn khẳng định: "Dự án tiếp theo của em chắc chắn vẫn gắn với Cao Bằng, để cùng các bạn miền núi vươn lên và bảo vệ quê hương".

Nguồn:https://vietnamnet.vn/nam-sinh-15-tuoi-dua-non-nuoc-cao-bang-den-unesco-va-cu-dup-vang-sang-che-2470753.html