Hiểm họa từ trekking ghép đoàn, tìm người lạ đồng hành

Du khách trekking vườn quốc gia Cát Tiên, hồi tháng 7. Ảnh: Ngọc Duy.

Đầu tháng 12, nữ du khách 28 tuổi ở Đồng Nai lên tiếng tố cáo leader (người dẫn đoàn) và porter (phụ trách khuân vác hành lý cho đoàn) trong chuyến trekking (leo núi) cung Phu Sa Phìn có hành vi quấy rối.

Theo cô, leader G.A.T.L. đã cố tình tách cô khỏi đoàn, liên tục sờ má, ôm và đòi hôn dù cô tỏ rõ sự khó chịu, thậm chí dọa "sẽ dẫn đi hướng khác" nếu không nghe theo.

Trong khi đó, porter tên T. có hành vi ép các khách nữ uống rượu "một cách mạnh bạo", khiến cô bật khóc và phải nhờ hai nam du khách khác can thiệp.

Trên thực tế, đây không phải lần đầu các nữ du khách bị quấy rối khi trekking hay đi phượt. Thực trạng này tồn tại từ cách đây hơn 10 năm, trong những ngày đầu các mô hình phượt, trekking còn manh mún.

"Việc khách nữ đi leo núi bị quấy rối khá phổ biến nhưng ít người dám đưa lên mạng xã hội hoặc phản ánh", ông Đỗ Hữu Nam, giám đốc Platinum Travel chuyên tour trekking trong và ngoài nước, nói với Tri Thức - Znews.

Nữ du khách tố bị leader tách ra khỏi đoàn. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Lời cảnh tỉnh đầu tiên

Theo ông Nam, những sự việc tiêu cực thời đầu chủ yếu gắn với các chuyến phượt, khi mô hình ghép đôi "xế - ôm" đã để lại hình ảnh không đẹp trong cộng đồng. Về sau, trào lưu trekking nở rộ, tình trạng này lan sang các hành trình leo núi, ảnh hưởng tâm lý du khách và những người quan tâm.

Nghiêm trọng nhất là sự việc hướng dẫn viên của một công ty lớn ở Quảng Bình (nay là Quảng Trị) bị tố chui vào lều riêng quấy rối du khách trong chuyến khám phá hang Pygmy năm 2023.

"Đó chính là lời cảnh tỉnh đầu tiên", ông Nam nói, cho biết nguyên nhân chủ yếu vẫn đến từ yếu tố con người, thường là mâu thuẫn hoặc hành vi quấy rối giữa khách và hướng dẫn viên, hoặc giữa chính các du khách.

Ngoài ra, hạn chế còn nằm ở khâu tổ chức và quản lý. Sự buông lỏng từ cơ quan quản lý tạo điều kiện cho các đơn vị thiếu uy tín, thiếu đào tạo hoạt động tràn lan.

Ở cấp độ doanh nghiệp, việc tuyển dụng ồ ạt theo nhu cầu thị trường khiến nhiều đơn vị khó kiểm soát chất lượng nhân sự.

"Chỉ một trường hợp sai phạm cũng có thể ảnh hưởng uy tín cả tập thể", ông nói.

Du khách đổ xô lên đỉnh Lùng Cúng dù dường xá sình lầy, ngày 15/11. Ảnh: Nguyễn Trọng Cung.

Trong khi đó, ông Lê Công Năng, Tổng giám đốc Công ty du lịch Wondertour, cho biết hiện có hai hình thức du lịch phổ biến: đi theo đoàn riêng và đi tour ghép.

Đoàn riêng gồm các thành viên quen biết nhau, công ty du lịch ký hợp đồng trực tiếp với trưởng đoàn. Tour ghép gồm nhiều khách không quen biết, được doanh nghiệp "gom" theo lịch khởi hành cố định. Tùy số lượng khách, doanh nghiệp sẽ bố trí hướng dẫn viên và lái xe phù hợp.

Trong xu hướng tìm bạn đồng hành trên các hội nhóm mạng xã hội, ông Nam cho rằng nhiều nhóm hoạt động thiếu kiểm duyệt chuyên môn.

Thậm chí, nhóm loại bỏ vận động viên leo núi hay chuyên gia khi họ chia sẻ thông tin vì lo ngại ảnh hưởng quyền lợi của quản trị viên. Một số nhóm còn thường xuyên đăng tải các bài "bóc phốt" thiếu kiểm chứng, gây nhiễu loạn thông tin.

Thành viên chủ yếu tham gia các tour ghép, không nắm rõ nhau là ai, nghề nghiệp hay lai lịch ra sao.

"Trong bối cảnh đó, các bạn nữ dễ trở thành mục tiêu của những đối tượng xấu", ông nói.

Sự phát triển của du lịch tự túc kéo theo nhu cầu tìm bạn đồng hành tăng mạnh. Nhiều trưởng nhóm kêu gọi thành viên qua các hội, ưu tiên chi phí thấp nên lựa chọn nơi ăn ở tiết kiệm, thậm chí dựng lều ngủ qua đêm.

"Dù có nhiều nhóm hoạt động văn minh, vẫn tồn tại các nhóm phượt trá hình, khiến không ít nữ du khách bị gạ tình hoặc lạm dụng", ông Năng cho hay.

Khuyến cáo

Đại diện một đơn vị chuyên tổ chức tour trekking Tây Bắc cho biết du khách, đặc biệt là nữ giới, cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:

Không uống rượu bia quá đà vì trên núi nguy hiểm, dễ mất tỉnh táo và giảm khả năng tự bảo vệ
Báo cho người trong đoàn mỗi khi rời khu vực chung để đi vệ sinh, ra suối hay di chuyển sang vị trí khác
Nếu cảm thấy không thoải mái với ai đó, nên nói thẳng hoặc rời đi. Chỉ cần nói rõ "tôi không đồng ý với việc này" cũng đủ để người khác dừng lại. Nếu không hiệu quả, hãy tìm người đáng tin cậy để hỗ trợ.

Du khách check-in trên đỉnh Lùng Cúng. Cung trekking này dài khoảng 18 km trong hai ngày một đêm, độ khó trung bình. Ảnh: Bùi Văn Chuyên.

Ông Năng cho biết các hướng dẫn viên tại công ty được đào tạo và tuân thủ các quy tắc: không dùng rượu bia, chất kích thích; ngủ ở phòng nội bộ theo giới tính; tuyệt đối không ngủ chung phòng với khách. Khách lẻ nam - nữ sẽ được bố trí phòng riêng có phụ thu.

Khách được khuyến cáo luôn bám đoàn, không sử dụng đồ uống có cồn vào buổi tối, không đi chơi đêm ngoài giờ giới nghiêm và tuyệt đối không đi một mình ở nơi vắng người. Trước khi ngủ, cả nam và nữ đều cần chốt cửa từ bên trong để tránh trộm cắp hoặc rủi ro khác.

Ngoài ra, nữ giới khi muốn tham gia đoàn cần tìm hiểu rõ uy tín nhóm tổ chức, rủ thêm người quen, đặc biệt là nam giới, để ghép xe và đảm bảo an toàn trong suốt hành trình.

Đoàn khách trekking cung 8 Nàng Tiên (Ninh Thuận cũ) với quãng đường 14 km được đánh giá là chặng khá "dễ thở" dành cho người mới bắt đầu. Ảnh: Quỳnh Danh.

Đồng quan điểm, ông Nam khuyến cáo du khách tránh đi một mình, tốt nhất đi từ hai người trở lên và có nam giới đi cùng. Khi đặt tour, du khách cần chọn đơn vị uy tín, được nhiều người khuyến nghị.

Các doanh nghiệp cũng nên đào tạo bài bản về bảo vệ khách hàng, thay vì chỉ nghĩ đến bổ sung nhân sự hay bố trí hướng dẫn viên nữ.

"Các công ty dẫn tour cũng nên xây dựng các liên kết an toàn, hợp tác với các agency uy tín lâu năm để hạn chế rủi ro", anh nói.