Hiểu đúng về trí tuệ nhân tạo

Hỏi: Trí tuệ nhân tạo (AI) là gì?

Đáp: Trí tuệ nhân tạo (AI) là công nghệ cho phép máy tính hoặc thiết bị điện tử có thể “học”, “phân tích” và “đưa ra quyết định” dựa trên dữ liệu, mô phỏng cách con người suy nghĩ, nhưng theo cách riêng của máy móc.

Bạn có thể tưởng tượng AI như một bộ não điện tử được lập trình để xử lý thông tin, phân tích dữ liệu và thực hiện các nhiệm vụ thông minh. Tuy nhiên, AI không nhất thiết phải là những robot giống như trong phim khoa học viễn tưởng mà bạn thường thấy.

Thực tế, AI có thể chỉ là phần mềm chạy trên điện thoại, máy tính hoặc các thiết bị thông minh mà bạn sử dụng hằng ngày. Thí dụ, khi bạn trò chuyện với trợ lý ảo như Siri hay Google Assistant, hoặc khi Facebook tự động gợi ý bạn bè, đó chính là AI đang làm việc.

Để hoạt động hiệu quả, AI cần được cung cấp một lượng lớn dữ liệu để “học”. Ông Phan Phú Thuận, chuyên gia An ninh mạng, FPT Smart Cloud- thành viên Tập đoàn FPT nêu thí dụ: “Nếu muốn AI nhận diện khuôn mặt, nó sẽ được “dạy” bằng hàng nghìn bức ảnh khuôn mặt khác nhau.

Sau khi có dữ liệu, AI sẽ sử dụng các thuật toán - giống như những công thức toán học phức tạp - để phân tích, tìm ra các mẫu, quy luật hoặc mối liên hệ trong dữ liệu đó. Quá trình này gọi là “học máy” (Machine Learning). Càng được cung cấp nhiều dữ liệu và được huấn luyện kỹ lưỡng, AI càng trở nên thông minh và chính xác hơn.

Hay chúng ta cũng có thể hình dung AI hoạt động giống như việc bạn dạy một đứa trẻ nhận biết trái táo và trái cam. Bạn cho bé xem nhiều hình ảnh của hai loại quả này và giải thích đặc điểm từng loại. Dần dần, bé sẽ biết phân biệt và gọi đúng tên từng loại quả khi nhìn thấy”.

Có thể thấy, AI là công nghệ giúp máy tính trở nên thông minh hơn, có khả năng làm những việc mà trước đây chỉ con người mới làm được, như hiểu ngôn ngữ, nhận diện hình ảnh, dự đoán xu hướng hay sáng tạo ra nội dung mới...

Hỏi: Chúng ta thường nghe nói về AI tạo sinh (Generative AI), tác nhân AI (AI Agent) và siêu trí tuệ nhân tạo (Artificial General Intelligence-AGI), đây là ba thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Vậy cần hiểu như thế nào cho đúng và dễ hình dung về các khái niệm này?

Đáp: AI tạo sinh (Generative AI) là loại trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nội dung mới như văn bản, hình ảnh, âm nhạc hoặc video dựa trên dữ liệu mà nó đã học. Bạn có thể hình dung nó như một “nghệ sĩ kỹ thuật số”, có khả năng sáng tạo ra những tác phẩm mới từ những gì đã biết.

Thí dụ, ChatGPT có thể viết bài, trả lời câu hỏi hoặc sáng tác thơ; Midjourney có thể tạo ra hình ảnh nghệ thuật từ mô tả bằng văn bản. AI tạo sinh hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực sáng tạo và truyền thông.

Tác nhân AI (AI Agent) là các chương trình hoặc hệ thống AI được thiết kế để tự động thực hiện các nhiệm vụ hoặc tương tác với môi trường chung quanh nhằm đạt được mục tiêu nhất định. Thí dụ như chatbot trả lời khách hàng, hay phần mềm giúp bạn sắp xếp email. Có thể xem AI Agent như những “trợ lý thông minh” giúp con người xử lý các công việc lặp đi lặp lại hoặc cần phản ứng nhanh.

Siêu trí tuệ nhân tạo (Artificial General Intelligence- AGI), là khái niệm về một loại AI có khả năng học hỏi, hiểu và thực hiện được tất cả các công việc trí tuệ mà con người có thể làm - với mức độ linh hoạt và sáng tạo tương đương hoặc vượt trội con người. AGI được ví như “bộ não toàn năng” trong tương lai. AGI vẫn đang là mục tiêu dài hạn trong nghiên cứu, bởi phần lớn các hệ thống AI hiện tại thường có thể giải quyết tốt những nhiệm vụ cụ thể, chưa đạt đến mức tư duy tổng quát như con người.

Có thể khái quát hệ sinh thái AI như một đội ngũ đa năng: “nghệ sĩ” (Generative AI) tạo ra nội dung sáng tạo, “trợ lý thông minh” (AI Agent) hỗ trợ xử lý công việc hằng ngày và “bộ não toàn năng” trong tương lai (AGI) có thể làm được mọi việc như con người. Rõ ràng, sự phát triển mạnh mẽ và ngày càng hữu dụng của công nghệ AI đã đặt ra câu hỏi: Liệu con người có bị thất nghiệp khi AI có khả năng thay thế con người trong nhiều công việc? Theo ông Nguyễn Tử Quảng, Chủ tịch Ủy ban Đạo đức AI thuộc VINASA: “Trí tuệ nhân tạo là một loại máy móc, do con người tạo ra để phục vụ chính mình.

Trí tuệ nhân tạo là một phần của trí tuệ con người. Máy móc hay trí tuệ nhân tạo không hề khiến cho quá trình tiến hóa của con người dừng lại. Ngược lại, xã hội chắc chắn sẽ phát triển hơn nữa”

Nguồn: https://nhandan.vn/hieu-dung-ve-tri-tue-nhan-tao-post882187.html