Đắk Lắk được nhiều người biết đến về loài voi và nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, để chinh phục được loài voi rừng, những người thợ cần nhiều vật dụng, trong đó không thể thiếu chiếc bành voi.
Một ngày đầu đông, chúng tôi có dịp trở lại vùng đất Buôn Đôn huyền thoại, được người dân dẫn đến thăm nhà ông Y Thu Knul (1828-1938), người được mệnh danh là ông tổ của nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng; ông cũng là người đã có công khai phá, mở đất, lập ra vùng Buôn Đôn ngày nay. Trong ngôi nhà sàn cổ, chúng tôi lần dở từng trang tài liệu về những vật dụng phục vụ nghề săn bắt và thuần dưỡng voi rừng.
Theo các tài liệu, xưa kia trong những cánh rừng bạt ngàn của cao nguyên Đắk Lắk, có rất nhiều đàn voi rừng sinh sống. Để bắt, thuần dưỡng voi rừng, ở các buôn làng thường có những người khỏe mạnh, nhanh nhẹn, thạo đường rừng, hiểu những đặc tính của voi nên họ chọn nghề săn bắt, thuần dưỡng voi như một niềm vui, niềm tự hào, thể hiện sự thông minh, dũng cảm, đặc biệt các thanh niên thường thi đua thách thức nhau. Chính vì vậy, các thành viên trong gia đình, thậm chí có những người phụ nữ cũng tham gia tích cực vào công việc của chồng để chuẩn bị tốt nhất cho những chuyến đi rừng.
Ông Y Thốt Knul, một chủ voi ở Bản Đôn cho biết, khi bắt được voi, người M’Nông đưa voi về bãi thuần dưỡng cạnh buôn, nơi có bãi cỏ, ven suối có cây vừa che mát, vừa để voi tập luyện. Lúc đầu, người thuần dưỡng tìm cách gần gũi với voi, cho voi quen với người. Những bài tập đầu tiên phải theo khẩu lệnh đơn giản, sau đó tăng dần độ khó, voi được tập đi lại theo sự điều khiển của con người, biết chở người, thồ hàng và kéo gỗ. Kết thúc quá trình thuần dưỡng, voi biết vâng lời, nhớ các bài tập và có thể tham gia một số hoạt động.
Từ đó, người ta làm lễ nhập buôn cho voi, lúc này xem voi như thành viên của buôn làng, được chăm sóc và đối xử tử tế. Trong đời sống hằng ngày, voi giúp người kéo gỗ, vận chuyển hàng hóa, là phương tiện hữu hiệu khi băng suối, lội rừng. Không chỉ gắn bó với đời sống sản xuất và phát triển của các hộ gia đình, voi còn giúp sức bảo vệ sự bình yên của buôn làng, là người bạn chung thủy nghĩa tình.
Thấy nhiều du khách quan tâm tìm hiểu về chiếc bành voi đang trưng bày tại ngôi nhà sàn cổ của ông Y Thu Knul, ông Y Hới Byăh, chủ voi Khăm Sinh giới thiệu, bành được đặt trên lưng voi. Trước mỗi chuyến đi dài, những người thợ săn phải trang bị lương thực, thực phẩm, bộ dụng cụ bắt voi, tất cả đều được đặt trong bành voi. Đồng thời, bành voi cũng là nơi nghỉ ngơi của thợ săn. Nếu nhà nào có voi mà không có bành thì phải nhờ người đan và trao đổi bằng hai, ba con trâu. Trước khi bành voi được đưa vào sử dụng, gia chủ phải làm lễ cúng. Lễ vật gồm một ché rượu và một con heo.
“Trước đây, người dân dùng voi có bành để vận chuyển vũ khí, đạn dược, thực phẩm… phục vụ bộ đội đánh giặc. Trong cuộc sống hiện nay, người dân sử dụng bành voi để vận chuyển các dụng cụ ra nương rẫy và đưa nông sản về nhà”, ông Y Hới Byăh chia sẻ.
Hiện nay, nghề thuần dưỡng voi rừng, hành trình chinh phục và làm chủ loài voi của người Đắk Lắk trên đại ngàn cao nguyên chỉ còn là câu chuyện và ký ức đẹp. Tuy nhiên, khi đến với vùng đất Buôn Đôn, du khách được hòa mình vào không gian văn hóa của các dân tộc anh em, tìm hiểu những câu chuyện, hiện vật thú vị về nghề săn bắt, thuần dưỡng voi rừng, khám phá thêm nhiều điều mới mẻ.
Nguồn: https://baolamdong.vn/huyen-thoai-nghe-san-bat-va-thuan-duong-voi-rung-405730.html
Bình luận (0)