Kết cấu hạ tầng - trụ cột cho phát triển

Từ vùng đất hoang sơ, rừng thiêng nước độc với câu ca “nước Sơn La, ma Vạn Bú”, trải qua chặng đường 130 năm kể từ khi thành lập, đến nay, Sơn La dần trở thành trung tâm kinh tế - xã hội của tiểu vùng Tây Bắc. Hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, đóng vai trò đặc biệt quan trọng như “trụ cột” cho Sơn La bứt phá vươn lên.

Thi công dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu, đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh. Ảnh: PV

Giao thông đi trước mở đường

Nhắc đến Sơn La trước đây là nhắc tới miền đất xa xôi, giao thông cách trở, đi lại khó khăn. Trong tư liệu lịch sử ngành Giao thông vận tải ghi lại: Trước kia, Sơn La kết nối với dưới xuôi chủ yếu dựa vào đường sông Đà. Thời Pháp thuộc mở tuyến đường 41 (nay là quốc lộ 6), tuyến đi Tạ Bú, đường 43 Mộc Châu đi Pa Háng phục vụ cho việc cai trị, với tổng số 300 km, chủ yếu là đường đất, nhỏ hẹp, đi mùa khô, không thuộc hạng mục kỹ thuật nào.

Trải qua quá trình dựng xây, từ những bàn tay chỉ cuốc với xẻng của hàng vạn thanh niên xung phong, dưới mưa bom bão đạn, suốt những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, đến thời bao cấp những năm 1980, giao thông Sơn La đã có bước tiến. Song nhiều người không thể quên những chiếc “xe bò”, còn được gọi là “xe cải tiến”; rồi đến những chiếc công nông “đầu dọc”, “đầu ngang” xả khói, gầm vang trên những con đường bụi đất mịt mù - những phương tiện vận tải thiết thực nhất của người dân trong những năm gian khó. Hay những chiếc xe chạy bằng than củi, những chiếc xe tải có thùng chở khách trên hành trình Hà Nội - Sơn La mất 3 ngày đường...

Đến nay, người dân chỉ mất 5, 6 giờ đồng hồ trên những chiếc xe giường nằm êm ái là đã tới Thủ đô; các loại xe tải, xe ben, xe con ngược xuôi lăn bánh trên những con đường nhựa phẳng phiu. Những con đường “chồn chân vó ngựa”, với những đoàn ngựa thồ hàng, người dân gánh, gùi nông sản đi bộ cả ngày xuống chợ đổi lấy muối, mắm, gạo... cũng đã lùi vào quá khứ. Những chiếc xe ô tô vào tận bản, tận vườn đồi thu mua nông sản cho bà con.

Đường về bản Nậm Nghẹp, xã Ngọc Chiến được bê tông hóa.

Với phương châm “giao thông đi trước mở đường”, cùng với sự quan tâm của Trung ương, Sơn La đề ra các chủ trương, nghị quyết ưu tiên phát triển giao thông. Hiện nay, hệ thống đường bộ trên địa bàn tỉnh Sơn La có trên 884 km quốc lộ; 1.124 km đường tỉnh và hàng chục nghìn kilomet đường đô thị, đường xã, đường chuyên dùng và đường giao thông nông thôn. Tỉnh đã hoàn thành mục tiêu 100% số xã có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa.

Ông Nguyễn Văn Chính, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, thông tin: Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 21/01/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng đồng bộ giai đoạn 2021-2025 đặt ưu tiên hàng đầu là phát triển hạ tầng giao thông. Nhiều dự án giao thông trọng điểm được triển khai, đặc biệt là tỉnh Sơn La làm cơ quan chủ quản đầu tư tuyến cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu, đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh, khởi công xây dựng ngày 18/5/2025, vượt 73 ngày so với kế hoạch; đã bổ sung quy hoạch và trình Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) Đề án xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Nà Sản; đưa vào vận hành tuyến tránh thành phố Sơn La cũ.

Mỗi năm qua đi, các tuyến đường cứng hóa lại nối dài tới các bản làng, “đường đến đâu dân giàu tới đó”, thu ngắn khoảng cách giữa các vùng miền, tạo động lực và cơ hội để tỉnh Sơn La vươn lên.

Đầu tư đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng

Vùng đất Sơn La một thời leo loét ánh đèn mỡ, đèn dầu, đến những năm 1990, nguồn điện của tỉnh chủ yếu chạy bằng diezel và nhà máy thủy điện Chiềng Ngàm công suất chưa đến 2 MW, chủ yếu cấp điện cho thị xã Sơn La và trung tâm thị trấn của một số huyện trong tỉnh. Nhưng nay, Sơn La là địa phương trọng điểm của cả nước về hạ tầng năng lượng. Toàn tỉnh có 60 nhà máy thủy điện đang hoạt động, đặc biệt là thủy điện Sơn La có quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á, đóng góp quan trọng vào an ninh năng lượng quốc gia. Tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện sinh hoạt an toàn đạt 99%.

Nhà máy Thủy điện Sơn La đóng góp quan trọng vào năng lượng quốc gia.

Ông Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Công Thương, thông tin: Theo quy hoạch, tỉnh được phát triển điện với tổng công suất 10.200 MW đến năm 2030, trong đó 5.500 MW thủy điện, 3.674 MW điện mặt trời, 980 MW điện gió, 41 MW điện sinh khối. Đến tháng 9/2025, Sơn La đã đưa vào hoạt động 3.979 MW, đạt 39% công suất theo quy hoạch, cung cấp cho hệ thống điện quốc gia từ 12-15 tỷ kWh mỗi năm (chiếm 4-5% sản lượng điện toàn quốc).

Sơn La đang quyết tâm đưa Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050 vào thực tiễn, phấn đấu trở thành địa phương đi đầu cả nước về phát triển năng lượng sạch, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Trong dòng chảy 130 năm, Sơn La cũng chú trọng xây dựng kết cấu hạ tầng thủy lợi từ hứng nước trời, đến chủ động tưới tiêu. Từ năm 1959-1962, nhiều công trình thủy lợi đã được xây dựng để phục vụ phát triển sản xuất và đời sống của nhân dân; trong đó có hồ chứa nước Noong La, xã Chiềng Ngần (Thành phố) được xây dựng năm 1961, với dung tích khoảng 50.000 m³ nước. Cho đến nay, toàn tỉnh ta đã có 4.514 công trình thủy lợi, nước sạch nông thôn, trong đó nhiều dự án quan trọng, như: Dự án kè suối Nậm La giai đoạn II; Dự án kè chống sạt lở Suối Muội, Suối Tấc; hồ bản Mòng... phục vụ nhu cầu phát triển, tái cơ cấu nông nghiệp nông thôn.

Công nhân Nhà máy thủy điện Nậm Chiến 1 kiểm tra, vận hành phát điện.

Bức tranh diện mạo Sơn La còn có điểm sáng về hạ tầng công nghiệp. Hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Sơn La trở thành trung tâm chế biến nông sản của vùng Tây Bắc, tỉnh quan tâm đầu tư hệ thống hạ tầng các khu, cụm công nghiệp, gồm: Khu công nghiệp Mai Sơn giai đoạn tỷ lệ lấp đầy đạt khoảng 60%; hoàn thành lập quy hoạch phân khu xây dựng Khu công nghiệp Vân Hồ và rà soát, bổ sung 21 cụm công nghiệp vào Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hiện nay, toàn tỉnh có 19 nhà máy và gần 600 cơ sở chế biến nông sản đang hoạt động, đây là nền tảng quan trọng để Sơn La phấn đấu đến năm 2030, trở thành Trung tâm chế biến nông sản hiện đại của khu vực Trung du miền núi Bắc bộ.

Để Sơn La hội nhập và phát triển, hạ tầng số trên địa bàn tỉnh được quan tâm. Ngày nay mạng internet, mạng di động... đã xóa nhòa hình ảnh của những đường dây truyền thanh với những chiếc loa cũ kỹ, những tờ báo cũ truyền tay nhau, hay nỗi vất vả, nhọc nhằn trên lưng anh bưu tá khi xưa thồ bưu phẩm và thư từ, sách báo lên vùng cao. Đến nay, 100% xã có mạng thông tin băng rộng cố định (cáp quang) và được phổ cập mạng thông tin băng rộng di động (4G); có 96,9% số bản và 97,25% dân số được phủ sóng 4G. Toàn tỉnh hiện có 44 trạm thông tin di động 5G, tỷ lệ dân số phủ sóng băng rộng di động 5G đạt 10,14%; tỷ lệ người sử dụng có khả năng truy nhập băng rộng cố định với tốc độ trên 1Gb/s đạt 50%. Người dân dễ dàng tiếp cận internet ở mọi lúc, mọi nơi; sử dụng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử để giao dịch, quảng bá nông sản Sơn La đến mọi miền trong nước và vươn ra thế giới. Những thành quả về hạ tầng số tạo động lực để tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Công trình thủy hồ chứa nước bản Mòng.   Ảnh: PV

Ông Lê Minh Thắng, Phó Giám đốc VNPT Sơn La, cho biết: Đơn vị đã đầu tư, xây dựng mới hơn 200 km cáp quang, lắp đặt trên 100 thiết bị vô tuyến bảo đảm hạ tầng kỹ thuật viễn thông đồng bộ. Tập trung phát triển hạ tầng điện toán đám mây, các nền tảng số, hệ thống trang thiết bị thông minh phục vụ phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

Kết cấu hạ tầng các ngành, lĩnh vực thiết yếu được tỉnh Sơn La chú trọng đầu tư, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Hạ tầng đô thị được quan tâm đầu tư theo hướng hiện đại, văn minh, giàu bản sắc; hạ tầng nông thôn được đầu tư theo hướng hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Đẩy mạnh phát triển các loại hình kết cấu hạ tầng thương mại; trọng tâm là thu hút đầu tư vào lĩnh vực logistics, các dịch vụ phục vụ hoạt động tiêu thụ, chế biến, bảo quản và xuất khẩu các mặt hàng nông sản... Hạ tầng văn hóa - xã hội, y tế, thông tin và truyền thông được đầu tư về mọi mặt, phục vụ phát triển sự nghiệp văn hóa, giáo dục, chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Phát triển kết cấu hạ tầng theo hướng đồng bộ, hiện đại đã huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư, tạo động lực thu hút đầu tư, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, thúc đẩy tỉnh Sơn La phát triển toàn diện.

Nguồn: https://baosonla.vn/xa-hoi/ket-cau-ha-tang-tru-cot-cho-phat-trien-wPk1AH6HR.html