Cú hích chiến lược: Lãi suất 2% mở lối cho chu kỳ tăng trưởng xanh
Với đà hồi phục rõ nét và niềm tin lan tỏa, doanh nghiệp Việt Nam đang vững bước để "về đích" năm 2025. Nhiều nhận định cho rằng, GDP có thể đạt mức tăng trưởng cao nhất kể từ sau đại dịch. Trong bối cảnh đó, chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ ngân sách nhà nước, hướng đến doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn hoặc đạt chuẩn ESG (môi trường – xã hội – quản trị), được coi là đòn bẩy tài chính chiến lược giúp tháo gỡ chi phí và dẫn dắt dòng vốn tư nhân vào quỹ đạo phát triển bền vững.
Kinh tế Việt Nam 9 tháng đầu năm 2025 ghi nhận mức tăng trưởng 7,85%, cao hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước. Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), khu vực công nghiệp – xây dựng tăng 8,69%, dịch vụ tăng 8,49%, nông – lâm – thủy sản tăng 3,83%.
Về dòng vốn đầu tư, vốn FDI giải ngân đạt gần 19 tỷ USD (tăng khoảng 8,5%), xuất khẩu ròng đạt hơn 16 tỷ USD, trong khi khảo sát quý III/2025 cho thấy hơn 80,8% doanh nghiệp lạc quan về triển vọng kinh doanh. Những con số này tạo nên "điểm tựa niềm tin" vững chắc cho cả năm.
Tuy nhiên, tín dụng xanh dù đã mở rộng nhưng vẫn thiếu đột phá. Đến cuối tháng 3/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 704.244 tỷ đồng, chiếm 4,3% tổng dư nợ nền kinh tế (theo Ngân hàng Nhà nước). Dòng vốn xanh hiện diện nhưng tăng trưởng còn chậm so với tiềm năng. Nguyên nhân chính là các dự án xanh thường có chi phí vốn lớn, rủi ro kỹ thuật cao và thời gian hoàn vốn dài – những rào cản khiến doanh nghiệp, đặc biệt là khối vừa và nhỏ, khó tiếp cận nguồn vốn.
Mức hỗ trợ 2% được xem là "cú hích kép", vừa giảm chi phí vốn trong giai đoạn đầu, vừa gửi đi thông điệp rõ ràng về chính sách ổn định và dài hạn.
Chính sách hỗ trợ lãi suất 2% lần này được xem là "chìa khóa" tháo gỡ điểm nghẽn chi phí. Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế nhận định, hỗ trợ lãi suất lần này không chỉ giúp doanh nghiệp vượt khó mà còn là đòn bẩy để khu vực sản xuất tiến gần hơn tới phát triển bền vững. Khi ngân sách chia sẻ 2 điểm phần trăm lãi suất, áp lực tài chính giảm đi rất nhiều, doanh nghiệp sẽ mạnh dạn đầu tư công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng – đặc biệt trong bối cảnh châu Âu áp dụng cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM).
Mức hỗ trợ 2% được xem là "cú hích kép", vừa giảm chi phí vốn trong giai đoạn đầu, vừa gửi đi thông điệp rõ ràng về chính sách ổn định và dài hạn. Các khoản vay được hỗ trợ từ thời điểm giải ngân đến khi hoàn tất nghĩa vụ trả nợ, không vượt quá kỳ hạn hợp đồng, giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kế hoạch tài chính.
Một điểm mới đáng chú ý là cơ chế phân cấp ngân sách hỗ trợ lãi suất về địa phương. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, thậm chí cấp xã sẽ tham gia dự toán và chi trả cho đối tượng đủ điều kiện. Mô hình này giúp tăng tốc độ thực thi, đồng thời gắn trách nhiệm địa phương trong theo dõi, đánh giá hiệu quả dòng vốn.
Phân tích từ góc độ thị trường, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội đề xuất sớm tháo gỡ rào cản pháp lý, hạ tầng và nhân lực. Theo ông, doanh nhân trẻ cần sân chơi công bằng để cống hiến. Dòng vốn rẻ giúp họ hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh xanh, thể hiện trí tuệ và bản sắc Việt trong nền kinh tế số. Việc Chính phủ thông qua Quỹ tài chính nhà nước để thực hiện chính sách cũng là cách minh bạch hóa dòng tiền, kiểm soát hiệu quả hơn so với nhiều kênh phân tán.
Thực tế từ doanh nghiệp cho thấy chính sách đang phát huy tác dụng. Bà Trần Thu Lan, chủ một công ty sản xuất xuất khẩu thủy sản tại Cần Thơ chia sẻ: "Chúng tôi đã đầu tư dây chuyền tiết kiệm năng lượng, xử lý nước thải tái chế để đáp ứng chuẩn xanh. Chính sách lãi suất 2% là điểm tựa đúng lúc, giúp doanh nghiệp có thêm vốn cải thiện công nghệ". Đây là minh chứng rõ nét cho ưu tiên doanh nghiệp "xanh thật, làm thật".
Giám sát "tẩy xanh" và đổi mới nội lực: Chìa khóa về đích bền vững
Thực tế cho thấy, cơ hội lớn đi kèm với thách thức kiểm soát. Rủi ro "tẩy xanh" (greenwashing) – hành vi cố tình gắn mác thân thiện môi trường để trục lợi ưu đãi đã và đang hiện hữu. Khi chưa có danh mục phân loại xanh quốc gia thống nhất và rõ ràng, việc thẩm định dự án vẫn phụ thuộc nhiều vào đánh giá chủ quan. Theo ông Phong, nếu cơ chế lỏng lẻo, dòng vốn xanh có thể bị lợi dụng, làm xói mòn niềm tin thị trường. Cần minh bạch danh sách dự án được hỗ trợ để báo chí và cộng đồng cùng giám sát.
Dòng vốn rẻ giúp họ hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh xanh
Năm 2025 là cơ hội để doanh nghiệp Việt không chỉ đạt mục tiêu tăng trưởng mà còn xây dựng nền tảng kinh tế xanh, cạnh tranh và bền vững. Dòng vốn 2% nếu được quản lý hiệu quả sẽ trở thành công cụ chiến lược – kích hoạt đầu tư, thúc đẩy đổi mới và khẳng định vị thế sản xuất mới trong chuỗi giá trị toàn cầu. Niềm tin, nội lực và tinh thần đổi mới chính là "chìa khóa" để nền kinh tế Việt Nam vượt sóng gió, vươn lên mạnh mẽ trong giai đoạn mới.
Về vấn đề này, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, cơ quan này đang khẩn trương xây dựng bộ tiêu chí phân loại dự án xanh theo chuẩn quốc tế, dự kiến áp dụng chính thức từ quý I/2026 để ngăn chặn hiện tượng "tẩy xanh".
Theo ông Anh, chi phí tuân thủ như thuê đơn vị thẩm định, báo cáo định kỳ...là rào cản với doanh nghiệp nhỏ. Do đó, Chính phủ cần hỗ trợ một phần chi phí này và có chế tài nghiêm đối với hành vi "tẩy xanh". Bên cạnh chính sách hỗ trợ, nội lực doanh nghiệp là yếu tố then chốt. Đại diện Hanoisme nhấn mạnh, khi thể chế thông thoáng, đầu tư công mạnh mẽ và dòng vốn FDI chất lượng cao được khai thông, doanh nghiệp có thể bứt phá mạnh mẽ.
Về đích bằng niềm tin và sứ mệnh xanh
Năm 2025 là thời điểm bản lề để doanh nghiệp Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu tăng trưởng mà còn xác lập nền tảng cho một nền kinh tế xanh, cạnh tranh và bền vững. Bên cạnh sự hỗ trợ từ chính sách, nội lực và tầm nhìn của cộng đồng doanh nghiệp đóng vai trò quyết định. Theo các chuyên gia, hành trình "về đích" thành công đòi hỏi doanh nghiệp phải tập trung vào ba yếu tố chiến lược.
Đầu tiên, doanh nghiệp phải chủ động tăng giá trị gia tăng và ứng dụng công nghệ. Mặc dù đã có những tiến bộ nhất định, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tham gia sâu vào các khâu có giá trị cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc chuyển đổi số, ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa là yêu cầu bắt buộc để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh quốc tế. TS. Mạc Quốc Anh nhấn mạnh rằng: "Kinh tế tư nhân, đặc biệt là DNNVV, phải là hạt nhân của đổi mới sáng tạo. Khi chính sách ưu đãi được khởi động, doanh nghiệp phải nhanh chóng tận dụng để đầu tư vào chiều sâu công nghệ, tránh tình trạng tăng trưởng dựa vào yếu tố lao động và tài nguyên giá rẻ."
Thứ hai, phát triển bền vững là yêu cầu sống còn thay vì là một lựa chọn. Doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình xanh rõ ràng, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt trong xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường lớn. Chính phủ đã bật đèn xanh. Phần còn lại là tốc độ của doanh nghiệp và tư duy mới của ngân hàng. Vốn xanh không phải là 'cho vay dễ', mà là cho vay có trách nhiệm, hướng tới các dự án tạo ra giá trị dài hạn cho xã hội và môi trường." Tư duy này buộc doanh nghiệp phải minh bạch hóa hoạt động và cam kết giảm thiểu carbon.
Cuối cùng, để bảo đảm sự bền vững của chính sách, cần thiết lập các cơ chế hỗ trợ tài chính bổ trợ. Các chuyên gia đề xuất cần sớm thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng xanh để chia sẻ rủi ro với các ngân hàng khi thẩm định và cho vay các dự án phức tạp này. Đồng thời, nên có các ưu đãi cụ thể cho các tổ chức tín dụng tiên phong như giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc ưu tiên tái cấp vốn. Chỉ khi tiêu chí phân loại xanh rõ ràng, thủ tục tinh gọn và cơ chế giám sát chặt chẽ, dòng vốn 2% mới không chỉ dừng lại ở việc phục hồi sản xuất mà còn trở thành cú hích chiến lược, thúc đẩy chuyển đổi xanh lâu dài cho nền kinh tế.
Dòng vốn 2% nếu được quản lý hiệu quả sẽ trở thành công cụ chiến lược – kích hoạt đầu tư, thúc đẩy đổi mới, khẳng định vị thế sản xuất mới trong chuỗi giá trị toàn cầu. Niềm tin, nội lực và tinh thần đổi mới chính là “chìa khóa” để nền kinh tế Việt Nam vượt qua sóng gió, vươn lên mạnh mẽ và bền vững trong giai đoạn mới./.
Nguồn: https://vtv.vn/kich-hoat-dong-von-xanh-don-bay-lai-suat-giup-doanh-nghiep-viet-ve-dich-ben-vung-100251017182210014.htm
Bình luận (0)