KIẾN TẠO KHÔNG GIAN MỚI, KHAI MỞ TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN Kỳ 3: Hướng đến “đô thị đa cực”, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

(Còn tiếp)

	Kiến tạo không gian mới, khai mở tiềm năng phát triển
	Kỳ 2: Xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hiện đại và toàn diện

Tỉnh Vĩnh Long mới tạo ra một thực thể hành chính và kinh tế hoàn toàn mới, làm thay đổi căn bản thực trạng và triển vọng của hệ thống đô thị (ĐT) đa cực. Cùng với việc sở hữu kho tàng di sản văn hóa đặc sắc, làng nghề truyền thống lâu đời cùng vị trí địa lý chiến lược kết nối các trung tâm kinh tế- du lịch lớn của ĐBSCL, hướng đến đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong tương lai.

“Vương quốc đỏ” định hướng phát triển thành “bảo tàng gốm sống” kết hợp sản xuất, trình diễn, workshop trải nghiệm và thương mại sản phẩm. Ảnh: NGÔ ANH KHOA

Hình thành “mạng lưới đô thị đa cực”

Vĩnh Long giàu truyền thống cách mạng, là quê hương của nhiều lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước như Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng, nhiều ủy viên Bộ Chính trị, lãnh đạo Quốc hội, Chính phủ. Điều này tạo nên vị thế đặc biệt của Vĩnh Long trong nhận thức chính trị- xã hội, đồng thời cũng là niềm tự hào lớn của người dân địa phương.

Với lợi thế nổi trội về không gian phát triển, nguồn nhân lực, truyền thống văn hóa- cách mạng, đồng thời có điều kiện thuận lợi để xây dựng hệ thống ĐT quy mô lớn, sau sáp nhập, tỉnh trở thành “cầu nối” giữa các tỉnh phía Đông và phía Tây ĐBSCL, liên kết chặt chẽ với TP Cần Thơ và các tỉnh lân cận.

Để khai thác tối đa tiềm năng của tỉnh, ông Trần Ngọc Chính- Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển ĐT Việt Nam cho rằng, tỉnh Vĩnh Long mới cần có một tầm nhìn chiến lược phát triển hệ thống ĐT theo mô hình đa cực, liên kết chặt chẽ thay vì chỉ tập trung vào việc xây dựng một ĐT hạt nhân duy nhất, mà hướng tới mô hình “mạng lưới ĐT đa cực”.

Mỗi ĐT sẽ đóng một vai trò chuyên biệt, bổ trợ lẫn nhau để tạo nên một hệ sinh thái phát triển bền vững. Mô hình này giúp giảm áp lực về dân số và hạ tầng lên một ĐT duy nhất, đồng thời phân bổ nguồn lực đầu tư một cách hợp lý để đảm bảo sự phát triển cân bằng.

Trong đó, khu vực TP Vĩnh Long (cũ) sẽ là trung tâm hành chính, giáo dục và dịch vụ. Khu vực TP Trà Vinh (cũ) sẽ là cửa ngõ ra biển, trung tâm năng lượng và logistics. TP Bến Tre (cũ) sẽ tập trung vào chế biến nông sản và du lịch sinh thái. Sự phân vai rõ ràng này giúp mỗi cực ĐT đều có động lực phát triển riêng, tăng cường tính liên kết và sự bền vững của toàn tỉnh.

Trong khi đó, cực trung tâm là TP Vĩnh Long (cũ) sẽ củng cố vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, văn hóa, giáo dục và tài chính của tỉnh. Nơi đây sẽ tập trung phát triển các dịch vụ chất lượng cao, thu hút đầu tư vào lĩnh vực thương mại và dịch vụ y tế, giáo dục, tài chính.

Tiếp tục là đầu mối kết nối giao thương quan trọng trong vùng ĐBSCL. Mở rộng không gian ĐT, hình thành các khu ĐT mới, khu dân cư hiện đại về phía Đông, Tây và Nam của thành phố hiện tại. Tập trung nâng cấp, mở rộng hệ thống giao thông ĐT, các tuyến đường vành đai, cầu và bến cảng.

Bên cạnh, cực kinh tế biển và năng lượng là các ĐT ven biển của Trà Vinh và Bến Tre (cũ), bao gồm TP Trà Vinh, TX Duyên Hải và các ĐT ven biển Bến Tre, sẽ là cực tăng trưởng chính về kinh tế biển, năng lượng sạch (điện gió, điện mặt trời, hydro xanh) và logistics, đóng vai trò là các cực kinh tế chuyên ngành, bổ trợ cho chức năng hành chính của TP Vĩnh Long.

Việc thiết lập ĐT hướng biển, xây dựng một “hành lang logistics sông- biển chiến lược” mạnh mẽ là điều kiện tiên quyết để kết nối và phát huy hiệu quả các cực phát triển này.

Cảng Định An sẽ đóng vai trò là cửa ngõ xuất khẩu hàng hóa ra thị trường quốc tế, hỗ trợ cho toàn bộ tỉnh mới. TP Bến Tre (cũ) được định hướng là trung tâm du lịch sinh thái của tỉnh mới.

Cùng với đó, các ĐT vệ tinh bao gồm các ĐT còn lại được phát triển theo hướng nông nghiệp- ĐT, với trọng tâm là chế biến nông sản và du lịch làng nghề truyền thống trên cơ sở tận dụng thế mạnh riêng của từng ĐT.

Khai thác tiềm năng du lịch dọc sông Hậu và các cù lao để phát triển du lịch sinh thái và du lịch trải nghiệm kết nối các điểm du lịch tại Vĩnh Long và các tỉnh lân cận.

Tại các ĐT có cộng đồng người Khmer và người Hoa sinh sống có thể tập trung vào phát triển du lịch văn hóa, lễ hội truyền thống.

Khai thác “mỏ vàng” văn hóa

Vĩnh Long có nhiều di tích lịch sử, kiến trúc cổ xưa, di sản văn hóa, chùa chiền, những cảnh quan sông nước miệt vườn, các công trình điện gió nối dài ra biển góp thêm cảnh quan đẹp, thu hút du khách.

Đặc biệt, tỉnh sở hữu nhiều di sản văn hóa đặc sắc, nổi bật nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ; nghệ thuật hát bội tỉnh Vĩnh Long. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng các sản phẩm, dịch vụ sáng tạo gắn với du lịch, giải trí, biểu diễn nghệ thuật, đưa di sản đến gần hơn với công chúng trong và ngoài nước.

Tập trung nguồn lực cho các dự án hạ tầng trọng điểm có tính liên kết vùng. Ảnh: DUY HIỀN

Ông Dương Hoàng Sum- Giám đốc Sở Văn hóa-TT-DL cho biết, tỉnh tập trung xây dựng du lịch với phương châm “1 cung đường 3 điểm đến”. Trong đó, địa phương xây dựng hình thành điểm đến tiêu biểu, dựa trên tiềm năng và lợi thế đặc trưng của từng khu vực.

Song song đó, “vương quốc đỏ” Mang Thít với hơn 1.500 lò gạch gốm lâu đời, đang được tỉnh định hướng phát triển thành “bảo tàng gốm sống” kết hợp sản xuất, trình diễn, workshop trải nghiệm và thương mại sản phẩm.

Vĩnh Long còn có mạng lưới làng nghề thủ công phong phú như dệt chiếu, đan lát mây tre, chế tác sản phẩm từ dừa, tàu hủ ky...

Những nghề này mang giá trị kinh tế- văn hóa, thích hợp với định hướng phát triển “Thủ công và nghệ thuật dân gian”- một trong những lĩnh vực ưu tiên của UNESCO Creative Cities Network (UCCN).

Cho biết công nghiệp văn hóa đang trở thành động lực kinh tế mới trên phạm vi toàn cầu, gắn liền với bản sắc văn hóa và sáng tạo, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương- Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam nhận định, với Vĩnh Long, đây là cơ hội “kép”: vừa thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội, vừa bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

“Hạ tầng du lịch cộng đồng của tỉnh đang mở ra cơ hội gắn kết công nghiệp văn hóa với trải nghiệm bản địa. Vị trí địa lý thuận lợi giúp tỉnh dễ dàng kết nối với các trung tâm du lịch lớn như TP Cần Thơ, TP Hồ Chí Minh. Đặc biệt, trên lĩnh vực văn hóa- xã hội, tỉnh có 230 sản phẩm OCOP (trong đó 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia), mở ra khả năng thương mại hóa sản phẩm nông nghiệp- văn hóa. Sự kết hợp giữa du lịch văn hóa- sinh thái với công nghiệp văn hóa không chỉ nâng cao giá trị dịch vụ, mà còn kéo dài chuỗi giá trị, gia tăng thu nhập cho cộng đồng”- PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương phân tích.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Vĩnh Long đặt mục tiêu biến công nghiệp văn hóa thành ngành đột phá chiến lược trong giai đoạn 2025-2030 thì công nghiệp văn hóa nên được định vị là cấu phần quan trọng trong cơ cấu GRDP của tỉnh.

Từ đó hình thành hệ sinh thái sáng tạo, công nghiệp văn hóa không chỉ là ngành kinh tế mới mà còn là “chìa khóa” để Vĩnh Long thực hiện “3 trong 1”: giữ gìn bản sắc, tạo động lực tăng trưởng và nâng cao năng lực hội nhập quốc tế.

“Công nghiệp văn hóa không chỉ đóng góp đáng kể cho GDP và thương mại toàn cầu, mà còn là “tấm hộ chiếu” giúp địa phương nâng cao năng lực hội nhập quốc tế. Với Vĩnh Long, đây là con đường để từng bước gia nhập Mạng lưới Thành phố sáng tạo UNESCO vào giai đoạn 2030-2035, đồng thời khẳng định vị thế trung tâm văn hóa- sáng tạo của ĐBSCL”- PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương gợi mở.

Cấu trúc không gian “1 trục- 2 cánh- 3 động lực”

Ông Lê Anh Đức- Trưởng Ban Quy hoạch và Phát triển vùng (Viện Chiến lược và chính sách kinh tế- tài chính) cho rằng, Vĩnh Long cần định hướng cấu trúc không gian “1 trục- 2 cánh- 3 động lực”. Đó là, trục động lực phát triển dọc theo hành lang cao tốc Bắc- Nam (đoạn Mỹ Thuận- Cần Thơ) và QL1- đây là xương sống logistics, trung tâm công nghiệp chế biến, công nghệ cao và dịch vụ cấp vùng của toàn tỉnh. 2 cánh phía Đông, Tây gồm: hành lang kinh tế biển; nông nghiệp và sinh thái sông Tiền- sông Hậu. 3 động lực được xác định gồm: 3 ĐT trung tâm cấp vùng tại trung tâm Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh (cũ); 3 ĐT chuyên ngành là Duyên Hải, Bình Minh và Ba Tri cùng mạng lưới ĐT vệ tinh và ĐT mới.

KHÁNH DUY- TUYẾT HIỀN

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/202510/kien-tao-khong-gian-moi-khai-mo-tiem-nang-phat-trien-ky-3huong-den-do-thi-da-cuc-du-lich-tro-thanh-nganh-kinh-te-mui-nhon-0120585/