Kinh nghiệm ứng phó nước lũ dâng của người dân xứ Nghệ

Những năm gần đây, thiên tai, mưa lũ ở Nghệ An có xu hướng diễn biến thất thường, nhiều đợt lũ lớn xuất hiện bất ngờ khiến hàng nghìn hộ dân bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, thay vì bị động ứng phó, người dân các vùng hạ lưu sông Lam, sông Con đã dần hình thành ý thức và thói quen “sống chung với lũ” một cách chủ động, bài bản và hiệu quả hơn.

Chủ động nâng cao nơi ở, bảo vệ tài sản

Gia đình ông Trần Hải Đường ở xóm Phú Lập, xã Bích Hào là một ví dụ điển hình. Do sinh sống ở vùng hạ lưu sông Lam, thường xuyên bị ngập mỗi khi nước lũ dâng, ông Đường đã đầu tư làm gác cao cách nền nhà khoảng 3m. Phần sàn gác được làm bằng gỗ tốt, chắc chắn, đủ rộng để cả gia đình sinh hoạt tạm thời trong những ngày mưa lũ.

Gia đình ông Trần Hải Đường ở xóm Phú Lập, xã Bích Hào vận chuyển đồ dùng sinh hoạt lên gác lửng trước khi nước lũ dâng. Ảnh: Xuân Hoàng

Khi nước bắt đầu dâng, toàn bộ thành viên cùng vật dụng thiết yếu được di chuyển lên gác, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản. Đàn trâu bò của gia đình cũng có chuồng trại riêng trên khu đất cao, cùng nguồn rơm rạ dự trữ từ trước.

Theo ông Nguyễn Khánh Thành – Chủ tịch UBND xã Bích Hào, do đặc thù địa hình thấp trũng, năm nào địa phương cũng chịu cảnh ngập sâu. Nhờ rút kinh nghiệm qua nhiều đợt mùa lũ, hơn 80% số hộ trong xã đã chủ động xây dựng gác lửng hoặc gác cao trong nhà.

Cùng với đó, xã đã được Nhà nước hỗ trợ xây dựng nhà tránh lũ kiên cố, phục vụ người dân trong tình huống khẩn cấp. Nhiều xóm còn huy động nguồn xã hội hóa mua xuồng máy phục vụ việc đi lại, vận chuyển lương thực và nhu yếu phẩm trong những ngày nước ngập, giúp bà con yên tâm hơn khi mùa lũ về.

Nhà tránh lũ kiên cố trên địa bàn xã Bích Hào. Ảnh: Xuân Hoàng

“Giờ người dân đã có ý thức hơn nhiều, từ việc sắp xếp vật dụng đến đảm bảo an toàn điện, nuôi nhốt gia súc đều thực hiện rất bài bản”, ông Nguyễn Khánh Thành, chia sẻ.

Không riêng Bích Hào, người dân các xã ven sông Con thuộc huyện Tân Kỳ cũ như Tân Kỳ, Tân An, Nghĩa Hành... đều đã quen với cảnh nước lũ tràn về mỗi mùa mưa. Hàng nghìn hộ dân dọc hai bên bờ sông Con thường xuyên chịu cảnh ngập sâu, nên hầu hết các gia đình đều làm kệ hoặc gác lửng để kê đồ đạc, bảo quản tài sản, lúa, ngô khi nước dâng. Nhiều hộ còn đầu tư làm gác sát mái nhà để phòng trường hợp lũ lớn bất thường.

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Mỹ ở xóm Diễn Nam, xã Tân Kỳ đầu tư làm gác lửng để sinh hoạt khi nước lũ dâng cao. Ảnh: Xuân Hoàng

Gia đình ông Nguyễn Ngọc Mỹ ở xóm Diễn Nam, xã Tân Kỳ là một trong những hộ tiên phong. Cách đây 8 năm, ông bỏ ra 70 triệu đồng làm gác lửng cao 4m, rộng khoảng 40m² bằng gỗ chịu nước, có cầu thang lên xuống thuận tiện. Trong đợt lũ lịch sử vừa qua, nước sông Con dâng vào nhà sâu tới 3,8m, cả gia đình ông trú ngụ trên gác suốt nhiều ngày, có đủ lương thực và nước uống. “Nếu không có gác lửng, chắc chắn cả nhà phải đi ở nhờ”, ông Mỹ chia sẻ.

Xã Tân Kỳ là một trong những địa phương thường xuyên ngập khi nước sông Con dâng cao. Ngay từ đầu mùa mưa bão, chính quyền đã họp dân, rà soát các điểm có nguy cơ sạt lở, ngập sâu để xây dựng phương án ứng phó.

Ông Hoàng Đình Sơn - Chủ tịch UBND xã Tân Kỳ cho biết: “Chúng tôi yêu cầu các xóm trưởng, tổ liên gia tuyên truyền người dân di chuyển tài sản, vật nuôi lên cao, đồng thời bố trí lực lượng túc trực 24/24h tại các điểm xung yếu. Nhờ vậy, khi nước lũ lên nhanh, hầu hết bà con đều không bị thiệt hại lớn”.

Người dân các xã Bích Hào và Lam Thành đầu tư sắm thuyền để di chuyển mỗi khi nước sông Lam dâng cao. Ảnh: Xuân Hoàng

Ý thức tự phòng tránh của người dân cũng ngày càng nâng cao. Họ chủ động theo dõi dự báo thời tiết, chuẩn bị bao cát, củi khô, gạo, nước sạch, đèn pin... đủ dùng trong 3 - 4 ngày. Một số hộ còn dựng chuồng trại tạm trên gò đất cao hoặc sàn nổi để bảo vệ đàn gia súc.

Ở xã Lam Thành (huyện Hưng Nguyên cũ), nơi nước sông Lam dâng nhanh sau mưa lớn, nhiều gia đình luôn sẵn thuyền nhôm để di chuyển khi cần thiết. “Mấy năm nay lũ về thất thường, có khi chỉ vài tiếng nước đã tràn vào nhà. Gia đình tôi luôn kê cao tủ, giường, dự trữ thực phẩm khô và nước uống trong 3 - 5 ngày để phòng bị cô lập”, một người dân chia sẻ.

Nhiều xóm của xã Bích Hào vận động xã hội hóa để mua sắm xuồng, chủ động di chuyển người và tài sản mỗi khi nước lũ về. Ảnh: Xuân Hoàng

Còn tại các xã của huyện Thanh Chương cũ, người dân đã hình thành “tổ liên gia an toàn”, thường xuyên cảnh báo nhau qua điện thoại hoặc loa phát thanh mỗi khi nước thượng nguồn đổ về. Họ còn sắm dụng cụ chứa nước mưa, bếp cao và kho lương thực dự phòng.

Sức mạnh cộng đồng trong mùa lũ

Điểm sáng trong công tác phòng tránh thiên tai tại Nghệ An chính là tinh thần đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau của người dân. Ở các xã Tân Kỳ, Tân An, Nghĩa Hành, Bích Hào... lực lượng đoàn viên thanh niên được phân công theo nhóm, giúp di dời người già, trẻ nhỏ, người neo đơn đến nơi an toàn. Khi nước rút, họ lại hỗ trợ dọn bùn đất, khơi thông cống rãnh, vệ sinh trường học, trạm y tế, góp phần sớm ổn định đời sống.

Công tác thu dọn sau lũ được các địa phương huy động lực lượng tại chỗ. Ảnh: Xuân Hoàng

Nhiều địa phương cũng phát huy tốt vai trò của hệ thống truyền thông cơ sở. Ở xã Bích Hào, thông tin mưa lũ được cập nhật liên tục qua loa truyền thanh và nhóm Zalo cộng đồng, giúp cảnh báo nhanh đến từng hộ dân. Các thông báo về mực nước, hướng dẫn sơ tán an toàn được phát cả ban đêm, nhờ đó giảm thiểu đáng kể rủi ro mỗi khi nước lũ về.

Nhờ chỉ đạo quyết liệt của chính quyền cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng công an, quân đội, dân quân, công tác phòng tránh lũ năm nay ở Nghệ An có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều xã đã lập bản đồ ngập lụt, khoanh vùng rủi ro, chủ động di dời dân khi cần thiết. Các đội xung kích được huấn luyện kỹ năng cứu hộ, sơ tán dân, cứu tài sản trong điều kiện mưa lớn, nước chảy xiết.

Xã Bích Hào chìm trong nước lũ do ảnh hưởng của bão số 10 vừa qua. Ảnh chụp ngày 1/10. Ảnh: Xuân Hoàng

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, mưa lũ có thể xuất hiện bất ngờ, không theo quy luật. Việc chủ động ứng phó, đoàn kết cộng đồng và trách nhiệm của từng hộ dân chính là nền tảng vững chắc giúp Nghệ An giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ tính mạng, tài sản và duy trì sản xuất ổn định.

Từ những kinh nghiệm “sống chung với lũ”, người dân xứ Nghệ đang từng bước biến khó khăn thành bài học quý, góp phần xây dựng cộng đồng an toàn, thích ứng bền vững trước thiên tai./.

ADQuảng cáo

Nguồn: https://baonghean.vn/kinh-nghiem-ung-pho-nuoc-lu-dang-cua-nguoi-dan-xu-nghe-10308090.html