Đợt sa thải mạnh tay của Amazon
Tháng 10 vừa qua, 14.000 nhân viên khối văn phòng của Amazon đã phải đối mặt với những bức thư thông báo việc sa thải được gửi đến từng người, với nội dung rằng, vị trí của họ đã bị loại bỏ khỏi hệ thống của Amazon. Chia sẻ với Business Insider, nhiều người cho biết vẫn còn choáng váng, bởi trước khi bị cắt giảm nhân sự, họ vẫn đạt hiệu suất công việc tốt. Thậm chí, có những người tháng trước còn là nhân viên xuất sắc, nhưng tháng sau đã bị đưa vào diện nghỉ việc.
Sự bất ngờ của đợt cắt giảm cộng với tình trạng khó khăn trên việc thị trường việc làm đã khiến không ít cựu nhân viên Amazon gặp khó trong việc "bước tiếp". Có người chia sẻ đã nộp 100 hồ sơ tìm việc mà chưa có bất kỳ buổi phỏng vấn nào. Và tình hình tương tự cũng đang diễn ra ở nhiều nơi khác, khi những doanh nghiệp lớn như Verizon hay UPS đã và đang cắt giảm hàng chục nghìn việc làm dư thừa, nhằm tái cấu trúc hoạt động kinh doanh và tiết kiệm chi phí.
Amazon đã sa thải mạnh tay 14.000 nhân viên văn phòng vào tháng 10
Làn sóng cắt giảm nhân sự tại các tập đoàn lớn của Mỹ
Trong phần lớn thời gian của năm 2025, không tuyển dụng, không sa thải là cụm từ được giới nhân sự và tài chính dùng để mô tả trạng thái "đóng băng" của thị trường lao động Mỹ. Doanh nghiệp không mở rộng tuyển dụng người mới, nhưng cũng hạn chế sa thải vì sợ thiếu người làm khi kinh tế phục hồi.
Thế nhưng, tình hình đã dần thay đổi trong những tháng cuối năm. Ngoài Amazon, hãng viễn thông Verizon đã thông báo cắt giảm 15.000 nhân sự, còn tập đoàn giao nhận UPS mạnh tay hơn với 48.000 người. Nhiều ý kiến cho rằng thị trường đang chuyển sang giai đoạn khó khăn hơn: không tuyển dụng, nhưng bắt đầu sa thải.
Ông Michael Landsberg - Giám đốc Đầu tư, Công ty Quản lý Tài sản tư nhân Landsberg Bennett cho biết: "Đang có sự gia tăng đột biến về số lượng nhân viên bị sa thải tại các công ty lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Điều này dẫn tới một số sự lo ngại, liệu trí tuệ nhân tạo có lấy mất việc làm của con người không? Liệu các công ty có tăng trưởng tốt không?".
Tuy vậy, trong khi các doanh nghiệp lớn dư thừa nhân sự, các doanh nghiệp nhỏ lại đối mặt với vấn đề hoàn toàn ngược lại. Khảo sát mới đây của Bank of America cho thấy, 60% số doanh nghiệp nhỏ đang phải vật lộn với tình trạng thiếu nhân sự. 43% cho biết, có kế hoạch tuyển dụng thêm vào năm tới.
Ông Mike Archbold - Ủy viên Ủy ban Phát triển Kinh tế chia sẻ: "Điều quan trọng cần lưu ý là phần lớn việc làm được tạo ra ở Mỹ thực sự đến từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Vì vậy, mặc dù các động thái của doanh nghiệp lớn đang thu hút sự chú ý trên báo chí, chính các doanh nghiệp nhỏ mới là những công ty có ảnh hưởng tới hoạt động tạo việc làm trong tương lai".
Những tín hiệu trái ngược này đã phần nào phản ánh bức tranh việc làm phức tạp tại Mỹ. Theo Fed chi nhánh Cleveland, số lượng thông báo sắp sa thải trên khắp nước Mỹ đã tăng vọt trong tháng trước, phản ánh sự căng thẳng trên thị trường lao động. Trong khi đó, bảng lương phi nông nghiệp vừa công bố vẫn cho thấy mức tăng trưởng việc làm vượt dự kiến, đi kèm tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong 4 năm qua.
Thay đổi trong xu hướng việc làm của giới trẻ Mỹ
Trong bối cảnh thị trường việc làm có sự phân hóa phức tạp và khó đoán định, giới trẻ - cụ thể là Gen Z - thế hệ được sinh ra từ khoảng năm 1997 tới 2012 đang chịu tác động lớn hơn cả.
Một báo cáo mới đây của Oxford Economics cho thấy, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm 16 - 19 tuổi và 19 - 24 tuổi tại Mỹ đang lần lượt là 14% và 9% - cao hơn nhiều so với mức trung bình trên toàn quốc. Các thanh niên trẻ, đặc biệt là sinh viên mới tốt nghiệp, phải đối mặt với nhiều trở ngại như mất việc tạm thời, bị sa thải, khó khăn trong chuyển đổi hợp đồng... Điều này khiến khả năng thăng tiến và tăng lương của họ bị đình trệ rõ rệt.
Do thiếu việc làm, nhiều người trẻ chưa thể rời khỏi nhà cha mẹ để tự lập và gánh nặng này đang tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Các chuyên gia ước tính, việc Gen Z còn sống với cha mẹ đã hạn chế chi tiêu tiêu dùng, gây thiệt hại 12 tỷ USD mỗi năm. Tình trạng khó khăn này đang góp phần dẫn đến sự thay đổi trong xu hướng lựa chọn việc làm của giới trẻ Mỹ.
Theo khảo sát của nền tảng Resume Builder, khoảng 37% số thanh niên Gen Z tại Mỹ đã hoặc sẽ lựa chọn làm công việc tay chân. Các công việc này hiện được đánh giá là có triển vọng tốt, nhờ nhu cầu cao đối với lao động lành nghề và ít có nguy cơ bị trí tuệ nhân tạo thay thế. Việc học nghề cũng nhanh và rẻ hơn so với theo đuổi bằng cấp truyền thống, giúp người lao động tránh được các khoản nợ dài hạn, trong bối cảnh chi phí giáo dục Đại học cũng tăng cao. Bên cạnh đó, mức lương của một số ngành nghề như công nhân điện, nước, kỹ thuật viên thang máy… cũng được đánh giá khá hấp dẫn.
Nhiều ngành tại Mỹ sẽ phải tiếp tục vật lộn với tình trạng thiếu lao động có chuyên môn cao
Kinh tế Mỹ và bài toán thiếu hụt lao động lành nghề
Sự dịch chuyển của giới trẻ từ các công việc cổ cồn trắng ở văn phòng - nơi đang dư thừa lao động, sang các công việc cổ cồn xanh tại các nhà máy, hoàn toàn có thể trở thành giải pháp tháo gỡ những khó khăn của ngành sản xuất tại Mỹ. Ngành này hiện đang rất khát nguồn nhân lực lành nghề trong bối cảnh chiến dịch "Đưa sản xuất về Mỹ" của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã thu hút hàng loạt dự án quy mô lớn.
Trong một phát ngôn gây chấn động gần đây, CEO của hãng ô tô Ford, ông Jim Farley đã tuyên bố, tập đoàn của ông đang có tới 5.000 vị trí thợ máy bậc cao chưa thể tuyển dụng được. Dù rằng, những công việc này, với các thợ trình độ chuyên môn cao, có thể được hãng trả mức lương tới 120.000 USD - tức là còn cao hơn lương khởi điểm bình quân của cử nhân Harvard và nhiều trường Ivy League danh giá. Và câu chuyện không chỉ dừng ở Ford, như chính ông Farley thừa nhận.
Ông Jim Farley - Giám đốc điều hành Tập đoàn Ford chia sẻ: "Nước Mỹ đang gặp khó khăn khi mà vấn đề này chưa được đề cập đúng mức. Chúng ta cần tuyển hơn 1 triệu việc làm trong các ngành thiết yếu, như dịch vụ cấp cứu, lái xe tải, thợ điện… Đây là một vấn đề nghiêm trọng".
Rõ ràng, nhu cầu nhân lực trong nhiều ngành nghề tại Mỹ đang rất lớn. Nếu chỉ tính riêng trong lĩnh vực sản xuất, các doanh nghiệp hiện đang cần tuyển dụng khoảng 400.000 việc làm, theo dữ liệu của Bộ Lao động Mỹ hồi tháng 8.
Tuy nhiên, có nhiều rào cản khiến các doanh nghiệp, kể cả tên tuổi lớn như Ford lại rất khó có thể lấp đầy được những vị trí này, đặc biệt ở nhóm công việc tay nghề cao. Chẳng hạn để thực hiện công việc dỡ một động cơ ra khỏi xe tải Ford, cần ít nhất 5 năm đào tạo chuyên môn, nhưng hiện các trường đào tạo tay nghề của Mỹ không đủ đáp ứng số lượng lao động mà doanh nghiệp cần. Những khó khăn từ thuế quan và thay đổi chính sách cũng khiến ngành sản xuất khó thu hút nhân tài.
Ông Olu Sonola - Trưởng Bộ phận Nghiên cứu Kinh tế Mỹ, Fitch Ratings nhận định: "Dù ngành sản xuất có nhu cầu tuyển dụng cao, đây lại là lĩnh vực mà lao động Mỹ luôn thiếu kĩ năng được đào tạo. Kết quả là nhiều vị trí được đảm nhận bởi lao động nhập cư và khi làn sóng nhập cư đi xuống gần đây, lĩnh vực này sẽ khó tuyển dụng lao động thay thế. Thuế quan cũng khiến chuỗi cung ứng gặp bất ổn, do đó ngành sản xuất còn có thể để mất việc làm".
Hiện thị trường lao động đã có một số tín hiệu tích cực trong vấn đề này, như tỷ lệ nhập học vào các trường dạy nghề đã tăng 16% trong năm ngoái - mức cao kỷ lục gần 10 năm. Tuy nhiên, trong khi chờ một thế hệ nhân lực lành nghề mới được đào tạo, nhiều ngành tại Mỹ sẽ phải tiếp tục vật lộn với tình trạng thiếu lao động có chuyên môn cao, như ngành ô tô sẽ thiếu tới 68.000 kỹ thuật viên mỗi năm trong 8 năm tới.
Nguồn: https://vtv.vn/kinh-te-my-va-bai-toan-thieu-hut-lao-dong-lanh-nghe-100251121132829422.htm
Bình luận (0)